________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
તવાવબોધ
(લેખક-આચાર્ય મહારાજશ્રી વિજયકસ્તૂરસૂરિજી)
(ગતાંક પૃષ્ઠ ૫૪ થી ચાલુ) ૨૪.
આત્મિક દ્રષ્ટિથી અતાવિક છે અને એટલા જગતના છ સુખ, શાંતિ તથા આનંદ માટે જ ઔદયિક ભાવના સુખદુઃખ, શાંતિ માટે નિરંતર તીવ્ર રુચિપૂર્વક પ્રયાસ કરી અશાંતિ, અતાત્વિક–ખેટા છે. શાતા વેદનીયન રહ્યા છે. અને માનવ જીવન ઘણી જ ઉદારતાથી ઉદયથી શારીરિક સુખ અને અનુકૂળ વિષયની વાપરી રહ્યા છે છતાં જીવન વપરાઈને પૂરું થઈ પ્રાપ્તિથી માનસિક શાંતિ અણજાણ છો અનુજતાં સુધી કોઈ પણ સંપૂર્ણ સુખ, શાંતિ તથા ભવે છે અને સંતોષ માને છે, પણ આત્મિક આનંદ મેળવી શક્યું નથી, કારણ કે તેઓ સુખ જેવી વસ્તુ કે જે નિરૂ૫ચરિત અને બધાય સુખ, શાંતિથી અણુજાણ છે. પાંચે તાત્વિક છે તે તેમને સંક૯પમાંયે હોતી નથી. ઇદ્રિના વિષયે કે જે જડ વસ્તુના ધર્મો છે મન તથા શરીર બને જડ વસ્તુઓ છે તેમાં તેની અનુકૂળ પ્રાપ્તિથી અજ્ઞાની જગત સુખ, જે સુખ-શાંતિનો અનુભવ થાય છે તે કર્મશાંતિ તથા આનંદ માને છે. અને તે જ રૂપ, સ્વરૂપ જડનો વિકાર હોવાથી જડ પરિણામ રસ આદિ જડના ધર્મોની પ્રતિકૂળ પ્રાપ્તિથી છે અને એટલા માટે જ તે દયિકભાવ સ્વદુઃખ, અશાંતિ માને છે. આવાં સુખ, દુ:ખ, રૂપ છે. અને જે સુખ-શાંતિને આત્મામાં અશાંતિ તથા શાંતિ, પૂણ્ય તથા પાપ કર્મના અનુભવ થાય છે તે ક્ષાપશમિક તથા ઔષઉદયથી થાય છે માટે તે ઔદયિક ભાવનું શર્મિક ભાવ હોવાથી તાવિક છે. સાકરને પરિણામ છે. આત્માને કર્મના ઉદયથી પ્રાપ્ત મીઠી બનવાને માટે મીઠાની જરૂરત પડતી થનારી વસ્તુઓ અતાત્વિક (ઔપચારિક) હોય નથી; કારણ કે સાકર પિતે જ મીઠી છે. તેની છે, અર્થાત શુભાશુભ કર્મના ઉદયથી મળનારી સાથે જે મીઠું ભળે તે સાકરનો સ્વાદ જ વસ્તુઓ પુદ્ગલ પરિણામ હોય છે, માટે તે બદલાઈ જાય છે, તેથી મીઠાશ વિચિત્ર વાદબંધાવીને તેમાં પ્રતિમા પ્રતિષ્ઠિત કરી. શ્રી જિનપ્રભસૂરિના આ લખાણુથી એમ ફલિત થાય છે કે શ્રીપાળરાજા સ બંધી આ આખાય પ્રસંગ શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાન થયા તે પહેલાં જ બની ગયેલો છે.
શ્રી જિનપ્રભસૂરિજી લખે છે કે “પહેલાં નીચેથી પાણિયારી શ્રી નીકળી જાય એટલી અદ્ધર પ્રતિમા હતી, પણ કલિયુગના પ્રભાવથી અત્યારે અંગેલું છણું જ નીચેથી નીકળે તેટલી અદ્ધર છે” આથી એમ લાગે છે કે જિનપ્રભસૂરિના વખતમાં એટલે કે આજથી લગભગ સવા છ (૬૨૫) વર્ષ પહેલાં પણ આપણે અત્યારે (૨૧ મી સદીમાં ) જેટલી અદ્ધર પ્રતિમા જોઈએ છીએ તેટલી જ અદ્ધર હતી. અત્યારે પણ અગલું છાણું નીચેથી નીકળે તેટલી અદ્ધર છે જ.
—(ચાલુ)
For Private And Personal Use Only
