________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વિકાસનું કિરણ
લેખક: આ. શ્રી વિજયકસ્તૂરસૂરિજી મહારાજ
છૂટી જઈ પૂર્ણ સ્વતંત્રતા મેળવવાના એક ક્ષમા એટલે? સહન કરવું. આ સહન કરવું જ આશયવાળું માનવજગત વધારે ને વધારે તે કેવળ અશુભના ઉદય માટે જ હોતું નથી; બંધાવાના કારણેની જ દિશામાં ગમન કરીને પરંતુ શુભના ઉદય માટે પણ હોય છે. શુભના પોતાને એમ માની લે કે હું મુકાઈ ગયે. તે ઉદયથી મળેલા પૌદ્ગલિક સુખના સાધને જોઈને એક મુકત બની પૂર્ણ વિકાસી આત્માઓની મનુષ્ય ઘણા હરખાય છે, ઘણે મદગ્રસ્ત થાય દષ્ટિમાં ખોટું સ્વપ્ન સેવી રહ્યો છે. સાચી સ્વ છે, ઘણો કોપી થાય છે, ઘણા કામી થાય છે, તંત્રતા--સાચા વિકાસમાં મનની માન્યતાને અવ ઘણો અન્યાયી થાય છે, ઘણા લોભી થાય છે, કાશ જ નથી, કારણ કે મનની માન્યતા તે વિકાર ઘણે માની થાય છે, ઘણે નિર્દય થાય છે. આ છે, અને તે વિકાર વિકાસમાં હોય જ નહિ. બધુ શાનું પરિણામ ? અક્ષમા-અસહિષ્ણુતાનું આત્મશ્રેય માટે કોઈ પણ દિવસ મુકરર કરેલે અશુભના ઉદયથી થતા અનિષ્ટ પ્રસંગો જેવા કે: નથી. ગમે તે દિવસે પરિણામની શુદ્ધિથી આત્મ. રેગ, શેક, દરિદ્રતા, પ્રતિકૂળતા, અપયશ શ્રેય સાધી શકાય છે; છતાં માનવીઓની અપૂ. આદિ સુવિદિત જ છે, કે જેને માનવીઓ ન ર્ણતાના અંગે શ્રેયસાધક દિવસેને ભેદભાવમાં સહન કરવાથી આ લોકમાં વૈર, વિરોધ, અશાંતિ સ્થાન આપ્યું છે અને તે પણ પોતપોતાને જ આદિ ફળોને મેળવે છે ને પરલોકમાં દુર્ગતિની અનુસરવાની બુદ્ધિથી. જેણે જે દિવસ મુકરર યાતનાઓ ભેગવે છે. કર્યો હોય તેની બુદ્ધિ અને માન્યતા તે જ દિવસ પાચ ઇંદ્રિયોના વિષયોને ઉદયભાવમાં પણ શ્રેયમાં સાધક માને છે, અન્ય નહિ. અસ્તુ ! માનવીને ક્ષમા સહન કરવાની અતિ આવશ્યકતા એમ રહે; પણ શ્રેય સાધો. અયના કારણે રહે છે. જેઓ વિષને સહન કરી શકતા નથી રાગ, દ્વેષ, મોહ, અજ્ઞાનને સ્થાન ન આપી. અને વિકળ થાય છે તેઓની ઉભય લેકમાં આવું સ્પષ્ટ હોવા છતાં શ્રેયના નામે અશ્રેયની માઠી દશા થાય છે. આદર કરનાર આત્માઓ બહુ જ અંધકારમાં આથડી રહ્યા છે.
ક્ષમા એટલે કર્મોના ઉદય માત્રને સહન ત્યાં સુધી મા ની સતી થી કરવું. લેશ માત્ર પણ વિકૃતિ ન થવા દેવી.
આવી ક્ષમાથી નિર્જરા થાય છે, કર્મને ક્ષય અજવાળાની દિશાથી પરામુખ જ કહી શકાય; તે પછી અજવાળામાં ચાલનાર કેવી રીતે કહી
થાય છે. આ ઉપરથી સ્પષ્ટ સમજાય છે કે શકાય ? અજવાળા વગર તો અનંત કાળ
કર્મથી છૂટવાને કેવળ એકજ માર્ગ છે અને આથડતો ગયો પણ, સ્થાન મળ્યું નહિ તેમજ '
તે ક્ષમા છે. ઓળખ્યું પણ નહિ,
પ્રસંગે અને સંજોગોને તેમજ વિકારી
For Private And Personal Use Only
