Atmanand Prakash Pustak 047 Ank 03

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 7

દેવગિરિ.
૫૩
અવન્તિદેશના (માળવાના) એક ભાગ ૨નમ્યાટ (=નીમાડ) દેશમાં નાંદરી નામની નગરીમાં ઉકેશવંશને શ્રીપા શેઠના કુલમાં ઉત્પન્ન થયેલે દેદનામને દરિદ્ર વણિક વસતા હતા. તે વ્યાજે ધન લઈને પછી પાછું આપવાની શકિત ન હોવાથી લેણદારોના ભયને લીધે અરણ્યમાં એક વખત ગયા. ત્યાં તેણે અનેક વિદ્યામંત્ર-તંત્રાદિને જાણનાર નાગાર્જુન નામના યોગીને જોઈને દુખ દૂર થવાની આશાથી ત્રણ દિવસ સુધી જોજન કર્યા વિના તેની ભક્તિ-બહુમાનપૂર્વક સેવા કરી. એગીએ પણ તેની સેવાથી પ્રસન્ન થઈને એગ્યાત્મા જાણીને તેને સુવર્ણસિદ્ધિ આપી. સુવર્ણસિદ્ધિના પ્રભાવથી થોડા જ વખતમાં દેદ શ્રીમંત થઈ ગયે. દેદની સંપત્તિને નહીં સહન કરી શકવાથી કેટલાક અદેખા લોકેએ રાજા પાસે ચાડી ખાધી કે–દેદને કઈ મોટું નિધાન પ્રાપ્ત થયું છે. રાજાએ દેદને બેલાવીને તેની પાસે નિધાનની માગણી કરી, પરંતુ દેદે જ્યારે નિધાનપ્રાપ્તિને ઈન્કાર કર્યો ત્યારે રાજા ખૂબ જ ગુસ્સે થયે. તેટલામાં દેદની સ્ત્રીએ દેદને જમવા બેલાવવા માટે પિતાને નેકર મેક. અવસરના જાણકાર દેદે તે માણસને કહ્યું કે તું ઘેર જઈને કહેજે કે આજે મારા મસ્તકમાં ઘણી પીડા થાય છે માટે ભોજનમાં સંશય છે પણ તું શીધ્રપણે નસ્ય કરજે. માણસે ઘેર જઈને વાત કરતાં દેશની સ્ત્રી સાંકેતિક અર્થને સમજી ગઈ અને રાતોરાત કિંમતી વસ્તુઓ લઈને ત્યાંથી નાસી ગઈ. આ બાજુ રાજાએ દેદને કેદખાનામાં નાખે અને લેઢાના બંધનથી બાંધી દીધે. સેવકેને દેદનું ઘર લૂંટવા માટે મોકલ્યા પણ ઘરમાં કંઈ કિંમતી વસ્તુ હાથમાં ન લાગવાથી તે નિરાશ થઈને પાછા ફર્યા. અહીં ધાર્મિક મનેવૃત્તિના દેદે શ્રી સ્તંભનપાર્શ્વનાથ ભગવાનનું સ્મરણ કર્યું અને સંકલ્પ કર્યો કે હું આ સંકટમાંથી છૂટીશ તે શ્રી સ્તંભન પાર્શ્વનાથ ભગવાનની સર્વ અંગે સેનાના આભષણોથી પૂજા કરીશ. રાત્રિના ચોથા પહોરે દેદે બખ્તર, મુગટ અને સુવર્ણાલંકારોથી વિભૂષિત એક અશ્વારૂઢ થયેલા સુભટને જોયા. આ સુભટ તે બીજું કઈ નહિ, પણ અધિષ્ઠાયક દેવ હતા. તેણે દેદને કહ્યું કે-ઊ થા અને મારી પાછળ ઘેડા ઉપર બેસી જા. દેદ ઊભો થઈ ગયો. તે સાથે જ બધાં લેઢાનાં બંધનો તૂટી પડ્યાં અને અશ્વ ઉપર બેસી ગયે. દેવ પણ ત્યાંથી તેને ઉપાડીને જ્યાં તેની સ્ત્રી હતી ત્યાં લઈ ગયો અને અદશ્ય થઈ ગયે. દેદ અને દેદની પત્ની મળ્યાં તે ગામ નમ્યાટ(નીમાડ )ની જ હદમાં હતું એટલે ત્યાંથી તેઓ તત્કાળ (નીમાડસમીપતિ ) વિદ્યાપુર નગરે
૧. નીમાડની વચમાંથી નર્મદા નદી વહે છે. સંભવ છે કે નર્મદાને લીધે નીમાડ નામ પડ્યું હેય. પ્રસિદ્ધ ચીની યાત્રી હ્યુએનસાંગે તેના પ્રવાસવૃત્તાંતમાં જણાવ્યું છે કે-મહારાષ્ટ્રમાંથી નીકળીને નિમેટે (Naimoto) ઓળંગ્યા પછી ભૃગુકચ્છપ (ભરૂચ) અવાય છે. હ્યુએનત્સાંગને નૈમેટ અને સુ સારુ ને ના ઉચ્ચાર પરસ્પર મળતા છે (નિદષ્ટિએ). નીમાડને મોટા ભાગ પૂર્વેના ઈદાર રાજ્યમાં અને અત્યારના મધ્યભારતસંઘના માલવપ્રદેશમાં આવી જાય છે. અને તે નર્મદાનદીની ઉત્તરે છે. બાકીને નર્મદાથી દક્ષિણ ભાગ મધ્યપ્રાંતના વહીવટ નીચે છે અને તેમાડજીલ્લાના નામથી ઓળખાય છે. જીલાનું મુખ્ય સ્થળ ખંડવા (જી. આઈ. પી. રે) છે.
૨. રાજાના પંજામાંથી છટકીને સહીસલામત સ્થળે જલદી પહોંચી જવાને જ ઉદ્દેશ હોવાથી