Atmanand Prakash Pustak 040 Ank 11

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 6

૨૪૦.
•: શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ :
સમક્ષ પોતાનામાં આરોપ કરે છે અને તેમના પિતાનાથી બનતું બધું ય કરે છે. માન, પ્રતિષ્ઠા પાસેથી મહાપુરુષ તરીકેનું માન મેળવીને તથા પ્રશંસા મેળવવા માટે પોતાની જાતે સંતોષ માને છે, કે જે એક મદ્યના નશામાં પોતાનામાં કરવામાં આવતો અછતા ગુણોને ચકચૂર બનીને પિતાને મહારાજા માનનાર આરોપ તેમજ અણછાજતી ઉપમાઓનો ચઢાદારૂડિયાના તરંગે જેવું છે. અજ્ઞાની જનતાથી વવામાં આવતો આપ તે પોતાને ગુણસંપમેળવેલા માન, સત્કાર અને પ્રશંસાથી આત્મા ત્તિથી શુન્ય જણાવવાનાં ચિહ્નો છે; કારણ કે ગુણવાન કે ઉચ બની શકતા નથી, છતાં પોતાને સ્વાથી જીવા પોતાની પ્રશંસા કરવાથી ફુલાય ગુણવાન અને મહાપુરુષ તરીકે માની લેવું છે તથા મિથ્યાભિમાનમાં ઘસડાઈ જાય છે તે તે મહામૂર્ખતા છે. જો કે પોતાની અંદર તેમની અપૂર્ણતાને સૂચવે છે. અણછાજતા ગુણોનો આરોપ કરીને પોતે મહાન તો બની શકતા નથી, તે પણ અજ્ઞાની ગુણ-સંપત્તિ મેળવીને સાચી રીતે મહાન જનતાને છેતરીને પોતાની ક્ષદ્ર વાસનાઓ તે બનનારાઓને માનની બિલકુલ અવશ્યકતા પોષી શકે છે..
હોતી નથી, કારણ કે માનથી આત્મિક ગુણેનો - સંસારમાં જનતા બીજાનું માન અધવા વિનાશ થાય છે, પણ વિકાસ થતા નથી; માટે તે પ્રશંસા સ્વાર્થને માટે અને પરમાઇ ને તેઓ હમેશાં માનને વિનાશ કરવાના અથી' હોય માટે કરે છે. જ્ઞાની પુરુષો પરમાર્થ દષ્ટિવાળા છે, પણ તેને મેળવવાની ઈછાવાળા હતા હોય છે ત્યારે અજ્ઞાની છે સ્વાદશિવાળા નથી. તાત્વિક દષ્ટિથી જોતાં બીજાની પાસેથી હોય છે. પરમાર્થ દષ્ટિવાળા જ્ઞાની અને માન મેળવવા પ્રયાસ કરનાર અવશ્ય માની વિકારસી આત્માઓમાં પોતાના કરતાં અધિક હોય છે, અને તેથી કરીને જ તેઓ માનને ગુણે જઈને આકર્ષાય છે અને આત્મિક ગુણ અત્યંત પુષ્ટ બનાવે છે. બીજની કરેલી પ્રશંસા મેળવવાને માટે તેમની પ્રશંસા કરી માન આપે સાંભળીને રાજી થવું તે પ્રશંસા કરાયેલી વસ્તુની છે, પણ અછતા ગુણોને આરેપ કરીને વધુ ઊણપ બતાવી આપે છે. મિથ્યાભિમાનને પડતું માન આપીને અનુચિત પ્રશંસા કરતા ઉદયમાં લાવનાર તથા પિષનાર અનુચિત નથી. વિકાસી ગુણવાન પુરુષો ઉચિત માન સત્કાર તથા પ્રશંસા છે. ઉચિત માન તથા તથા પ્રશંસાની સ્પૃહા રાખતા નથી, તો પણ પ્રશંસાથી મનુષ્ય ભાન ભૂલી વિકળ બની શકતો જ્ઞાની પુરુષો તેમને માન આપીને પ્રશંસા કરે નથી. જ્યારે કોઈ પણ માણસના વખાણ કરછે, છતાં તેઓ મિથ્યાભિમાન કરી ફુલાતા નથી; વામાં આવે છે અથવા તો માન આપવામાં તેમજ તેમનાથી મેળવેલા માન-પ્રશંસાવટે આવે છે ત્યારે તે પોતાને એમ માની લે છે. અજ્ઞાની જનતાને છેતરવા પ્રયાસ પણ કરતા કે હું રૂપમાં, બળમાં, સંપત્તિમાં કે જ્ઞાનાદિમાં નથી, કારણ કે તેઓ નિસ્પૃહી હોય છે. બીજા બધા યે કરતા ચડિયાતો છું. આવી માન્ય
સ્વાર્થ દષ્ટિવાળા અજ્ઞાની છો અનેક પ્રકા- તાથી તે મિથ્યાભિમાનથી ઘવાય છે, પણ જે રના સ્વાર્થોને અંગે શુદ્ર વાસનાવાળા નિર્ગુણી કોઈ કહે કે અમુક માણસ ગુણ, સંપત્તિ, જ્ઞાનાજીવોમાં અછતા ગુણાનો આરોપ કરીને અને દિમાં ઉચ્ચ કોટિનો છે અને તમે પણ ગુણમાન આપીને પ્રશંસા કરે છે કે જેથી કરીને સંપત્તિમાં ઠીક છે તો તેને મિથ્યાભિમાનની તેઓ પ્રશંસા કરનારનો સ્વાર્થપૂરો કરવા માટે આવે આવતા નથી, કારણ કે તે એમ જાણે