Atmanand Prakash Pustak 046 Ank 04

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 9

URSESSFUTURESHBHUSBURST
જ્ઞાતા અને સેય
ETU
?
નથી
લેખક –સન્માર્ગ છક સરાગ હૃદયવડે જાણવા યોગ્ય પદાર્થનું જ્ઞાન નથી, પણ જ્યારે આત્મા પોતાના રાગ દ્વેષવાળા કરવું તે મનુષ્યોને દુ:ખનું કારણ થાય છે અને રાગ પરિણામે પરિણમીને પિતાના ય પદાર્થ તરફ જુએ વિનાના મનવડેયનું જ્ઞાન કરવું તે નિશ્ચયથી સુખનું છે ત્યારે જેમ લેહચુંબકની શક્તિ વડે લે લેહજ કારણે થાય છે.
ચુંબક તરફ ખેંચાઈ આવે છે તેમ આત્માના રાગ
ષવાળા પરિણામરૂપ લેહચુંબક તરફ કર્મવર્ગણાને જ્ઞાતા, જ્ઞાન અને રેય એ ત્રણે એક બીજાની અપેક્ષા રાખનાર છે. જ્ઞાતા એટલે જાણવાવાળા લાયકના પરમાણુઓને જો ખેંચાઈ આવે છે
અને તે રાગદ્વેષરૂપ ચીકાશની સાથે લેઢાની સાથે આત્મા, ય એટલે જાણવા યોગ્ય પદાર્થો અને જ્ઞાતા
જેમ અગ્નિ અથવા દૂધની સાથે જેમ પાણી રહે છે તથા યના સંબંધરૂપ ક્રિયા તે જ્ઞાન છે. મને
તેમ એકરસ થઇને આવરણ થા મળરૂપે રહે છે. નાતા કોઈ હોવો જોઈએ, અને જ્ઞાતાનું ય પણ
બીજી રીતે કહીએ તે આ રાગદ્વેષની તીવ્રતા કે મંદકોઈ હેવું જોઇએ. આત્મા જ્ઞાતા-જાણનાર છે.
તાના પ્રમાણમાં ખેંચાઈ આવેલી કર્મવગણાઓ તેનું ય જાણવા યોગ્ય આ સકળ વિશ્વ છે. જ્ઞાતા
બીજરૂપે સત્તામાં જમા થઈને રહે છે અને કાળાંતરે પિતાની જે શક્તિવડે શેયને પિતાની જાણુવારૂપ
તેમાંથી તેનાં ફળરૂપે સુખ દુઃખ પ્રગટ થાય છે. સત્તામાં લે છે તે જ્ઞાન જ નથી એટલે જ્ઞાતા આત્મા અને ય વિશ્વના પદાર્થો એમ બે ભાગમાં આ જ કારણથી કહેવામાં આવ્યું છે કે–સરાગ વિશ્વને વહેંચવામાં આવ્યું છે. અર્થાત જડ અને ચિત્તવડે જ્ઞાતા રોયને જાણે છે તે જીવને પરિણામે ચેતન બે પદાર્થો વિશ્વમાં છે. અથવા વિશ્વ જડ- દુઃખરૂપ થાય છે, તેમાંથી દુ:ખ પ્રગટે છે. ચેતન એમ બે રૂપે છે.
આત્મા રાગદ્વેષની લાગણીવડે શેષને જાણે એ સાતા રાગવાળી લાગણીએ જયારે પોતાના યનું એક જાતની આમાની ગતિ છે. આત્મા જાણુવારૂપ જ્ઞાન કરે છે ત્યારે તે જીવને તેમાંથી કર્મબંધન થતાં કાર્યમાં પ્રવૃત્તિ કરે તે પિતાના સ્થિર સ્વરૂપમાંથી દુઃખની પ્રાપ્તિ થાય છે. પણ જ્ઞ તા એ આમાં ગતિમાં મૂકાવારૂપ છે. આ ગતિ છે. તે જાગૃતિ
જ્યારે પોતાની રાગ વિનાની મધ્યસ્થતાવાળી વાળી ગતિ ન હોવાથી આત્મા કર્મના બંધનથી લાગણીએ જાણવા યોગ્ય પદાર્થોનું જ્ઞાન કરે છે ત્યારે બંધાય છે. 'જીવને સુખની પ્રાપ્તિ થાય છે.
આત્મા રાગિત મનવડે અથવા રામદેવ સિવાઆત્માનો સ્વભાવ જ્ઞાતા અને દ્રષ્ટા છે. તે દરેક મની લાગણીવડે પિતાના રેય પદાર્થનું જ્ઞાન કરે છે પદાર્થને જાણશે અને જોશે તેથી કાંઈ નુકસાન જેવું ત્યારે તેને સુખની પ્રાપ્તિ થાય છે. આ પ્રવૃત્તિ તે આરામ-આનંદ તથા સુખ-શાંતિના સંપૂર્ણ દના ઉત્પાદક છે અને તે ઉપર કહ્યા પ્રમાણે બાધક છે. ત્યારે તાત્વિક આરામ નિવૃત્તિ- જડાત્મક વસ્તુઓના ત્યાગરૂપ આરામવિશ્રાંતિ તથા શાંતિ શાવત-સુખ તથા આનંનિવૃત્તિથી પ્રગટે છે.
' એ વિશ્વના
વિશ્વને