Atmanand Prakash Pustak 040 Ank 03

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 5

अनुष्टुप वृत्त. अग्निदाहे न मे दुःखं, न छेदे न च ताडने ।
एकमेव महदुःखं, गुंजया सह तोलनम् ॥ १ વહાલા વિવેકી વાચક બંધુઓ ! આ સંસારમાં માનવજીવનની સફળતા, સાર્થકતા કે જીવનનું મિષ્ટ પરિપકવ ફળ એ તો માત્ર જ છે, એ સ્પષ્ટ દર્શાવવા ઉપરની અન્યોક્તિ આદર્શરૂપ છે, તે વાંચે, વિચારો અને અનુસરે.
આપણી હંમેશની વપરાતી ધાતુઓમાં શિરેમણિરૂપ તો સુવર્ણ જ છે. એ સુવર્ણ પિતાના હંમેશના સંગી, અતિપરિચિત અને વિવિધ રૂપો ઘડનાર સોનીને કેવા હદયદ્દગારથી સંબંધે છે, એ વાંચવા કે સાંભળવા યોગ્ય છે.
સનું કહે છેઃ “હે ભાઈ સુવર્ણકાર ! તું જરા શાંત થા, અને અમારી હદયદના બરાબર લક્ષપૂર્વક સાંભળી લે!
તું અમને અડાયા છાણાંથી પ્રજવલિત કરેલા તીવ્ર તાપમાં મૂકે છે, પછી ધમાથી જમ્બર શ્વાસોશ્વાસ લેતા અમને ધમી નાખી, અમારાં અંગેનું પ્રવાહિત બનાવી દે છે. આટલે તાપ સહન કરવા છતાં અમને હૃદયમાં કે દુઃખ થતું નથી. પછીથી અમારાં શાંત થએલા અંગને સાણસીથી કાપ મૂકે છે, અને ઝીણું જતરડાનાં છિદ્રોમાંથી અમને જોરથી ખેંચે છે; આટલું જ નહીં પણ એ અમારા અંગભાગોને એરણ પર મૂકી, તારા હાથના જબર હથોડાથી અમારા પર સખત ઉપરાઉપર ઘા કરવા માંડે છે. આ બધાય કષ્ટો અમે મૌનપણે (મૂંગે મોઢે સહન કરીએ છીએ, અને અમારી વેદનાનું કશું વર્ણન અમે ક્યારેય તારી પાસે કરતા નથી, પણ એ અવિવેકી ભાઈ! તારી એક જ કૃતિ અમને ત્રાસ આપે છે. એ અસહ્ય હોવાથી તેનું મહદુઃખ આજ તારા પાસે અમે રજૂ કરીએ છીએ તે એ કે–
તું જ્યારે અમારે તોલ કરવા બેસે છે ત્યારે કાંટાના એક પલ્લામાં અમે ( સુવર્ણ) અને સામા પલ્લામાં સુદ્રગુંજા (ચણોઠી) મૂકી અમારું તોલ-માપ કરે છે. આ અમારી તુલના થતી વખતે અમારા હૃદયમાં જે “ સ્વમાન વિધ્વંસ મને પરિતાપ થાય છે, તે તાપતે દુઃખ તો ખરે ! અસહ્ય છે.
અરે ભાઈ! ક્યાં અમારું સૌંદર્ય, કયાં અમારું કુળ, કયાં અમારું સ્થાન અને કયાં અમારી ગૌરવ ભરી કિંમત ! અરે ભંડાતને તે અમારે કયા શબ્દો વડે ઉપાલંભ (ઠપકે) દેવ, અને શબ્દથી તિરસ્કાર કરવો ? અમારું સર્વસ્વ–માહાભ્ય તેં આ ગુંજા સાથે અમને તોળીને ગુમાવ્યું.
*
%
૧૦
*