Atmanand Prakash Pustak 035 Ank 05

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 9

• लक्ष्मीन माहात्म्य अने दान- स्वरूप..
ते कोना भूषणरूप छे ?
वसुधाभरणं पुरुषः, पुरुषाभरणं प्रधानतरलक्ष्मीः ।
लक्ष्म्याभरणं दानं, दानाभरणं सुपात्रं च ॥ પુરુ૫ પૃથ્વીનું આભૂષણ છે, ઉત્તમ લક્ષ્મી તે પુરુષનું આભૂષણ છે, દાન તે લક્ષ્મીનું આભૂષણ છે અને સુપાત્ર તે દાનનું આભૂષણ છે.
નાની પુરુષોએ પૃથ્વીના આભૂષણરૂપ પુષોને જ કહેલા છે; કારણ કે જગતના સઘળા ઉત્તમ ભાવો જે પ્રકટ થાય છે તે ઉત્તમ પુરુષોના જન્મથી થાય છે. દષ્ટાંત તરીકે ઉત્તમોત્તમ શ્રી તીર્થકર ભગવાન જયાં વિચરે છે ત્યાં પૃથ્વી ઉત્તમ રીતે ભૂષિત થાય છે, રોગો, દુષ્કાળ, પરસ્પર વૈર-વિરોધ વગેરેને તે વખતે નાશ થાય છે, તેમજ ચક્રવર્તી, વાસુદેવાદિક રાજય કરતા હોય ત્યારે પૃથ્વી સુંદર બને છે, દુષ્ટ મનુષ્યોના કષ્ટ લડાઈ વગેરે રહિત પૃથ્વી થઈ પ્રજ સુખશાંતિ ભગવે છે. તેમજ અન્ય પુણ્યશાળી કુમારપાળ, સત્ત્વશાળી વિમળમંત્રી, પેથડશાહ, વરતુપાળ તેજપાળ વગેરે જેવા પુરુષોના વિદ્યમાન ભૂત, ભવિષ્ય અને વર્તમાન કાળમાં પણ તીર્થોદ્ધાર, જ્ઞાનોદ્ધાર, તીર્થયાત્રા, દાનશાળાઓ વગેરે ધર્મ પ્રભાવનાના ઉત્તમ કાર્યો થયા છે, થાય છે અને થશે; તેથી જ ઉત્તમ પુરુષો પૃથ્વીના ભૂષણરૂપ કહેલ છે.
રૂપ અને કલાદિ ગુણો વગેરે અભૂષણરૂપ નથી પરંતુ પુરુષોનું આભૂષણ લક્ષ્મી છે, કારણ કે લૌકિકમાં લક્ષ્મીવાન માણસ અકુલોન છતાં કુલીન, કળા વગરનો છતાં બહોતેર કળાવાળો, અજાણ છતાં ચૌદ વિદ્યાનો જાણ, જડ છતાં બુદ્ધિવાળા. કુરૂપવાળે છતાં સ્વરૂપવાન, બહુલ હોય છતાં વાચાળ, આળસુ હોય છતાં ભાગ્યશાળી, સંતેવી, લોભી, કંજુસ હોય તેમજ ઊંચ નીચ પાત્ર કુપાત્ર સ્થાનનો વિચાર કર્યા વિના કદાચ દાન આપનારો હોય છતાં ઉદાર, દાનેશ્વરી એટલે કે દુર્ગણે હોવા છતાં તે લક્ષ્મીવાન હોવાથી લેકે ગુણ પણુથી જુએ છે. મતલબ કે લમીવાન પુરુષ કુલીન, પંડિત, શાસ્ત્રવત્તા, ગુણોને જાણનારો, વાચાલ વગેરે
सर्वे गुणा: कांचनमाश्रयन्ते । સર્વે ગુણ લક્ષ્મીના પ્રતાપથી લોકોને ગુણરૂપ દેખાય છે. લક્ષ્મી પણ ન્યાયથી ઉત્પન્ન કરેલી હોય તે જ તે વધારે ઉત્તમ મહાત્માઓએ કહેલી છે; કારણ કે અન્યાયથી ઉપાર્જન કરેલી લમી અન્યાયથી ચાલી જાય છે અને તે પુરુષને માત્ર કમાવાનો અને