Atmanand Prakash Pustak 040 Ank 11

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 5

માનની મહત્તા –
માનવીને પેાતાની યાગ્યતાના પ્રમાણમાં માન મળે તેા ખુશી થવું જોઇએ અને સંતાપ માનવા જોઇએ, પણ અનુચિત વધુ પડતું માન મેળવીને ખુશી થવું-ફુલાવુ... તે એક પ્રકારની મૂળ તા છે; કારણ કે તેવા પ્રકારના ગુણા અથવા તા જેને આશ્રયીને માન આપવામાં આવતું હાય તેવી વસ્તુ પાતાની પાસે ન હોવા છતાં પણ જ્યારે તેવા ગુણી કે સંપત્તિવાળા કહીને કેઇ માન આપે તેા તે એક પ્રકારની મશ્કરી હાવાથી પાતે શરમાવુ જોઇએ પણ ખુશી થવું જોઇએ નહીં. જેમકે: ગલીઓમાં ભટકી એઠવાડમાંથી અનાજના દાણા વીણી ખાઇને જીવનાર અને ફાટી ગયેલાં મેલાં કપડાં પહેરનાર ભિખારીને આવેા, શેઠ સાહેબ પધારા,’એમ કહીને કાઇ માન આપે તે તે એક પ્રકારની મશ્કરી કરી કહેવાય છે. સંસારમાં અણુછાજતું વધુ પડતું માન આપીને અપમાન કરવાની પણ એક પ્રથા છે કે જેને સુધરેલી સભ્યતા કહેવામાં આવે છે. હૃદયમાં તિરસ્કાર હાવા છતાં પણ્ દેખાવમાં સત્કાર કરવા તે સુધરેલી
સભ્યતા છે.
પેાતાને નિર્ગુણી જાણવા છતાં પણ ખાટી પ્રશંસા સાંભળીને કે માન મેળવીને ફુલાઇ જઇને અભિમાન કરનાર ડાહ્યો, બુદ્ધિશાળી કે વિદ્વાન કહી શકાય નહિ. ગુણવાન અને સંપત્તિવાન ડાહ્યા બુદ્ધિશાળી માણસે ઉચિત માન મેળવી કે પ્રશ ંસા સાંભળીને ફુલાતા નથી પણ શરમાય છે, તેા પછી અનુચિત માન મળવાથી તા ખુશી થાય જ શાના?
લેખક : આ. શ્રી વિજયકસ્તૂરસૂરિજી મહારાજ
ક્ષુદ્ર પ્રકૃતિવાળા માણસા હમેશાં બીજાની પાસેથી માન મેળવવા આતુર રહે છે અને તેથી કરીને પોતે પણ બીજાની ખેાટી પ્રશ'સા કરે છે અને વધુ પડતું માન આપે છે. આવા માથુસાને મન્તની ઇચ્છાને આધીન રહેવું પડે છે અને તેના અધમ કાર્યાની પણ પ્રશ ંસા કરવી પડે છે. ખીજાઆની કરેલી ખાટી પ્રશંસાથી કે તેમને માન આપવાથી તેવા પ્રકારના ગુણા કે કેઈપણ પ્રકારની સંપત્તિ પ્રાપ્ત થઇ શકતી નથી; છતાં પેાતાના ક્ષુદ્ર સ્વાર્થ સાધવા ખાટી પ્રશંસા કે માનની ચાહના, માની માણસ રાખ્યા કરે છે. નિર્ગુણી તથા ગાલની પાસેથી પ્રશંસા તથા માન–સત્કાર મેળવવા કરતાં ગુણુવાન તથા ધનવાનના કરેલા માન સત્કાર અને પ્રશંસાને વધારે ચાહે છે; કારણ કે સ્વાર્થ સાધવામાં તે બહુ ઉપયાગી નીવડવાથી તે મેળવવા તેમના અત્યંત આદર કરે છે. અજ્ઞાની સંસારની દૃષ્ટિમાં જણાતા ગુણવાન અને ધનવાના તાત્ત્વિક દષ્ટિથી જોતાં નિર્ગુ ણી અને ક"ગાલ જ હેાય છે; છતાં તેમનાથી મેળવેલા આદર, સત્કાર અને પ્રશંસા અજ્ઞાની જનતાની પાસેથી સ્વાર્થ સાધવાના સાધનરૂપ થઈ પડે છે. જેએ વસ્તુતત્ત્વને સમજનાર ડાહ્યા અને જ્ઞાની પુરુષાની દૃષ્ટિમાં નીતિ અને ધર્મનું ઉલ્લંઘન કરવાથી અપમાનિત થઈને વખાડાયેલા હાય છે, તેએ અજ્ઞાની સંસારની પાસેથી માન તથા પ્રશંસા મેળવવાની લાલસાવાળા હોય છે અને એટલા માટે તેઓ મહાપુરુષાને છાજે તેવા ગુણ્ણાના અન્નાની જનતાની