Atmanand Prakash Pustak 047 Ank 09

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 9

॥ नमः श्रीअन्तरिक्षपार्श्वनाथाय ॥
श्री अंतरिक्षपार्श्वनाथजी तीर्थ.
अंतरीक वरकाणो पास, जीरावलो ने थंभणपास । गाम नगर पुर पाटण जेह, जिनवर चैत्य नमुं गुणगेह ||
આ લતીર્થવત્તÔાત્રની કડીથી પ્રાત કાલના પ્રતિક્રમણમાં આપણે જેમને નિત્ય નમન કરીએ છીએ તે શ્રી અંતરિક્ષપાર્શ્વનાથભગવાનનુ તી હમણાં વરાડને નામે એળખાતા પ્રાચીન વિક્ર્મદેશના આકાલા જલ્લાના વાશીમ તાલુકાના લગભગ ૨૦ ઉત્તર અક્ષાંશ અને ૭૦ પૂર્વ રેખાંશ ઉપર રહેલા શિરપુર નામના ગામમાં આવેલુ છે. ગામના એક છેડા ઉપર આપણું જિનાલય છે. તેમાં ભૈયરાની અંદર એક મેટા ગોખલામાં લગભગ મસ્તક સુધી ૩૬ ઈંચ ઉંચી અને ફણા સુધી ૪૨ ઇંચ ઉંચી તથા ૩૦ ઇંચ પહેાળી શ્રી અંતરિક્ષપાર્શ્વનાથસ્વામીની મૂર્તિ બિરાજે છે. અક્ષિ શબ્દના અર્થ · આકાશ થાય છે. એટલે ઊંચે આકાશમાં અર્થાત્ કોઇ પણ આધાર વિના ભૂમિથી અદ્ધર રહેલી શ્રી પાર્શ્વનાથભગવાનની પ્રતિમા એવા શ્રી ક્ષિપાર્શ્વનાથ શબ્દના અર્થ થાય છે. અને ખરેખર આ પ્રતિમાજી ભૂમિને જરાપણ આધાર રાખ્યા સિવાય તેમજ પાછળ તથા ખતે પડખે ભીંતના જરાપણ સ્પર્શ કર્યા વિના ભૂમિથી એક આંગળ અદ્ધર જ રવિરાજે છે.
"
૧ વાસીમ એક ઘણુ પુરાણુ રળ છે. વૈદિકાના પદ્મપુરાણ ( અધ્યાય, ૩૯ ) વગેરે મ થામાં તેનુ વત્સચુક્ષ્મ અથવા વશમા એવુ નામ આવે છે. વિક્રમની ૪ થી ૭ મી શતાબ્દી સુધી જેમનુ માટું સામ્રાજ્ય હતું તે વાકાટકવુંશના રાજાએની એક શાખાનું એક વખત વાશીમ પાટનગર પશુ હતુ. ૧૦ મી ૧૧ મી સદીના પ્રસિદ્ધ કવિ રાજશેખરે કાવ્યમીમાંસા ( ગાયકવાડ એરિએન્ટલ સીરજ પ્રકાશિત પૃ. ૧૦ ) માં ત્રાઽસ્ત વિરમપુ-વત્તસુક્ષ્મ નામનગરમ્ એ પ્રમાણે તયા કપૂરમંજરીમાં સ્થિ લિબાયદે યચ્છોમ નામ નર એ પ્રમાણે ઉલ્લેખ કર્યો છે. વૈદિકાના મત પ્રમાણે વત્ત ઋષિએ ત્યાં મહાદેવ વગેરે દેવાને જીત સમૂહ ભેગા કર્યાં હતા તેથી વસ્ત્રશુલન નામ પડયુ છે. સ. ૧૭૨૧ થી ૧૭૩૮ સુધી દક્ષિણના તાર્થીની જેમણે યાત્રા કરી હતી તે શ્રી મુતિશીવિજયજીએ અમીક્ષો ચાલિમ સુવિટાન્ન એ પ્રમાણે જે વાસિમના તી માલામાં ( પૃ. ૧૧૪ ) ઉલ્લેખ કર્યો છે તે આ જ છૅ અને તેમણે જે અમીઝરાપાર્શ્વનાથની ગિબરની મૂર્તિના ઉલ્લેખ કર્યા છે તે પણુ અમીઝરાપાર્શ્વનાથની મૂર્તિ કિંગખરમંદિરમાં અત્યારે વિદ્યમાન છે. વાશીમ ૨૦/ ઉત્તર અક્ષાંશ અને ૭૦/૧૦ પૂરેખાંશ ઉપર આવેલુ છે અને તે અત્તરક્ષજીધી
( સિરપુરથી ) લગભગ ૧૨ માઇલ જેટલું દૂર પૂર્વ દિશામાં છે.
૨ જો કે પ્રતિમાજી હમણાં જમણા ઢોંચણના અગ્રભાગતી નીચે તેમ જ પીઠની ડાબી બાજુના છેડા નીચે એમ એ સ્થળે જરાક બિંદુ જેટલાં નીચે અડી ગયાં છે. લેકાનું એમ માનવુ છે કે * પ્રતિમાજીની પલાંઠીમાં છ્હે' નાણુ' ધરવાના લોકોમાં રિવાજ છે. આમાંના કોઈક દૂરથી કલા પૈસા