Atmanand Prakash Pustak 037 Ank 09

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 8

[ ૨૪૦ ]
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
નથી કહેવામાં આવતી. આ જ પ્રમાણે વક્ત- વૃત્તિની એકાગ્રતા હોય તે જ ઝડપથી વ્યમાં પણ કલ્પિત તથા યથાર્થ વૃત્તાંત હોય સાંભળેલા તથા વાચેલામાંથી કંઈક સ્મરણમાં છે. લખાણો તથા વક્તવ્યમાં વાંચનારને રહી જાય છે. જે વિષયે આપણું અનુભતથા સાંભળનારને રુચિ તથા ભય ઉત્પન્ન વમાં આવી ગયેલા હોય, જે વિષયનું જ્ઞાન કરવા રેચક તથા ભયાનક વચને લખવામાં આપણે સારી રીતે ધરાવતા હોઈએ તે વિષય તથા બલવામાં આવે છે, જે વચને ઘણાં- ગમે તેટલી ઝડપથી વાંચીએ કે સાંભળીએ ખરાં કઢિપત હોય છે. આવાં વચને મનુષ્યોને તે પણ આપણા સ્મરણમાં રહી જાય છે. સ્મ અવળે માર્ગેથી ઉતારી લીધે માર્ગે જોડવામાં રણમાં રાખવાવાળી સમજણ છે. જે વિષય ઘણા ઉપયોગી નીવડે છે. મતલબ કે મનુને સારી રીતે સમજવામાં આવી જાય તે વિષય યોની વૃત્તિઓને પિતાપિતાના આચારવિચાર હમેશાં મરણમાં રહે છે જ, માટે જ અનુતરફ ગમન કરાવવાના હેતુથી લેખક તથા ભવેલા વિષયે સારી રીતે સમજાયેલા હોવાથી વક્તાઓ સમયાનુકૂળ ઉપયોગી લખાણ તથા સ્મરણબાહ્ય થતા નથી. આપણે જોઈએ ભાષણોનો ઉપયોગ કરે છે. મનુષ્યની પ્રિય- છીએ કે જે વિષયથી આપણે સર્વથા અજ્ઞાત તાનુસાર પોતાના વિચારોનું મિશ્રણ કરી હાઈએ અને તે વિષય આપણા વાંચલેખે છે તથા બોલે છે. મનુષ્ય જ્યારે કોઈ વામાં કે સાંભળવામાં આવે છે ત્યારે આપણને પણ લખાણ વાંચે છે તથા કોઈ પણ વક્તવ્ય કંઈ પણ ખબર પડતી નથી, જરાયે સમજતા સાંભળે છે ત્યારે તેને પિતાના ચિત્તની નથી અને તેમ થવાથી જ્યારે કોઈ પૂછે છે એકાગ્રતા કરવાની ખાસ આવશ્યકતા રહે કે શું સાંભળ્યું? શું વાંચ્યું ? ત્યારે આપણે છે, કારણ કે જ્યાં સુધી ચિત્તવૃત્તિ સમગ્ર તેને કશો પણ ઉત્તર આપી શકતા નથી, કાર્યોથી નિવૃત્ત થઈને વાંચવામાં કે સાંભળ- તે પછી સ્મરણમાં રહેવું સર્વથા અશક્ય છે વામાં સ્થિર થતી નથી ત્યાં સુધી લખાણ મતલબ કે કોઈ પણ લખાણ કે ભાષણ જ્યાં કે ભાષણનું રહસ્ય સમજાતું નથી; અને સુધી સમજણમાં ન આવે ત્યાં સુધી સર્વ
જ્યાં સુધી રહસ્ય ન સમજાય ત્યાં સુધી નકામું છે. વાંચીને મનન કરવાનું પણ સમવાંચનારને તથા સાંભળનારને આનંદ આવતો જવાને માટે જ બતાવવામાં આવ્યું છે, માટે નથી, તેમજ ગ્રાહ્યાગ્રાઢાની સમજણ ન પડ- તમારે કોઈ પણ લખાણ તથા વાંચન તથા વાથી પ્રાપ્તિશૂન્ય રહી જાય છે. તે માટે ભાષણ સાંભળીને કે વાંચીને તેનું રહસ્ય વાચકેએ તથા શ્રોતાઓએ વાંચવામાં તથા સમજવા ઉત્સુક રહેવું અને રહસ્ય સમજ્યા સાંભળવામાં સંપૂર્ણ લક્ષ આપવું જોઈએ. પછી ઉચિતાનુચિતનું પૃથકકરણ કરીને ઉચિતને
મનુષ્ય જેમ જેમ લેખને વાંચતા જાય ગ્રહણ કરવું અને અનુચિતને ત્યાગવું. પરંતુ છે તથા વક્તવ્યને સાંભળતા જાય છે પૂર્વે કહ્યા પ્રમાણે ઉચિતની સારી રીતે પરીક્ષા તેમ તેમ તેનું માનસ-ચક ઘણા જ વેગથી કરવી. હૃદયમાં સ્થાન ત્યારે જ આપવું કે બ્રમણ કરે છે, જેથી કરી વાંચેલું તથા સાંભ- જ્યારે પરીક્ષામાં ઉચિત સિદ્ધ ઠરે. કેટલુંક ળેલું સર્વ સ્મરણમાં રહેતું નથી. યદિ ચિત્ત- અનુચિત હોય છે પણ ઉચિતની જેવું ભાસે