________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
=
=
=
: જ્ઞાન વિના શ્રદ્ધાની અસાર્થકતા ::
૧૧૫
દાર વ્યક્તિ તત્તાતત્વની મધ્યસ્થભાવે ગવેષણ કોણ એવી નિર્ભાગ્યશેખર વ્યક્તિ હોય કે કરે તો બરાબર સમજી શકાય તેવું છે. જૈન ધર્મ જેવા સર્વોચ્ચ ધર્મને પામીને તેના એક સ્થળે કહ્યું છે કે
હાસ થાય તેવું કથન કે પ્રવર્તન કરે ? કોઈ તત્વવાદથી સમજાયેલ શ્રદ્ધાવાદ એ
ક એવી અજ્ઞાન અસહુથી ગ્રસિત વાચાળ વ્યક્તિ કલ્યાણસાધનનો રાજમાર્ગ છે. તે માર્ગ
તેમ કરે તો તે વાત એક અલગ છે. આ જ પથ કેવળ તર્કવાદથી પણ નથી કપાતો, તેમ
કારણે વ્યાખ્યાન-ઉપદેશના અધિકારી કોણ? કેવળ શ્રદ્ધાવાદથી પણ નથી કપાતો. એ બન્ને
એ વિષે શાસ્ત્રમાં ઘણું કથન છે. રચના એકેક ચક જેવા છે. “ચાwાં રતિ છેલ્લા પાના અગાઉના પિરામાં “ધર્મના
:” એ પ્રમાણે બને ચક્રો મળે તો જ ધર્મ ઉપદેશમાં માધ્યસ્થભાવને બદલે અહંભાવનું રથી ચાલે છે.
સામ્રાજ્ય ભોગવે તો તે ઉપદેશ સમાજનું કે ભગવાન મહાવીરદેવે પણ
શ્રોતાનું કલ્યાણ કરવાને બદલે રાગદ્વેષની વૃદ્ધિ જિa
=
૨. | કરનાર છે.” આ એક આક્ષેપરૂપે કથન હાઈ બીજી ઘa aeો = ના વધારે પડતું છે. જેને સાધુ સુધાવી છે તેઓ અર્થાત્ હે મુનિઓ ! પંડિતો જ કસ, છેદ
બીજું શું કરી શકે તેમ છે ? શ્રદ્ધા અને
સંવેગથી ભાવિત હદયવાળા જે કોઈ સુવિહિત અને તાપથી પરીક્ષા કરી સોનું લે છે, તેમ
મુનિવરો હોય તે તો એવું કંઈ કરે નહિ. તમારે પણ મારું વચન પરીક્ષા કરીને ગ્રહણ
તેમને અભાત કે ધર્મનો મહાસ થાય તેવું કરવું, પણ મહત્તાથી-ગૈરવતાથી ન ગ્રહણ કરવું. અમ કે પ્રવર્તન હાય નહીં તેમજ કાઈન
આ બધજનની દષ્ટિથી છે, સર્વના માટે અંધશ્રદ્ધામાં દેરવાપણું પણ હાય નહિ. એ રાજમાર્ગ નથી. કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે તે તે પ્રકારના
પાન ઉપર્યુક્ત કથંચિત્ બે બાબત સિવાય
વિદ્વાન લેખક મહાનુભાવનું કથન સત્ય છેજીવોની અપેક્ષાએ કથન કરવાનું હોય છે,
સ્વીકારવા ગ્ય તાત્વિક કથન છે. અપેક્ષાપરંતુ સર્વના માટે સરખું નહીં.
દ્રષ્ટિએ તે તે સ્થાને સર્વ સાચું છે, એટલે જૈનધર્મ એ તત્વજ્ઞાન ઉપર નિર્ભર છે એમાં ચર્ચાને લેશ પણ સ્થાન નથી. આ લેખ એ વાત સાવ સાચી છે અને એ આપણુ માટે રાસ્યરૂપે નથી તેમજ એમાં વિદ્વાન મહાનુભાવની ગૌરવ લેવા જેવું છે -ધરાવવા જેવું છે. ઊણપ લેખવાને જરાય આશય નથી. ફક્ત
“આવા ધર્મમાં શ્રદ્ધાને પ્રધાનપદ આપવું તેમની સમજફેર થતી હોય તેના અંગે અમારી ને જ્ઞાનને ગણપદ આપવું તે ધર્મને હાસ અલ્પમતિ અનુસાર લખેલ સહ જ કથન છે. હું કરવા જેવું છે. ” આ કથન વધારે પડતું છે કાંઈ વિદ્વાન લેખક નથી, તેમ મારામાં બીજી તેની જગ્યાએ ધર્મને પછાત પાડવા જેવું છે– કઈ વિદ્વત્તા નથી જેથી આમાં કંઈ ભૂલ–સમજકરવા જેવું છે- આપવા જેવું છે એમ જણાવ્યું ફેરને સ્થાન હોય તે મિથ્યા દુષ્કૃત છે. અસ્તુ. હોત તો હરકત ન લખી શકાત.
For Private And Personal Use Only
