Atmanand Prakash Pustak 043 Ank 09

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 7

ન્યાય રત્નાવલિ.
૧૫૩
તેઓને આ ન્યાય કહે છે કે કોઈ ને કોઈ પ્રથમના આનન્દ, વિનોદ, ચપળતા, સ્મૃતિકરે તેમાં સારું પણ થઈ જશે. નર-તેજ કેઈએ લૂંટી લીધા હોય એમ
આ ન્યાયની ઉત્પત્તિની કથા આ પ્રમાણે છે. બ્રાહ્મણપુત્રીને જણાયું. જેનું હંમેશા હસતું સ્વસ્તિમતી નામે એક નગરી હતી, તેમાં મુખ રહેતું ત્યાં પરાણે પણ હાસ્ય આવતું
નથી. જે શેકના પ્રસંગમાં પણ આનન્દ્રિત અનેક વિપ્ર, વ્યાપારીઓ, શ્રીમન્ત-ધીમત્તને
રહેતી તે આનન્દના સમયે પણ પ્લાન અને કળાવને રહેતા હતા. મત્ર-તત્રના જાણ
વિષાદવાળી રહે છે. તે જોઈને બ્રાહ્મણપુત્રીએ કારો પણ ઘણા હતા.
પિતાની સખીને પૂછયું. ત્યાં એક બ્રાહ્મણ વસતો હતો. તેને
હેન ! એવું શું કષ્ટ તને છે કે સન્તાનમાં એક પુત્રી હતી. તે બ્રાહ્મણપુત્રીને
તારા મુખ પર એકદમ શોક ને વિષાદ જ પરમ પ્રીતિપાત્ર એક સરી હતી. અવિ
છવાયેલે હું જોઉં છું. મારાથી છુપાવવા ચલ સ્નેહથી જોડાયેલી બન્ને સખીઓને
જેવું ન હોય તે મને કહે, હું પણ કાંઈક રમત ગમતમાં-વાર્તાવિનોદમાં શૈશવસમય પસાર થયો, ને બને યોવનને આંગણે
મારાથી બનતું તે માટે કરીશ.” આવીને ઊભી. ત્રણમુક્ત થવા તે બન્નેના
મોટી બહેન ! તમારાથી ખાનગી મારે પિતાઓએ તેમના વિવાહ કર્યા.
શું હોય ? મારા વિષાદનું કારણ મારું પાપ બને સખીનો તે વિચાર હતો કે
છે. પતિના અપ્રેમ સમાન સ્ત્રીને બીજું શું
દુઃખ હૈય? જ્યારથી હું પાપિણી અહિં આજીવન આપણે એકત્ર રહેવું પણ માનવ
આવી છું ત્યારથી આજસુધી કોઈપણ દિવસ ધારે કે વિચારે એ પ્રમાણે ડું જ બને છે? તે
* " તેમણે મને હવેચને બેલાવી નથી.” એમ વિવાહ પછી તે બનેના વસવાટ જુદા કહી તે રડી પડી. જુદા થયાં. દિવસ ઉપર દિવસ અને વર્ષો બ્રાહ્મણપુત્રીએ કહ્યું, “સખી! ખેદ ન ઉપર વર્ષો પસાર થવા લાગ્યાં.
કર. વિષ ને વિષાદ-ખેદમાં કંઈપણ તફાવત એક સમય બ્રાહ્મણપુત્રીના અન્તઃકરણમાં નથી. તને તારા સ્વામીએ તિરસ્કારી છે તે બાલ્યાવસ્થાનાં સ્મરણ ઊભરાયાં. સખી યાદ તેની શિક્ષા હું કરતી જાઉં છું.” એમ કહી આવી. તેને થયું કે મારી સહચરી અત્યારે તેણીએ એક પ્રભાવવાળી ઓષધિનું મૂળીયું શું કરતી હશે? તે કેવી સ્થિતિમાં હશે ? સખીને આપ્યું ને કહ્યું કે “ આ તેને ખવઘણું સમયથી સમાચાર નથી માટે એકાદ રાવજે એટલે તે બળદ બની જશે. ” પછીથી વખત તેને મળી આવું. એમ વિચારી તૈયારી બીજી સુખદુઃખની વાત કરી બ્રાહ્મણપુત્રી કરી, સખી જ્યાં રહેતી હતી ત્યાં મળવા પિતાને આવાસે આવી. માટે ગઈ.
ક્રોધ અને અપ્રેમથી કલુષિત બનેલી - ચિરકાળે સખીને જોઈને હર્ષના અણુ તેણીએ આવેશમાં ને આવેશમાં પોતાની આવ્યા. ઉચિત કાર્યો કરીને બન્ને પિતાના સખીએ આપેલું મૂળીયું પિતાના પતિને સુખદુ:ખના પ્રસંગેની આપલે કરવા બેઠાં. ખવરાવ્યું. તેના પ્રભાવથી તે તરત જ ઊંચા
ઘણું કાળે મળેલી પિતાની સખીના સકધવાળે વૃષભ બની ગયે.