________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આ યાત્રાના નવાણું દિવસ. આ
લેખકઃ–મેહનલાલ દીપચંદ ચોકસી. ભગવંતભાષિત વાણું–
પરમ જિન શ્રી મહાવીરદેવના નિર્વાણ પૂર્વે પ્રથમ મહાનુભાવ! અહીંના આ રમ્ય વાતાવરણમાં ગણધર ઇદ્રભૂતિ ગોતમ તથા પંચમ ગણધર સુધર્મા આજે હું તમોને આ યુગના અતિ મહત્વના સાધન *
સિવાયનાં નવ મુક્તિપદને પામ્યા હતા. પિતાની નિર્વાણ
રાત્રિ અને એની પૂર્ણાહુતિ પછીના પ્રાત:કાળે શ્રી સંબંધે કહીશ. પંચમ કાળના જીવોને આત્મશ્રેય સાધ. વામાં અવલંબનરૂપ વસ્તુઓ માત્ર બે. એક જિન
ગૌતમને કેવલજ્ઞાનને વેગ જેમાં શ્રી મહાવીરદેવે
પટ્ટધર તરીકે શ્રી સુધર્માને સ્થાપ્યા હતા. બિંબ અને બીજી જિનઆગમ. જિનબિંબોથી તે આ પહાડ સુશોભિત બનેલ છે. અહીં અર્ચન-પૂજન- આમ જે અંગ સાહિત્ય આજે ઉપલબ્ધ થાય છે તવન તેમજ ધ્યાન માટે વિશાલ સામગ્રી વિપુલ તેના રચનાર શ્રી સુધર્માસ્વામી છે, એની શરૂઆતમાં પ્રમાણમાં પથરાયેલી છે. ફકત એમ તદાકાર બનવા જે રીતે ઉલ્લેખ કરાય છે એ પરથી એ વાત સહજ સારુ જરૂર છે સાચા ઉમળકાની અને એકાગ્ર દૃષ્ટિની. સમજાય છે. એ કેળવવા સારુ આગમજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરવું જરૂરી છે.
હે શિષ્ય જંબુ! ભગવંત મહાવીરદેવે ગણધરપ્રત્યેક કરણ જ્ઞાનયુક્ત હોય તો જ સંપૂર્ણ ફળ
મુખ્ય શ્રી ગૌતમને જે વાત, જે સ્વરૂપે કહી છે તે દાયી નીવડે છે. તેથી જ “પ્રથમ જ્ઞાન અને
વાત તે સ્વરૂપે હું તને કહું છું.” આ જાતની દયા’ કિંવા “પહેલું જ્ઞાન અને પછી કિયા ” કે
ભૂમિકાથી અંગેમાં કથન કરાય છે. આ રીતે કહેવાટંકશાળી વચને અસ્તિત્વમાં આવ્યા છે.
ચેલું સર્વ જ્ઞાન બાર અંગરૂપે ઓળખાય છે. ચાદ પૂર્વે તીર્થકર દેવના જે નામે જોયા એમાં પૂર્વ તરીકે ગણનાપાત્ર થયેલ સાહિત્ય એ બારમા ચાલુ અવસર્પિણીકાળમાં છેલ્લા થયા શ્રી વર્ધમાનસ્વામી. અંગનો એક ભાગ જ છે. જ્યાં બારમું અંગ જે વિશેષ ખ્યાતિ પામ્યા શ્રી મહાવીર પ્રભુ તરીકે. દ્રષ્ટિવાદ તરીકે ઓળખાતું હતું તે વિચ્છેદ ગયું છે આજના વિદ્યમાન સાહિત્યના મૂળ પ્રણેતા તેઓશ્રી જ. ત્યાં “પૂર્વ સંબંધી વિશેષ માહિતી કયાંથી મળે? કૈવલ્યપ્રાપ્તિ પછી તેઓ રાજગૃહીને મહસેન વનમાં આમ છતાં એમાંની શ્રીછવાયી બાબતેના ખ્યાલ પધાર્યા. ઈંદ્રભૂતિ આદિ અગિયાર ભૂદેવોને તેમના અંગ આદિમાં પ્રાપ્ત થતાં ઉલ્લેખો અને સંગ્રહાયેલી હદયમાં રહેલી શંકાઓનું, ખુદ તેઓ માનતા હતા ટૂંક નેધથી આવે છે. પૂજય શ્રી ભદ્રબાહુસ્વામીએ “વેદ” ના વાકયોના સાચા અર્થોવડે સમાધાન રચિત શ્રી કલ્પસૂત્ર પણ એ પૂર્વમાંની પ્રસાદીરૂપ છે કરી પિતાના મુખ્ય શિષ્ય તરીકે સ્થાપ્યા. તેઓ અને પાછળ થયેલા વિદ્વાનોએ ઉપાંગ, પન્ના તેમજ ગણધર તરીકે ઓળખાયા. ભગવંત મહાવીરદેવે તે અન્ય સૂત્રને જે રચના કરી છે તે સર્વના મૂળ દરેકને “ઉત્પાદ-વ્યય-ધ્રુવ” રૂપ ત્રણ પદોની વાયના તે ઉપર કહ્યું તેમ દ્વાદશાંગીમાં જ છે. આ રીતે આપી. એ ઉપરથી તે દરેકે બાર અંગની રચના સજાયેલ સાહિત્ય “પીસ્તાલીશ આગમ' રૂપે ઓળકરી. એ દ્વાદશાંગી યાને ગણિપીટકરૂપે ઓળખાય છે. ખાય છે. જુદા જુદા ભંડારોમાં ઉપલબ્ધ પણ થાય છે.
For Private And Personal Use Only
