Atmanand Prakash Pustak 040 Ank 11

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 7

: માનની મહત્તા ::
૨૪૧
છે કે મારાથી પણ સારા ચઢિયાતા સંસારમાં સત્કાર મેળવો બહુ ગમે છે અને એટલા માટે ગુણસંપત્તિવાળા તથા જ્ઞાનવાન છે.
જ તેઓ બીજાને ગમે તેવી રીતે વર્તે છે અને જે વાસ્તવિકપણે વિચાર કરીએ તો ગુણ
બેલે છે અને પિતાને સાચા ગુણસંપત્તિવાન સંપત્તિહીન માણસમાં અભિમાનની માત્રા
ઓળખાવે છે, જેથી અજાણ છેવો આકર્ષાઈને અધિકતર હોય છે. આવા માણસો બીજાની તેમને વાસના તથા સ્વાર્થ પિષવાના સાધનની પ્રશંસા સાંભળી શકતા નથી અથવા બીજાને સગવડતા કરી આપે છે, જેથી તેઓ ફેલાઈ અપાયેલું માન-સહન કરી શક્તા નથી, જઈને પોતાને કૃતકૃત્ય માને છે. જેઓ પછી ભલે તે ગુણસંપત્તિવાન કેમ ન હોય ? ગુણ-સંપત્તિ મેળવવાની ચાહનાથી સાચા ગુણી તેમનામાંથી પણ પોતે અછતા દીપ પ્રગટ પુરુષોના માર્ગને અનુસરે છે, તેઓ ગુણ-સંપત્તિ કરી બતાવે છે; કારણ કે એવાને પિતાની મેળવી શક્યા હોય કે ન હોય તો પણ પોતાને જ માન-પ્રશંસા પ્રિય હોય છે. જેઓ બીજાને ગુણ-સંપત્તિવાળા ઓળખાવવા માટે કઈ પણ અપાયેલા માન પ્રશંસા સહન કરી શકતા નથી. પ્રકારના પ્રયાસ કરતા નથી, કારણ કે તેમનામાં તેઓમાં દરેક બાબતની ઊણપ રહેલી હોય મુદ્ર વાસના કે સ્વાર્થ હોતો નથી અને તેથી છે. એનાથીયે વધારે ઊણપવાળા તે તે છે કરીને તેઓ હાંસીને પાત્ર બનતા નથી. જેઓ કે જે પોતાના મઢે જ પોતાની પ્રશંસા કરે છેપોતે અવગુણી હાઈને ગુણ સંપત્તિવાળા મહાન અથવા અણછાજતા ગુણે પોતાના હાથે લખીને પુરુષનું માન મેળવવાને તેમના માર્ગે વિચજનતા સમક્ષ ધરે છે. ઊંચી કોટિના મહાપુરુ- રવાના ડોળ કરીને જનતાને છેતરે છે, તેઓ ધોને છાજે તેવા ગુણોનો પોતાના નામની ઉપર જાણે છે કે અમારામાં આમાંની એકે વસ્તુ નથી; એપ ચડાવીને ફલાવું તે એક મૂર્ખાઈ ભરેલું છતાં પોતે તેવા પ્રકારના વિશેષણોથી પોતાની છે, અને બુદ્ધિમત્તા તથા ડહાપણુથી વેગળું પ્રશંસા કરીને પોતાની જાતને હાંસીનું પાત્ર છે; કારણ કે લોઢા ઉપર સોનાનો ઢાળ બનાવે છે તે કાંઈ ડહાપણ ભરેલું કહી શકાય નહિ. કરવામાં આવે છે તે લોઢું કાંઈ સોનું બની તાત્ત્વિક દષ્ટિથી શૂન્ય છ સમજી શકતા જતું નથી. ડાહ્યા પરીક્ષક માણસોના હાથમાં નથી કે જે કાંઈ પ્રશંસા અને આદરસત્કાર આવતાં વેંત જ સોનાનો ઢાળ હોવા છતાં પણ કરાય છે તે જડસ્વરૂપ નામધારી દેહનો જ છે લેઢાને પારખી કાઢે છે. તેવી રીતે અણજાણ પણ આત્માને નથી; કારણ કે વસ્તુ ન હોવા માણસોને છેતરવા ગમે તેટલો ગુણાનો ઓપ છતાં પણ બીજાની પાસેથી પ્રશંસા અને માનચડાવવામાં આવે તો પણ ગુણવાન ડાહ્યા માણસો સત્કાર મેળવવાની ઉત્કંઠાવાળા માણસો પોતાના જાણી શકે છે કે આ ગુણનો ઓપ ચડાવવામાં નામની સાથે એવા પ્રકારના વિશેષણે લગાડે છે આવેલો છે. જેઓ સાચા ગુણવાન પુરુષો હોય કે જેને સાંભળીને બીજા માણસે તે નામધારી છે તેમને પોતાના નામની સાથે વિશેષણે લગા- દેહની પ્રશંસા તથા આદરસત્કાર કરે છે, કે ડીને એપ ચડાવવાની આવશ્યકતા રહેતી નથી. જેની સાથે આત્માનું સ્વરૂપ સંબંધ હોતો નથી, સાચા ગુણ-સંપત્તિવાળા પુરુષોને બીજાની સેવા, અને જે સંબંધ હોય તો આત્મા તેવા પ્રકાસત્કાર અને પ્રશંસાની સ્પૃહા હોતી નથી. રને ગુણી થઈ જ જોઈએ. જેઓ એહિક દષ્ટિ-સુદ્ર વાસનાવાળા હોય છે, આત્માનું માન કે અપમાન કરવા કોઈ તેઓને જ બીજની પાસેથી પ્રશંસા તથા આદર- સમર્થ નથી. આત્માએ જે પોતાના ગુણોનો