________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
: દષ્ટિવાદના ભેદરૂપ પૂર્વેને ટૂંક પરિચય :
૨૫૩
અધિકાર જ્યાં પૂરો થાય, તે પદ કહેવાય એમ કરીને શ્રી ચંદ્રમહત્તરાદિ મહર્ષિ ભગવંતોએ શ્રી સમવાયાંગાદિ સૂત્રોની ટીકામાં કહ્યું છે. ૨. શ્રી પંચસંગ્રહાદિ ગ્રંથ બનાવ્યા. પદનું સ્વરૂપ વિશિષ્ટ સંપ્રદાયથી જાણવું એમ ૯ પ્રત્યાખ્યાનપ્રવાદ પૂર્વ–આમાં શ્રી ભગવતીસૂત્રની ટીકામાં જણાવ્યું છે. ૩. પ્રત્યાખ્યાન વગેરે પદાર્થોના ભેદાદિનું સ્વરૂપ તેવા પ્રકારના આમ્નાય હાલ નથી, તેથી પદનું વિસ્તારથી જણાવ્યું હતું અને ૮૪ લાખ પદ હતા. પ્રમાણુ જણાતું નથી, એમ કર્મગ્રંથની ટીકામાં
૧૦. વિધાપ્રવાદ પૂર્વ—–અહીં ગુરુવિદ્યા, કહ્યું છે. ૪. એકાવન કરોડ, ૮ લાખ, ૮૪
લઘુવિદ્યા વગેરે ૭૦૦ વિદ્યાઓની અને રોહિણી હજાર, છસો ને એકવીશ લોકનું એક પદ
વિદ્યા, પ્રજ્ઞપ્તિ વિદ્યા વગેરે ૫૦૦ મહાવિદ્યાઓની થાય, એમ રતનસાર ગ્રંથમાં જણાવ્યું છે.
બીના હતી. વિમલેશ્વર ચકેશ્વરી પરિપૂજિત ૨. અગ્રાયણીય પૂર્વ-આમાં તમામ શ્રી જિનશાસન પરમ રહસ્ય શ્રી સિદ્ધચક જાતના બીજની કુલ સંખ્યા વગર બીના વણવી યંત્રાદિનો ઉદ્ધાર આ પૂર્વમાંથી કર્યો હતો. હતી. પદ ૯૬ લાખ હતા.
પદનું પ્રમાણુ ૧ ક્રોડ ૧૦ લાખ જાણવું. ૩. વીર્યપ્રવાદ પૂર્વમાં આત્મિક ૧૧. કલ્યાણપ્રવાદ પૂર્વ–આમાં જયાવીર્યનું તથા તેવા આત્મિક વીર્યને ધારણ ક તિક, શલાક પુરુષ, દેવ, પુણ્યના ફલ વગેરે નાર જીવોનું સ્વરૂપ હતું. આ પૂર્વના પદ ૭૦ બીના વિસ્તારથી જણાવી હતી. પદ રદ કોડ હતા. લાખ જાણવા. ૪. અસ્તિનાસ્તિપ્રવાદ પૂર્વ–આમાં
૧૨પ્રાણવાય પૂર્વ–આમાં ચિકિ
ત્યાના પ્રકાર, વાયુના પાંચ ભેદ, પૃથ્વી વગેરે સપ્તભંગીગતિ સ્યાદ્વાદ દશનનું સ્વરૂપ હતુ. પંચમહાભૂતની વિસ્તારથી બીને જણાવી હતી આ પૂર્વના પદ ૬૦ લાખ જાણવી.
અને પદ ૧૩ ક્રોડ હતા. ૫. જ્ઞાનપ્રવાદ પૂર્વ –અહીં મતિજ્ઞાનાદિ
૧૩. ક્રિયાવિશાલ પૂર્વ–આમાં શાર્દૂલપાંચે જ્ઞાનનું સ્વરૂપ વિસ્તારથી જણાવ્યું હતું.
વિક્રીડિત વગેરે દેની, વ્યાકરણ તથા શિપઆ પૂર્વમાથી ઉદ્ધરીને શ્રી નંદીસૂત્રાદિની રચના
કલા વગેરેની બીના વિસ્તારથી જણાવી હતી થઈ છે. આ પૂર્વના એક ઓછા કોડ પદ જાણવા.
અને ૯ કેડ પદ હતા. ૬. સત્યપ્રવાદ પૂર્વ–આમાં સત્યાદિ
૧૪. લેકબિંદુસાર પૂર્વ–આમાં ઉત્સભાષાનું તથા ભાષ્યભાષકભાવાદિનું સ્વરૂપ પિણી, અવસર્પિણીના સુષમસુષમાદિ છ છ આરા વિસ્તારથી જણાવ્યું હતું અને પદનું પ્રમાણ વગેરે કાળની બીના વિસ્તારથી જણાવી હતી ૧ ક્રોડ ઉપર ૭ પદો જાણવા.
અને સાડાબાર (૧ર) કરોડ પદ હતા. ૭. આત્મપ્રવાદ પૂર્વઅહીં આત્માની દ્રષ્ટિવાદના ૧ પરિકમ, ૨ સૂત્ર, ૩ પૂર્વગત, કતાપણું, ભક્તાપણું, વ્યાપકપણું, નિત્ય- ૪ અનગ , પ લિકા આ પાંચ ભેદમાં પૂર્વનિત્યપણું વગેરે ધર્મોની બીને જણાવી હતીગત નામના ત્રીજા ભેદમાં ચોદ પૂવોનો સમાઅને ૨૬ કરોડ પદ હતા.
વેશ થાય છે. નવ પૂર્વે સંપૂર્ણ અને દશમાં ૮. કર્મપ્રવાદ પૂર્વ–અહીં તમામ પૂર્વના અમુક ભાગ સુધીનું જ્ઞાન અભવ્ય જીવોને કર્મોના બંધાદિ, ભેદ વગેરેનું બહુ જ વિસ્તારથી પણ હોય છે, પણ તે સમ્યકૃત ન કહેવાય સ્વરૂપ જણાવ્યું હતું. આ પૂર્વમાંથી ઉદ્ધાર કારણ કે તેઓ મિશ્રાદષ્ટિ હોય છે. સંપૂર્ણ દશ
For Private And Personal Use Only
