________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી અંતરિક્ષ પાર્શ્વનાથજી તીર્થ.
૧૭૧
ઉપાધ્યાય શ્રી યશોવિજયજી મહારાજ પણ અહીં આવી ગયા છે અને તેમણે અંતરિક્ષજીના બે સ્તવનો બનાવ્યા છે. યાત્રાર્થે આવેલા મુનિરાજે પૈકી કેટલાક આ તીર્થના સંબંધમાં સંક્ષિપ્ત અથવા વિસ્તૃત નોંધ પણ લખતા ગયા છે કે જેમાંથી આપણને આ તીર્થને લગતી એતિહાસિક માહિતી મળી શકે છે. આપણે પણ આ તીર્થનો ઈતિહાસ જાણવા માટે એ જ પ્રાચીન ઉલ્લેખો અને પ્રમાણે તરફ વળવું જોઈએ.
શ્રી અંતરિક્ષજીના સંબંધમાં તપાસ કરતાં પ્રાચીન ઉલેખ ઘણુ મળી આવે છે. જો કે તેમાંનાં ઘણુંખરામાં અંતરિક્ષપાશ્વનાથ ભગવાનના નામને જ ઉલ્લેખ છે, છતાં પાંચ-સાત એવા પણ ઉલ્લેખ છે કે જેમાં શ્રી અંતરિક્ષજી તીર્થને ઈતિહાસ પણ આપેલ છે. આ ઉલ્લેખો કેટલીક વાતોમાં પરસ્પર મળતા છે, જ્યારે કેટલીક વાતેમાં પર સ્પર ભેદ પણ પડે છે. ઉલેખે વાંચવાથી અને સરખાવવાથી ભેદ આપોઆપ સમજાઈ જશે.
આ ઉલેખો સંસ્કૃત, પ્રાકત તથા ગુજરાતી એમ ત્રણે ભાષામાં અને તે લેખના છેવટના ભાગમાં યથાલભ્ય યથાશય અક્ષરશઃ આપવામાં આવશે તે પહેલાં તેને ભાવાર્થ ગુજરાતીમાં નીચે મુજબ આપવામાં આવે છે. કાળક્રમને મુખ્ય રાખીને આપણે એ ઉલેખેમાં આવતા ઇતિહાસને અનુક્રમે જોઈએ.
શ્રી જિનપ્રભસૂરિજીએ આપેલ ઇતિહાસ ખરતરગચ્છના શ્રી જિનપ્રભસૂર કે જેમને દિલહીના બાદશાહ મહમદતઘલક ઉપર ઘણો પ્રભાવ પડતો હતો. તેમણે ભારતવર્ષના ચારે ખૂણાના અનેક તીર્થોની માહિતી આપતા લગભગ ૫૮, જેટલા કપની રચના કરી હતી. આ કપ વિવિધતીર્થાટન નામના (સિંધી જૈન ગ્રંથમાલા પ્રકાશિત) ગ્રંથમાં છપાયેલા છે. આમાં અંતરિક્ષજીના સંબંધમાં એક છીલુમન્તરિક્ષ પાર્શ્વનાથ પણ છે કે જેની રચના વિક્રમ સં. ૧૩૮૭ આસપાસ થઈ હશે એમ લાગે છે. શ્રી જિનપ્રભસૂરિ ગ્રામાનુગ્રામ ઐયપરિપાટી કરતા દક્ષિણદેશમાં મહારાષ્ટ્રમાં પધાર્યા હતા અને દેવગિરિ ( વર્તમાન લતાબાદ ) તથા પ્રતિષ્ઠાનપુર( વર્તમાન પૈઠણ )ની યાત્રા કરી હતી. પ્રાયઃ તે અરસામાં જ તેમણે આ તીર્થની યાત્રા કરીને સ્ત્રીપુરમતિ પાર્શ્વનાથની રચના કરી હતી. અંતરિક્ષજીના સંબંધમાં આપણે ત્યાં મળતાં ઉલેખોમાં સૌથી પ્રાચીન ઉલેખ હેય તો હજુ સુધી આ જિનપ્રભસૂરિજીવાળે જ ઉલ્લેખ છે. આ કપમાં (પૃ. ૧૦૨ ) શ્રી જિનપ્રભસૂરિજી નીચે પ્રમાણે જણાવે છે કે –
શ્રીપુરનગરના આભૂષણસમાન પ્રગટપ્રભાવી શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનને પ્રણામ કરીને અંતરિક્ષમાં ( આકાશમાં અદ્ધર ) રહેલી તેમની પ્રતિમાના કલ્પને કંઈક કહું છું–
પૂર્વે લંકા નગરીના રાજા પ્રતિવાસુદેવ રાવણે માલિ અને સુમાલિ નામના પિતાના સેવકોને કઈક કારણસર કેઈક સ્થળે મોકલ્યા હતા. વિમાનમાં બેસીને આકાશમાગે જતાં
For Private And Personal Use Only
