________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રીમદ્દ દેવચંદ્રજીકૃત વશ વિહરમાન સ્તવન મળે છે દ્વિતીય શ્રી યુગમંધર જિનસ્તવન છે
સ્પષ્ટાર્થ સાથે, (સં–ડોકટર વલ્લભદાસ તેણસીભાઈ–મોરબી) શ્રી યુગમંધર વિનવું રે,
વિગેરે તેની શુદ્ધ પરિણતિને ઘત કરી અશુદ્ધ વિનતડી અવધાર રે વાલાય; પરિણામે પરિણુમાવવા તે ભાવહિંસા છે. તેમાં પિતાના એ પરપરિણતિ રંગથી રે,
ભાવપ્રાણની હિંસા કરવી તે નિજ નહિંસા છે અને મુજને નાથ ઉગાર રે દયાલરાય. (૧) પર જીવન ભાવપ્રાણુની હિંસા કરવી તે પરજીવસ્પષ્ટાર્થ-ન્માણાતિપાત વિરમણ. મૃષાવાદ ભાવહિંસા છે અને મિથ્યાત્વ, અવિરતિ, કષાય, પ્રમાદ વિરમણ, અદત્તાદાન વિરમણ. મંથન વિરમગ તથા તથા યોગનું સેવન કરવું તે હિંસાના કારણો છે. તે પરિગ્રહ સંગ્રહ વિરમગુરૂપ પંચ મહાવ્રત તથા શાંતિ, કારણ સેવવાથી હિંસા થાય છે. કહ્યું છે કે – માદેવ, આવ, મુનિ, તપ, સંયમ, શાચ, સત્ય, કારણ જોગે કારજ નીપજે રે, અચિનત્વ તથા બ્રહ્મચર્ય આદિ સર્વ ધર્મોમાં
એહમાં કોઈ ન વાદ; અનુકૃતિ ધરાવનાર અહિંસા-દયાધર્મ છે, જેમાં સર્વ
પણ કારણ વિણું કારજ સાધીયે રે, ધર્મને સમાવેશ થઈ જાય છે.
તે નિજમત ઉન્માદ- શ્રીઆનંદઘનજી, સર્વજ્ઞ તીર્થંકરદેવ હિંસાના બે પ્રકાર પ્રરૂપે છે. દ્રયહિંસા અને ભાવહિંસા. પાંચ સ્થાવર આદિ
એમ સ્યાદ્વાદ નય યુત જિનપ્રરૂપિત દ્રવ્યહિંસા
તથા ભાવહિંસાના સ્વરૂપથી અજાણ તથા તેના એકેંદ્રિય છે તથા બેઇદ્રિય આદ ત્રસ જીના દશ
કારણથી અજાણુ મિથ્યાદષ્ટિ છ એક સંયમ માત્ર દ્રવ્ય પ્રાણને મારવું, કાપવું, છેદવું, દુખવવું તથા
પણ હિંસા ભાવમાં વર્તી શકવાને અસમર્થ છે તેને વિદ્યોગ કરવો તે વ્યહિંસા છે. પિતાના દ્રવ્ય
તથાપિ મોહમઘમાં બેભાન થયેલા હિંસામાં વર્તતા પ્રાણુની હિંસા કરવી તે સ્વાવ્ય હિંસા અને અન્ય
છતાં અમે દયા પાળીયે છીએ-દયાલુ છીએ એમ જીવના દ્રય પ્રાણની હિંસા કરવી તે પદ્રવ્ય હિંસા
પિતાના જિહવાગ્રથી જપના તથા મનમાં ક૯પના છે. તથા તે કાર્યમાં મમત્વ કરી રહેલા જીવોના
કરે છે પણ તેથી શું ? સાચી દયા પાક્યા સિવાય જ્ઞાન-દર્શન–ચારિત્ર-તપ-વીય–ઉપથાગ વિગેરે ભાવપ્રાણુને મિયાત્વ, અજ્ઞાન તથા કષાયવડે ઘાત કરે
તેના પરમોત્તમ ફલ મેક્ષસુખને પામી શકે નહીં. તે ભાવહિંસા છે. અર્થાત મિપદેશવડે કોઈ જીવના પણ જે સ્યાદ્વાદ નય યુક્ત જિનપ્રરૂપિત દ્રવ્યદર્શન ગુણને ઘાત કરી મિથ્યાત્વરૂપ પરિણાવ, હિંસા તથા ભાવહિંસાના સ્વરૂપનું તથા તેના કારણેનું સમઝાનથી ચૂકાવી અજ્ઞાનરૂપ પરિણમ. તથા સભ્યજ્ઞાન ધરાવે છે. જે પરમાત્તમ ફલના ઉત્સુક ક્ષમાં ગુણને વાત કરી ક્રોધરૂપ પરિણુમાવવો તથા છે, હિંસાનું ફલ જે ભવભ્રમણ તેથી ઉદ્વિગ્ન ભયભીત વિનય ગુણને ઘાત કરી માનરૂ૫ પારણુમાવવો તથા છે એવા સમ્મદ્રષ્ટિ છે જ અહિંસામાં વર્તી સરલતા ગુણને ઘાત કરી માયારૂપ પરિમા, શકવાને સમર્થ છે. “પઢમં નાણું તઓ દયા ” મુતિ ગુણને ઘાત કરી લે ભરૂપ પરિણમાએ જે અંશે અહિ સભા માં વિરે છે, તેને તેટલા
For Private And Personal Use Only
