________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
•: શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ :
સ્થિતિકર્તાનું સ્થાન હોવાને અશક્ય હોવાથી અદભૂત છે. અને જે તત્ સ્વભાવે ઉપલબ્ધ થત, નિયત અવસ્થાવાળો, એક, નિત્ય, અવ્યભિચારી ભાવ છે, તે એક જ સ્વયં સ્થાયીપણુએ કરીને સ્થાન હવાને શક્ય હેવાથી પદભૂત છે.”
તાત્પર્ય કે અસ્થાયીપણાથી થાતાનું સ્થાન ન બની શકે તે અસ્થાન-અપદ; સ્થાયીપણાથી સ્થાતાનું સ્થાન બની શકે તે પદ, એટલે પરભાવ સમસ્ત તે અષદ, સ્વભાવ તે પદ. એ સ્વભાવ સિદ્ધને સિદ્ધ થયો છે, માટે તે પરમપદમાં સ્થિત છે.
અને આમ સ્વભાવપલબ્ધિરૂપ પરમ ઉન્નત પદમાં સ્થિત હોવાથી, તેમનું સ્થાન વૈલોક્યમાં સર્વોચ્ચ હોવાથી તે ઐક્યનાથ કહેવાય છે; તથા પરમ આત્મ ઐશ્વર્યના સ્વામી હેવાથી પરમેશ્વર કહેવાય છે.
વળી તમસ–અજ્ઞાન અંધકારનો પાર પામી ગયેલા હોઈ, તેથી પર થયેલા હેઈ, તે પરમ જ્યોતિસ્વરૂપ પરમાત્મા પણ કહેવાય છે. તે પ તિ એવી પરદાન જાજવલ્યમાન છે કે “દર્પણતલની જેમ તેમાં સમસ્ત અનંત પર્યાયો સહિત પદાર્થમાલા સ્વયં એકી સાથે પ્રતિબિંબિત થાય છે.” તિમિરાને તે શું, પણ સર્વ તેને પણ તે જીતી લે છે.” “અનાદિ કાળથી સંચિત કર્મરૂપ મેઘપટલી પણ સૂર્યની જેમ તેને આવરી શકતી નથી.'
“તષત્તિ ૪ તિઃ સમ સમસૈનત્તપઃ | दर्पणतल इव सकला प्रतिफलति पदार्थमालिका यत्र ॥"
મહામુનિ શ્રી અમૃતચંદ્રાચાર્યજીત પુરુષાર્થસિદ્ધિ ઉપાય. " चिदानंदमयं वन्दे निःसंदेहमहं महः । तमांसि सन्तु सर्वाणि तेजांस्यपि जिगाय यत् ॥ રાજ ચામાઢિમા વંદતા . વસ્ત્રપટી સૂવ તોતિરાનુનઃ . ”
–શ્રી જયશેખરસૂરિકૃત પ્રબોધ ચિંતામણિ. એવા પરમ તિ પરમાત્મા સિદ્ધના ચરણ અમને શરણરૂપ હો!
અત્રે ઑત્રકર્તા ઉપ્રેક્ષા કરે છે– લકામાં સકલ લેક પ્રમુખસ્થાને, ભાવતા પ્રમુખ આસન શ્રેષ્ઠ જાણે! સંચાલના ત્રિજગ સંસદની કરાવે, તે સિદ્ધના ચરણ હો શરણું અમારે ! ૭
શબ્દાર્થ –જે લેકાગ્રમાં સકલ લેકના પ્રમુખસ્થાને જાણે પ્રમુખનું ઉત્તમ આસન શોભાવતા રહી, ત્રિજગતરૂપ સંસદની-પરિષદની સંચાલન કરી રહ્યા છે તે સિદ્ધના ચરણ અમને શરણરૂપ હે !
વિવેચન –અત્રે લેકાગ્રના પરમોન્નત સ્થાન પરથી ફલિત થતી ઉભેક્ષા કરવામાં આવી છે, કે જાણે ત્રણે લેકની પરિષદ-સભા છે, તેમાં લોકાગ્રરૂપ પ્રમુખના વરાસનમાં સિદ્ધ પ્રમુખસ્થાને બિરાજમાન છે, અને ત્રિલેક પરિષદની સંચાલન કરી રહ્યા છે.
સમસ્ત જગતના ભાવની ચર્યાવર્તન જે પ્રમાણે જ્ઞાનીના જ્ઞાનમાં દષ્ટ હોય છે, તે પ્રમાણે જ થયા કરે છે; તે અપેક્ષાએ જ અત્રે જે કથાયું છે કે ભગવાન તેની સંચાલન કરે છે, તે ઉપચાર કથન છે, બાકી ભગવાન તે નિરંજન, નિરાકાર ને કૃતકૃત્ય હોઈ અક્રિય સ્વભાવને પ્રાપ્ત થયા છે, એટલે સર્વ વસ્તુ જે સ્વ-સ્વ સ્વભાવે પરિણમ્યા કરે છે, તેના તે તે નિરપેક્ષ સાક્ષીરૂપ દષ્ટા-જ્ઞાતા માત્ર છે.
For Private And Personal Use Only
