Atmanand Prakash Pustak 042 Ank 11

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 9

આ સંસાર સર્વત્ર વિષમ જ છે.
વામાં આવશે. તે પ્રકારે વિશ્વાસધાતકારક એવા આ ભવથી જો તારા આત્માને વૈરાગ્ય-ઉદાસીનતા પ્રાપ્ત થતી નથી તેા પછી તે અધિક કહેવાથી શું ફળ થાય ? કાંઈ જ નહિં.. આ ભવ વિશ્વાસધાતી શી રીતે છે તે બતાવે છે-આ સ`સારને વિષે લેકા માટા સ્વા ઉત્પન્ન થયે। હાય ત્યારે જે
સ્વજનાદિકને ઘણી રસ્તુતિ અચવો ધનવર્ડ તથા પ્રાણી આપીને પણ ગ્રહણ કરે છે-સ્વીકાર કરે છે તે જ સ્વજનાદિક જ્યારે સ્વાર્થસિદ્ધિ નથી હોતી ત્યારે અત્યંત નિજજ થઇને પગે લાગેલા તૃણની જેમ
તજી દે છે. તેથી કરીને તેના હૃદયમાં હલાલ વિષ તે મુખમાં અમૃત રહેલું છે. કેમ કે સ્વા તત્પર મનુષ્ય મનમાં સર્વેનું અનિષ્ટ ચિંતવે છે તેથી અંતરમાં વિષને ધારણ કરે છે અને મુખે મિષ્ટ વર્તા એલે છે તેથી મુખમાં અમૃત ધારણ કરે છે.
ભવરૂપી ગૃહનું વિષમપણુ,
ગુણીજન પણ મેટા ધનના નિધિવાળાના મનેહર એવા દૃષ્ટિના પ્રાંતભાગે કરીને હર્ષ પામે છે, અને તેમની રાષ યુક્ત દૃષ્ટિથી ખેદ પામે છે. તથા તે વખતે સ્તુતિ વિગેરે ઉપાયેા કરીને શહા પ્રયત્ને તેમને રાષ દૂર કરે છે, માટે અહે ! આ મેાહનીય કર્મીની આ પ્રકારના ભવના વૈષમ્યની
રચના છે. ”
* ¢
માત્રથી આનંદ પામે છે, અને તે ગૃહસ્થના જ કાપ
યુક્ત નેત્રપ્રાંતે કરીને ખેયુક્ત-દુઃખી થાય છે, અને તે વખતે એટલે જ્યારે તેમની કાપયુક્ત ષ્ટિ જીએ છે ત્યારે મહાપ્રયત્ને તેના માહાત્મ્યનું વન કરવારૂપ એટલે ‘ અડ્ડા આપે તો ઉદાર છો ' ઇત્યા
૧૬૧
દિક સ્તુતિ અને પ્રણામાદિ કરવારૂપે ઉપાયેાવર્ડ તેના રાષ દૂર કરે છે.
વિવેચન—હુ પ્રાણી ! વિશુદ્ધ--પાપકર્મ રૂપ મળ રતિ આત્માનું આ શ્યામળ દેખાડવામાં આવશે તે કુટુંબ કે જે ખરું છે તે કુટુ અને અનાદિ સંસારમાં તે જોયુ નથી, તેા પણ ખેદની વાત છે કેએવુ આભ્યતર કુટુંબ છતાં તેનો સાથે નહિ મળતા પ્રાણીઓને પુત્રાદિકના બાહ્ય સ’બંધને વિષે સુખબુદ્ધિ ઉત્પન્ન થાય છે. તે આભ્યંતર કુટુંબ આ પ્રમાણે આભ્યંતર કુટુંબને વિષે પ્રેક્ષા એટલે તત્ત્વા--તત્ત્વને વિચાર કરનારી બુદ્ધિરૂપ પ્રાપ્રિયા છે, કેમકે તે દુ:ખતે વિનાશ કરનારી છે તથા વિનય-નમ્રતારૂપી પુત્ર હૈ, કારણ કે જ્ઞાનાદિક સપત્તિને તે વૃદ્ધિકારક છે. તથા સાદિક ગુણને વિષે જે પ્રીતિ તે રૂપી પુત્રી છે; કેમકે તે પરમાનંદના ઉત્સવનો હેતુ છે. તથા વિવેક કૃત્યા કૃત્યાદિકની પરીક્ષાના જે વિચાર તે જ વિવેક નામનો પિતા છે;
વિવેચન—અહા ! મેહનીય કમે કરેલી નાચે કહેવામાં આવશે તે પ્રમાણેની ભગૃહના વેલમ્યની દારુણુતાની રચના કેવી છે કે જે સંસારરૂપ ગૃહમાં
કલા, વિજ્ઞાન અને વિવેકાદિક ગુણુવાન પણ કાંચ-કેમકે તે આત્તિથી રક્ષણ કરે છે. તથા સત નાદિક પ્રચુર ધનના નિધિવાળા ગૃહસ્થના પ્રસન્ન હિતકારી હાવાથી પ્રશંસા યોગ્ય એવી શુભપરિ મનેાહર નેત્રના કટાક્ષવડે એટલે પ્રસન્ન દાંવડે જોવા-તિ નામની માતા છે કારણ કે તે પરિપાલન કર વામાં શક્તિમાન છે. આવું આમંતર કુટુંબ બાહ્ય સંયોગમાં સુખની ક્ષુદ્ધિવાળાને અદશ્ય જ છે.
સ્રો પુત્રાદિક બાહ્ય કુટુંબમાં માહુ પામેલા મનુષ્યોને આભ્યંતર કુટુંબનું દર્શન પણ થતુ નથી.
6:
વિચારરૂપ પ્રિયા, વિનયરૂપી પુત્ર, ગુરિત નામની આ આન્યતર કુટુંબમાં પ્રેક્ષાતત્ત્વા તત્ત્વન પુત્રી, વિવેક નામના પિતા અને શુદ્ધ પરિણતિ નામની માતા છે. આ પ્રમાણે વિશુદ્ધ એવા આત્માનું કુટુંબ રટ રીતે ભાસે છે. તે કુટુંબ આ અનાદિ
સંસારમાં ભમતા પ્રાણીએ જોયું જ નથી. '
આ સંસારમાં સત્ર દુ:ખ જ છે. જે ભગતે વિષે પ્રાણી પ્રથમ પ્રેમના આરંભમાં દુઃખ પામે છે, ત્યાર પછી તે પ્રેમની સ્થિરતાને