Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પુસ્તક ૩૫ અ કે , મા. માર્ગશીર્ષ
આમ સ” ૪૨ वीर स.२४६४ ३.१-४-०
निमात्मानसला
भावना
For Private And Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
–
*1
www.kobatirth.org
વિષય-પરિચય.
$=====
૧.
www
હેમંત ઋતુનુ વર્ણન ( રેવાશંકર વાલજી અધેકા ) ૨. સમ્યગ્ જ્ઞાનની કુંચી ૩. લક્ષ્મીનુ માહાત્મ્ય અને નવું સ્વરૂપ ( આત્મવલ્લભ ) ( રાજપાળ મગનલાલ વ્હારા )...
૪. આત્મિક આરેગ્ય 4. અત્મિક સૌંદર્ય ... (
૬. જગત્કર્તૃ નિરાસ પ્રકાશ આચારાંગ સૂત્રના સુભાષિત
૮. પ્રાસ્તાવિક સોધ
79
...
)...
( સ. ૭. વિ. )
(
)
(
)
39
...
35
૯. વિજ્ઞાન યુગના પરમાણુ ( મેાહનલાલ દીપય૬ ચેાકસી ) ૧૦. સ્વીકાર અને સમાલેાચના ૧૬.વ માન સમાચાર
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
...
...
630
---
...
...
૧૦૫
૧૦૮
૧૧૧
૧૩
૧૧૪
૧૧૬
919
૧૨૦
૧૨)
૨૫
૧૨૮
શ્રી અમરચંદ્રસૂરિષ્કૃત
શ્રી તીર્થંકર ચરિત્ર ( ભાષાંતર )
આ ગ્રંથ જેમાં ચાવીશ તીર્થંકર ભગવાનના ઘણા સક્ષિપ્તમાં ચરિત્રા આપવામાં આવેલ છે. આટલા ટૂંકા, અતિ મનેાહર અને બાળજીવા સરલતાથી જલદીથી કંઠાગ્ર પણ કરી શકે તેવા સાદા, અને સુંદર ચરિત્રા આ ગ્રંથમાં છે. જૈન પાઠશાળા, કન્યાશાળા, જૈન વિદ્યાલયમાં ઐતિહાસિક શિક્ષણ તરીકે ચલાવી શકાય તેવુ' છે. કિ'મત દશ આના.
શ્રી જૈન આત્માનંદ શતાબ્દિ સિરિઝના છપાતાં ગ્રંથા
૨ ધાતુષારાયણ.
૧ શ્રી ત્રિષષ્ઠિલાકા પુરૂષ ચરિત્ર ( બીજા પ થી દશ પર્ધા ) પ્રત તથા મુકાકારે. ૩ શ્રી વૈરાગ્ય કલ્પલતા ( શ્રી યશેાવિજયજીકૃત ) ૪ પ્રાકૃત વ્યાકરણ હું ઢકાવૃત્તિ.
જલદી મગાવેા.
જલદી મગાવેા.
તૈયાર છે.
પુરૂષચરિત્ર પ્રથમ પ
શ્રી ત્રિષપ્રિન્લાકા પ્રતાકારે તથા મુકાકારે સુંદર ટાઇપ, ઉંચા કાગળ, સુશેાલિત ખાઇન્ડીંગથી તૈયાર છે, ઘેાડી નકલેા બાકી છે. કિંમત મુદ્દલથી ઓછી રૂા. ૧-૮-૦ પેા. જુદું. ખીજા પર્વથી છપાય છે.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
-
શ્રી આત્માનન્દ પ્રકાશ,
जन्मनि कमलेशैरनुबद्वेऽस्मिस्तथा प्रयतितव्यम् । कर्मक्लेशाभावो यथा भवत्येष परमार्थः ॥ १ ॥ * કર્મરૂપ કષ્ટથી વ્યાપ્ત એવા આ જન્મમાં એવો (શુભ).
પ્રયત્ન કરવો કે જેના પરિણામે કર્મરૂપ કષ્ટ (સદંતર ) વિનાશ પામે – (માનવજન્મનું) રહસ્ય છે. ”
શ્રીમદ્ ઉમાસ્વાતિવાચક-તત્ત્વાર્થ ભાખ્ય.
પુરdવા ૩૧] વીર સં. ૨૪ ૬૪. માશી, આત્મ સં. ૨. આ૦ ૪૦ વર્ષ ૨નું[
૧ મો.
હેમંતરૂતુનું વર્ણન.
દેહરે.
શરદઋતુ સેહામણી, રૂડું ભોગવી રાજ; સ્વસ્થાને ચાલી ગઈ, આવી હેમંત આજ.
હરિગીત. વસુધા વિલેકે આજ, સઘળે સ્વચ્છતા વ્યાપી રહી, કચરા ગયા, કાદવ ગયા, વાયુ લહરી ઠંડી વહી; પૂર્વે ઊગે આ શુકને, તારો પ્રશાન્ત પ્રભાતમાં, પૂર્યા ઉષાએ સાથીયા, શું ! રંગભર રળિયાતમાં.
For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
૧૦૬
www.kobatirth.org
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
દાહરા.
ઝાકળનાં જામી રહે, પત્રે બિન્દુ અનેક; સૂર્ય કીર્ણ પ્રાગટ્યથી, સૂકાણાં તે છેક.
હિરગીત.
જેમ સૂર્યના સમ્પર્કથી, આ આસનાં બિન્દુ મટે, જ્ઞાનાપદેશે ઉરના, સંકલ્પ-વિકલ્પો ઘટે; દિવસે અતિ ટૂંકા થયા, જેમ મૂર્ખમૈત્રી અલ્પ છે, રાત્રી અતિ લાંખી જ યમ, તૃષ્ણાતા સંકલ્પ છે.
દોહરા.
જળ હેમંતઋતુ વિષે, અતિશય ઠંડું થાય; તત્ત્વદર્શીના હૃદયમાં, શાંતિ જેમ ભરાય.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
હરિગીત,
મદમસ્ત સરિતાએ હતી, તે શાંત થઇ જ સ્વભાવમાં, પ્રોઢાવયે કુળમાનીની, પ્રૌઢત્વ પ્રેમ પ્રભાવમાં; અગ્નિતણી ગઇ ઉગ્રતા, ને સેવતાં સુખ ઉપજે, જ્ઞાનીજનાના સંગથી, ઉર ઉદ્ધતાઇ બધી તજે. દેહરા.
ભરજોબન ખીલી રહી, આજ ઋતુ હેમંત; સૂર્ય દેખતાં પદ્મા, ઠંડી આણે અંત.
રિગીત.
અજ્ઞાનીઓના ચિત્તસમ, ઘી ઘટ્ટ થઈને જામીયુ', ફાલી-ફૂલી ફૂલવાડીકેરું, રૂપ આંખપ પામીયું; બહુ ધાન્યના ઢગવાળી, ને વૈભવ ભરેલ વસુંધરા, સૌંદર્યવતી શેરડી, શુ' સ્થંભ ! મન્મથના ખરા.
દાહરા.
ટાઢ અતિ પ્રખળા થઇ, તડકા દીસે મંદ, નબળા નરના ગૃહ વિષે, અમળા થાય સ્વચ્છંદ,
For Private And Personal Use Only
3
७
८
૯
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
-
-
-
-
-
-
૧૦૭
હેમંત ઋતુનું વર્ણન.
હરિગીત. જઠરાગ્નિકેરું જેર જામ્યું, અધિક થઈ આરોગ્યતા, ઉત્તમ રસાયન ઔષધેથી, રોગમાત્ર વહી જતા શાલ-દુશાલ ઓઢીને, શ્રીમંત રક્ષે અંગને, ગરિબો બિચારા ઢાંકતા, નિજ અંગ-સંગે અંગને.
દેહરા.
ઝાકળતણું પ્રભાવથી, શશિ ઝાંખો જ જણાય; દુર્જનકરા સંગથી, સજજન પણ નિંદાય.
હરિગીત. સાધુ અને સંન્યાસીઓ, કરવા વિહારો સંચર્યા, મોટા વડા વેપારીઓ, વિદેશ માર્ગે વિચર્યા, તાંબૂલ, તલ, તળાઈ, તરુણી, તા૫, તાતાં ભેજને, હેમંતઋતુમાં હોંશથી, સેવે છે એ સૌ સજજને.
દોહરા. શાંતિ આપે સુષ્ટિને, પ્રેરે પ્રભુનો પંથ; જગમયે જાહેર છે, સંત અને હેમંત.
૧૨
રેવાશંકર વાલજી બધેકા. નિવૃત્ત એજ્યુ. ઇસ્પે. (ભાવનગર રાજ્ય) ધર્મોપદેશક-ભાવનગર
::
NA
/૪
it
or
For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સભ્ય જ્ઞા ન ની કે ચી. == [ ગતાંક પુછ ૮૧ થી શરૂ ]
ગી આત્માના ધર્મવિમુખતાના સંભાવ્ય કારણો અને આત્માનું અધ:પતન.
હવે આપણે આત્માના અધઃપતન સંબંધી ખાસ વિચાર કરીએ. પરમાત્માએ આદમ અને ઈવના યુગ્મને તથા શયતાનને જે અભિશ્રાપ આપે તેનું માનસશાસ્ત્રની દષ્ટિએ ઘણું જ મહત્ત્વ છે એમ સ્પષ્ટ રીતે નિર્કિંઇ થાય છે. ઈચ્છા અને બુદ્ધિ એ બે મહાન શક્તિઓ છે. આત્મા અને બુદ્ધિ ચિત્ત દ્વારા બાહ્ય વિશ્વની સાથે સંસર્ગમાં આવે છે. આદમ, ઈવ અને સર્પ એ અનુક્રમે ઈચ્છાશક્તિ, બુદ્ધિ અને વિષયાશ્રિત ચિત્ત છે એમ ઘટાવી શકાય. બુદ્ધિ એ ઈચ્છાની સેવિકા છે અને ગુરુ પણ છે. શરીરને બીજા શરીરો તેમજ સ્વકીય આધ્યાત્મિક સ્વરૂપ સાથે વિવિધ પ્રકારને સંબંધ નિશ્ચિત કરવા અને
જવા તેમજ એવા સંબંધનું અન્વેષણ કરવાનું કાર્ય બુદ્ધિ કરે છે અને એ રીતે બુદ્ધિ એ સેવિકા છે. ઈચ્છાશક્તિ ઉપર બુદ્ધિને નિબંધ ચાલી શકે છે, તેમજ ઈચ્છાશક્તિની વિવિધ પ્રવૃત્તિઓને બુદ્ધિ એગ્ય માર્ગે દોરે છે અને એ રીતે બુદ્ધિ ગુરુરૂપ છે. બુદ્ધિ આત્મસાક્ષાત્કારમાં પણ ઈચ્છાશક્તિને અત્યંત સહાયભૂત થાય છે. ઈચ્છાશક્તિને વિકાસ કરવામાં બુદ્ધિ અનેક રીતે ઉપયુક્ત થઈ પડે છે. અવબેધન એ બુદ્ધિનું પ્રાથમિક કાર્ય છે. ચિત્તના ભાવ ઉપરથી અવધનરૂપ વણાટકામ ( સંકલન કાર્ય ) બુદ્ધિ કરે છે. કાંતવા વણવાનું કાર્ય પ્રાયઃ સ્ત્રીનું છે એ સુવિદિત છે. ચિત્ત આત્મા સાથે પ્રત્યક્ષ રીતે સંયોગમાં આવતું નથી. ચિત્તને પ્રભાવ આત્મા ઉપર બુદ્ધિદ્વારા પડે છે. આદમના રૂપકમાં બુદ્ધિની પ્રતારણા પ્રથમ શયતાનથી થાય છે. પ્રતારણા થયા બાદ બુદ્ધિ આત્માને લોભવશ કરી મુગ્ધ બનાવે છે. કેટલાક પંડિતો બુદ્ધિ અને આત્મા વચ્ચેનો સંબંધ બાળક અને નિયામક સ્ત્રી ( બાળરક્ષક સ્ત્રી) જે ગણે છે. બુદ્ધિ અને આત્મા વચ્ચેનો સંબંધ પત્ની અને પત્ની જેવો છે એવી પણ કેટલાક મહાન તત્વજ્ઞાનીઓની માન્યતા છે. બુદ્ધિ સદેવ આત્માને
if (શ્રીયુત ચંપતરાય જેની બેરીસ્ટર એટ-લેં. ના “ક ઓફ નોલેજને અનુવાદ.)
For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સમ્યગ્ જ્ઞાનની કુંચી.
૧૦૯
આશ્રિત થઈને રહે છે. આત્માની સુખ-સગવડ વિગેરે જાળવવાનું કામ પણ બુદ્ધિ જ કરે છે.
આદમ ઉપર આજ્ઞાભંગના દોષનું આરેાપણુ થતાં આક્રમે પેાતાની પત્નીને વાંક કાઢ્યો. ઇવે દોષ વગેરેનું મૂળ સર્પ હાવાનું જણાવી પેાતે સર્વથ નિર્દોષ હોવાના એકરાર કર્યાં. આથી પ્રભુને કેપ સૌથી પ્રથમ સ ઉપર ઊતયે. પ્રભુએ સપને અભિશાપ પણ આપ્યા. પેટે ચાલવુ' અને સદા ધૂળનું ભક્ષણ કરવુ એ એક જ કાર્ય પ્રભુએ પેાતાના અભિશાપથી સને સોંપ્યું. સર્પને ધૂળનાં ભક્ષણ સિવાય ખીજી કેાઈ વસ્તુ ભક્ષણ માટે ન રહી. સર્વ વસ્તુએ સપ માટે અભક્ષ્ય બની. પેટે ચાલવું એટલે ધૂળમાં જ વાસ કરવા. સર્પ એટલે ચિત્ત એવા અર્થ કરતાં, ધૂળમાં નિવાસ કરવા એટલે ભૌતિક અંધનેામાં ઝકડાવું. ધૂળમાં જ વાસ કરવા એટલે ભૌતિક વાસનામાં જ નિમગ્ન રહેવું. ઇન્દ્રિયથી પ્રાપ્ત થતાં વિવિધ આંદેલના એ ચિત્તના આહાર છે. એ આંદોલને વસ્તુતઃ સૂક્ષ્મમાં સૂક્ષ્મ ભૌતિક પદાર્થ એટલે ધૂળ છે. ધૂળ આ રીતે ચિત્તના આહારરૂપ છે. સ્ત્રી અને સપ વચ્ચેના ઈર્ષ્યા-ભાવ બુદ્ધિ અને ચિત્તના સંબંધનુ યથાર્થ રીતે નિદર્શન કરે છે. ચિત્ત એક સ્થાનથી ખીજે સ્થાને ભ્રમણ કર્યાં કરે છે. ભ્રમણ કરવામાં ચિત્તને આનંદ થાય છે. ઉચ્ચ વિચારા આતિની પરિણિત થઇ શકે તે માટે બુદ્ધિ ચિત્તને સયત બનાવવા મથે છે. ચિત્તને આ જરાયે રુચતું ન હેાવાથી અન્ને વચ્ચે દ્વં યુદ્ધ ચાલે છે.
બુદ્ધિ ઉચ્ચ પ્રતિની હાય તે તેમાંથી પ્રજ્ઞાના પ્રાદુર્ભાવ થાય છે. પ્રજ્ઞા આથી બુદ્ધિની પુત્રીરૂપ છે. પ્રજ્ઞા આત્મસાક્ષાત્કાર માટે પ્રયત્ન કરવા માટે ચિત્તથી મુક્ત થવા ઘણુંાયે પ્રયત્ન કરે છે. ચિત્ત ઇંદ્રિય-લાલુપતામાં પ્રજ્ઞાને દોરવા મથે છે. નાગરાજ કલીયના શિરચ્છેદ શ્રીકૃષ્ણે કર્યાં એવું જે રૂપક છે તેના અર્થ એ છે કે, કૃષ્ણે ચિત્તના અનિષ્ટ પ્રધાન ભાગના ઉચ્છેદ કર્યાં. આ ઉપરથી સમજવાનું એ છે કે, નિર્વાણુના વાંચ્છુઓએ ઈચ્છા-મન સયમ મેળવવેા એ ખાસ આવશ્યક છે.
ઉપર
ઇવને પ્રભુએ આપેલા અભિશાપથી સ્ત્રીનાં વાસ્તવિક સ્વરૂપનું નિર્દેશન થઇ શકે છે. સંકલ્પ–કાય અને શાક એ માનસિક દૃષ્ટિએ વિચારતા બુદ્ધિ
* મન એટલે નરપશું એવું ગ્રીક પુરાણુ શાસ્ત્રોનું મતવ્ય છે. ચિત્તના નરતત્ત્વમાં સુદ્ધિ અને વિચારણા હેાય છે અને પશુતત્ત્વમાં અનિય`ત્રિત વિષય-લાલસાનું પ્રાધાન્ય હોય છે. એમ મજકુર પુરાણુ શાસ્ત્રોમાં જણાવવામાં આવ્યુ છે. Minotaur એટલે નર્૫શુ,
For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
૧૧૦
શ્રી આત્માનઢ પ્રકાશ,
રૂપ શ્રીનાં બે મુખ્ય કાર્યાં છે. ગર્ભધારણ અને અનુતાપ એ સંસારી દૃષ્ટિએ વિચારતાં શ્રી જાતિનાં બે પ્રધાન કાર્યાં છે એ સુવિતિ છે. બુદ્ધિમાંથી અનેક સંકાના પ્રાદુર્ભાવ નિર'તર થયા કરે છે. બુદ્ધિના અનેક નિર્ણયે શાકના કારણભૂત હોય છે. સંસારી દૃષ્ટિએ વિચારતાં, સ્ત્રી એ માતા છે અર્થાત્ ગર્ભ ધારણ કરે છે અને અનેક રીતે શાકનાં મૂળ રૂપ છે એમાં કઇ શંકા નથી. બુદ્ધિ આત્માની સહચારિણી-પત્ની હોવાથી આત્માને આધીન રહે છે. બુદ્ધિ સામાન્ય રીતે આત્માની ઇચ્છાને અનુરૂપ વર્તે છે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આદમે ઇવને એક પ્રસગે સર્વ પ્રાણીઓની માતા તરીકે સંમેાધન કર્યું. હતું. શ્રી મનુષ્યરૂપે સર્વ પ્રાણીઓની માતા ન હાઈ શકે એ સમજી શકાય એવુ' છે. બુદ્ધિરૂપી સ્ત્રીનાં અવબોધન કાર્ય ઉપર સર્વ પ્રકારના વિવિધ ભાવા નિર્ભર રહે છે, બુદ્ધિરૂપી સ્ત્રી વિવિધ સંકલ્પાની જનેતા છે એ દૃષ્ટિએ જ બુદ્ધિ સર્વ પ્રાણીઓની માતારૂપ છે એમ ઘટાવી શકાય. બુદ્ધિ ચેતનામાં પ્રવિષ્ટ થતા વિવિધ ભાવાનુ સંકલન આબેહૂબ રીતે કહે છે.
ઇષ્ટ અને અનિષ્ટને ભેદ સમજવામાં જ આદમે પોતાની બુદ્ધિને ઉપયાગ કર્યાં તે માટે તેને શિક્ષા થઈ એ સવથા યથાર્થ હતું. બુદ્ધિને આવી રીતે ઉપયોગ કરવાથી તેનામાં દ્વૈતભાવની પરિણતિ થઇ, પ્રભુ અને મનુષ્ય વચ્ચે તેને મતભેદને ભાસ થયે. આથી તેનામાં ભય અને દુઃખને આવિર્ભાવ થયે, આત્માનું અધઃપતન થયું એટલે જીવન-નિર્વાહ માટે સતત ઉદ્યોગની આવશ્યકતા થઈ, જીવન દુઃખી અને કટકમય બન્યું. સંસારલાલુપ મનુષ્યને સુખ ન જ હોય, આમ સંસારલેાલુપ અન્યાથી દુ:ખી અન્યા એમાં આશ્ચર્ય જેવું કશુંયે નથી.
* Genesis, III, 20
મૃત્યુ
વિષયવાસનામાં નિમગ્ન થયેલ મનુષ્ય મરાધીન છે, એવા મનુષ્યનું વારવાર થયા કરે છે એ પણ પ્રભુના શાપનું એક રહસ્ય હતું. મનુષ્યનું મૃત્યુ એટલે તેના શરીરનું મૃત્યુ એમ સમજી લેવુ'. મનુષ્યના આત્મા અનાદિ અનુત્પન્ન અને શાશ્વત હોવાથી તેનું મૃત્યુ ન જ સ’ભવી શકે. પાપેારૂપી અનેક અશુદ્ધિને કારણે જન્મ-મરણની ઘટમાળ ચાલ્યા કરે છે અને તેથી તેને વિવિધ શરીરરૂપે વારંવાર જન્મ લેવા પડે છે.....(ચાલુ)
For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
• लक्ष्मीन माहात्म्य अने दान- स्वरूप..
ते कोना भूषणरूप छे ?
वसुधाभरणं पुरुषः, पुरुषाभरणं प्रधानतरलक्ष्मीः ।
लक्ष्म्याभरणं दानं, दानाभरणं सुपात्रं च ॥ પુરુ૫ પૃથ્વીનું આભૂષણ છે, ઉત્તમ લક્ષ્મી તે પુરુષનું આભૂષણ છે, દાન તે લક્ષ્મીનું આભૂષણ છે અને સુપાત્ર તે દાનનું આભૂષણ છે.
નાની પુરુષોએ પૃથ્વીના આભૂષણરૂપ પુષોને જ કહેલા છે; કારણ કે જગતના સઘળા ઉત્તમ ભાવો જે પ્રકટ થાય છે તે ઉત્તમ પુરુષોના જન્મથી થાય છે. દષ્ટાંત તરીકે ઉત્તમોત્તમ શ્રી તીર્થકર ભગવાન જયાં વિચરે છે ત્યાં પૃથ્વી ઉત્તમ રીતે ભૂષિત થાય છે, રોગો, દુષ્કાળ, પરસ્પર વૈર-વિરોધ વગેરેને તે વખતે નાશ થાય છે, તેમજ ચક્રવર્તી, વાસુદેવાદિક રાજય કરતા હોય ત્યારે પૃથ્વી સુંદર બને છે, દુષ્ટ મનુષ્યોના કષ્ટ લડાઈ વગેરે રહિત પૃથ્વી થઈ પ્રજ સુખશાંતિ ભગવે છે. તેમજ અન્ય પુણ્યશાળી કુમારપાળ, સત્ત્વશાળી વિમળમંત્રી, પેથડશાહ, વરતુપાળ તેજપાળ વગેરે જેવા પુરુષોના વિદ્યમાન ભૂત, ભવિષ્ય અને વર્તમાન કાળમાં પણ તીર્થોદ્ધાર, જ્ઞાનોદ્ધાર, તીર્થયાત્રા, દાનશાળાઓ વગેરે ધર્મ પ્રભાવનાના ઉત્તમ કાર્યો થયા છે, થાય છે અને થશે; તેથી જ ઉત્તમ પુરુષો પૃથ્વીના ભૂષણરૂપ કહેલ છે.
રૂપ અને કલાદિ ગુણો વગેરે અભૂષણરૂપ નથી પરંતુ પુરુષોનું આભૂષણ લક્ષ્મી છે, કારણ કે લૌકિકમાં લક્ષ્મીવાન માણસ અકુલોન છતાં કુલીન, કળા વગરનો છતાં બહોતેર કળાવાળો, અજાણ છતાં ચૌદ વિદ્યાનો જાણ, જડ છતાં બુદ્ધિવાળા. કુરૂપવાળે છતાં સ્વરૂપવાન, બહુલ હોય છતાં વાચાળ, આળસુ હોય છતાં ભાગ્યશાળી, સંતેવી, લોભી, કંજુસ હોય તેમજ ઊંચ નીચ પાત્ર કુપાત્ર સ્થાનનો વિચાર કર્યા વિના કદાચ દાન આપનારો હોય છતાં ઉદાર, દાનેશ્વરી એટલે કે દુર્ગણે હોવા છતાં તે લક્ષ્મીવાન હોવાથી લેકે ગુણ પણુથી જુએ છે. મતલબ કે લમીવાન પુરુષ કુલીન, પંડિત, શાસ્ત્રવત્તા, ગુણોને જાણનારો, વાચાલ વગેરે
सर्वे गुणा: कांचनमाश्रयन्ते । સર્વે ગુણ લક્ષ્મીના પ્રતાપથી લોકોને ગુણરૂપ દેખાય છે. લક્ષ્મી પણ ન્યાયથી ઉત્પન્ન કરેલી હોય તે જ તે વધારે ઉત્તમ મહાત્માઓએ કહેલી છે; કારણ કે અન્યાયથી ઉપાર્જન કરેલી લમી અન્યાયથી ચાલી જાય છે અને તે પુરુષને માત્ર કમાવાનો અને
For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૧૨
શ્રી આમાનંદ પ્રકાશ. હાનિનો કલેશમાત્ર છેવટે તેને રહે છે. લક્ષ્મીને માટે દાન, ભોગ અને છેવટે નાશ એ ત્રણ ધોરી માર્ગો હોવાથી જે દાન દેતો નથી, યોગ્ય ભોગવટે કરતો નથી તેને ધનની ત્રીજી ગતિ-નાશ થાય છે. વળી કહ્યું છે કે અન્યાયથી ઉપાર્જન કરેલી લક્ષ્મા ફક્ત દશ વર્ષ સુધી રહે છે, પણ છેવટે સોળમે વર્ષે તો તે મૂળ સહિત નાશ પામે છે. પછી તે પુરુષોના કુળ, શિયળ, લાવણ્ય, રૂપ અને વિદ્યાદિક ગુણે પણ દુશણપણને પામે છે.
સુંદર રૂપવાળા અને વિદ્વાન એવો મનુષ્ય પણ ધન વિનાનો હોય તો લે કે તેને ગણકારતા નથી; તે પૂજાતે નથી, સન્માન પણ પામતો નથી તેથી જ પુરુષનું આભૂષણ લક્ષ્મી કહેલી છે.
ઉત્તમ કાવ્યથી કવિ, બુદ્ધિથી મંત્રી, ન્યાયથી રાળ, શુરવીર પણાથી સુભટ, લજજાથી કુલીન મનુષ્ય, સતી સ્ત્રથી ઘરની સ્થિતિ, શિયળથી તપ, કાંતિથી સૂર્ય, શીતલતાથી ચંદ્ર, જ્ઞાનથી અધ્યાત્મી મનુષ્ય, વેગથી ઘેડો અને આંખથી જેમ મુખ શોભે છે તેમ દાનથી જ લક્ષ્મી શોભે છે તેથી લક્ષ્મીનું આભૂષણ દાન કહેલ છે.
લક્ષ્મીની વૃદ્ધિને નખની જેમ છેદવી પણ સંઘરી રાખવી નહીં, કારણ કે પ્રમાદથી ખલના થતાં તે સમૂળગી નાશ પામે છે એટલે કે દાન વિના લક્ષ્મીનો નાશ પણ સંભળાય છે.
અનેક પ્રયત્નો વડે, કષ્ટો સહન કરી, પરદેશ વેઠી, અનેક પ્રયાસ વડે મેળવેલ તથા દશ પ્રાણથી પણ વધારે વહાલા ગણાતાં ધનની દાનરૂપ જ એક ઉત્તમ ગતિ છે, બાકી તે તે વિપત્તિરૂપ છે. ભમરી કે મધમાખીએ એકઠું કરેલ મધ જેમ તેને પ્રાણુત કષ્ટ આપનારું થાય છે તેમ મળેલ લક્ષ્મીનું દાન દેવું, ભગવટો કરે, પણ જે સંગ્રહી રાખે તો છેવટે નાશ થઈ જાય છે. દાનરૂપી આભૂષણ વિનાની લમી પાષાણના મહેલ સમાન છે. દષ્ટાંત તરીકે નવ નંદએ સેનાના નવ ડુંગરા તૈયાર કર્યા હતાં પણ તેઓના કમભાગ્યે પાપાણરૂપ થઈ ગયા. મમણ શેઠે મહાકછટે ઉપાર્જન કરેલ લક્ષ્મીનો દાનદિકના અભાવથી તેની સર્વ લક્ષ્મી પૃથ્વી પર નાશ પામી. અનેક તેવા દષ્ટાંતો શાસ્ત્રમાં મોજુદ છે અને વર્તમાન કાળમાં પણ મનુષ્ય અનુભવે છે. લક્ષ્મીવડે ગમે તેટલે વૈભવ હોય, ભગવટે હોય છતાં તે તે રસ્તુતિપાત્ર નથી, પરંતુ જે મનુષ્ય મળેલી લક્ષ્મીવડે ઇચ્છિત દાન આપે છે તે જ મનુષ્ય સ્તુતિ કરવા લાયક છે અને સુકૃતની લક્ષ્મી અને તેને સદ્વ્યય અને મનુષ્ય જન્મનું સાર્થકપણું તેનું જ ગણાય છે. લક્ષ્મીનું આભૂષણ દાન જ છે, તો તે દાન ધર્મનું કારણરૂપ, દયાને જણાવનારું, પ્રીતિ વધારનારું વગેરે શી રીતે છે અને તેના કેટલા પ્રકારો છે તે હવે પછી.
[ ચાલુ ]
આમવલભ,
For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
E
NDRANITEM III) A II A liણI
Lilallah TABIBILIES KIT Ruli Vani || TERISHIS
ITI
છે. આત્મિક આરોગ્ય. આ
SLITE
||TH
IT CE
રોગીષ્ટ મનુષ્યની સાનિધ્યમાં-નિકટમાં રહેવાનું કોઈ પણ પસંદ કરતું નથી. રાગ કેઈને પસંદ હોતો નથી અને તેથી એક સામાન્ય વ્યાધિ થયેલ હોય તે પણ તેને માટે આપણને ખૂબ ફકર થાય છે. તેને દૂર કરવા વૈદ્ય ડોકટરોને ત્યાં જઈએ છીએ, કલાકો સુધી બેસીએ છીએ અને અતિ કટુ દવાઓ પ્રાશન કરીએ છીએ. એ સર્વ ક્રિયાનો હેતુ એક જ હોય છે અને તે એ છે કે રોગથી મુક્તિ મેળવવી. રોગ અને શત્રુને ઊગતા જ ડામવા જઈએ આ એક અતિ ડહાપણભરેલી કહેવત છે અને પ્રાયઃ આપણે સૌ તેમ વર્તવા પ્રયત્ન કરીએ છીએ.
દેહના આરોગ્ય માટે-રોગમુક્તિ માટે આટલી બધી સૂકમ સંભાળ રાખનાર પણ આત્માના આરોગ્ય પ્રત્યે ભાગ્યે જ ખ્યાલ રાખતા હશે. એ આશ્ચર્યજનક બિના છે, અને છતાં તદ્દન સત્ય છે.
દેહમાં જેમ કેટલાક ક્ષુદ્ર રોગ ઉત્પન્ન થાય છે અને કોઈ વખત ભારે કર્મોદયથી મહદ્ રેગે પણ થાય છે, તેવી રીતે આત્મામાં અનેક નાના નાના રોગો શરૂઆતમાં ઘર કરે છે અને તેને દૂર કરવામાં દુર્લક્ષ કરવાથી તે મેટું રૂપ ધારણ કરે છે.
પરનિંદા-ઈષ્ય-અસૂયા-કૅપ ઇત્યાદિ દોષરૂપ રોગો વધતા વધતા આમા ઉપર પિતાનું સામ્રાજ્ય જમાવે છે. અને પછી તે તે દોષ સ્વાભાવિક જેવા થઈ જાય છે, જેને આપણે મનુષ્યના સ્વભાવ તરીકે ઓળખીએ છીએ. વસ્તુતઃ તે આત્માના સ્વભાવ નહીં પણ વિભાવ જ છે-અંદરની વસ્તુ નહીં પણ બહારની વસ્તુ છે; પરંતુ સંગજન્ય આ મિત્રતાથી આત્મા પિતે પણ પિતાને નિર્બળ જ માન્યા કરે છે, વિભાવ દશાને સ્વભાવ દશા માને છે. પિતાને પિતાની અનંત શક્તિમાં વિશ્વાસ નથી રહ્યો, તેથી દેહના ઘેડા દુઃખે ત્રાસ અનુભવીએ છીએ. બાહ્ય મૂંઝવણમાં તુરતજ લેવાઈ જઈએ છીએ. આરૌદ્ર ધ્યાનને હીંડોળે સદાકાળ હિંચ્યા કરીએ છીએ. થેડી બાહ્ય સંપત્તિ મળે એટલે તુરતજ આપણે ફૂલીને ફાળકો બની જઈએ છીએ. રેગશક, દુઃખ-દારિદ્રય આવ્યે રડતી સુરત બની જઈએ છીએ. આ સર્વ શું આત્માનો સવભાવ છે કે? બિલકુલ નહીં. આત્માને સ્વભાવ તે એકાંતે જ્ઞાનયુક્ત,
For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
છે. આત્મિક સાંદર્ય.
સૌદર્ય એ વસ્તુતઃ આત્માને સ્વભાવ જ છે, અને તેથી પ્રત્યેક મનુષ્ય સૌંદર્યને ચાહે છે. કોઈને કુરૂપતા-અસંદર્ય–અસ્વચ્છતા ઈત્યાદિ ગમતા નથી, એ એમજ બતાવે છે કે મનુષ્ય સૌદર્યના પૂજારી છે.
સુંદર બાળક દરેકના મનનું હરણ કરે છે. સુંદર સ્ત્રી મેળવવા સો ઈચ્છે છે. રૂપાળા સંતાને થાય તેમ દંપતી ચાહે છે. શરીર સૌંદર્ય મેળવવા આપણી સતત અભિલાષા હોય છે. અત્રે જાણવાનું એ છે કે સુંદરતા પ્રાપ્ત કેમ થાય ?
કાકા સાહેબ કાલેલકરે થોડા સમય પૂર્વે સૌદર્ય વિષે વ્યાખ્યાન આપતાં કંઈક એવા ભાવાર્થનું કહ્યું હતું કે-“ સૂર્યને પાછળ રાખીને આપણે આપણી છાંયાને પકડવા જઈશું તો તે કદી પણ હાથ નહીં જ આવે, પરંતુ સૂર્યને સન્મુખ રાખીને ચાલવાથી તેજ-છાંયા આપણી પાછળ પાછળ દોડી આવશે. એવું જ સૌદર્ય વિષે છે. અર્થાત્ તેને ઢંઢવા ગયે તે નથી મળતું, પરંતુ સ્વાભાવિક રીતે જેની દૃષ્ટિ સૌદર્યમય હોય છે તેને તે વરે છે.”
આનંદયુક્ત-આરોગ્યયુક્ત-સુખ યુક્ત જ છે. આ તે સર્વ કમ જનિત રોગના સનીપાતના ચાળા છે. આધિ-વ્યાધિ-ઉપાધિને ત્રિદોષ છે આત્મારૂપ દીવાકરની આડા કર્મના આ વાદળાઓ આવ્યા છે. અને તેથી જ તેજહીન દશા જણાય છે. એ સર્વ રોગોના નિવારણના ઉપાય સદ્ગુરુરૂપ ઉત્તમ વૈદ્યની પાસેથી જાણીશું અને તેને મિટાવવા સદ્ગુરુએ આપેલ સશાસ્ત્રશ્રવણરૂપ રસાયણને પથ્યપૂર્વક આરોગીશું-અપથ્યને ત્યાગ કરીશું ત્યારે જ આત્મિક ઉન્નતિ થશેત્યારે જ આત્માના રેગ દૂર થશે.
સનસ્કુમાર ચક્રવતી, વૈદ્યરૂપધારી દેવોને કહે છે કે - “આ દ્રવ્ય રોગને મટાડવાની શક્તિ તે મારી પાસે જ છે, પરંતુ આત્માના કર્મરૂપ ભાવરોગને મટાડવાની જે તમારામાં શક્તિ હોય તે તેને મટાડો.” કેવી ભાવના ? દેહના આરોગ્ય માટે ચાહના રાખનારા આત્માની આરોગ્યપ્રાપ્તિ માટે ફીકર રાખશે ત્યારે જ ખરું આરોગ્ય પ્રાપ્ત થશે.
–રાજપાળ મગનલાલ વહેરા.
For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આત્મિક સૌદર્ય.
૧૧૫ આ થઈ આદ્ય સુંદરતાની વાત. અલબત્ત, સંસારમાં તેની પણું ઓછેવત્તે અંશે આવશ્યકતા તે હોય છે જ, પરંતુ તેમાં જ સુંદરતા પર્યાપ્ત થતી નથી બલ્ક તેનાથી અનેકગણી વધુ આવશ્યકતા આત્મિક સૌદયને ખીલવવાની છે, પરંતુ એ ભાવના કેઈકને જ જાગતી હશે અને જ્યાં સુધી એ દષ્ટિ નથી આવી ત્યાં સુધી વાસ્તવિક સૌંદર્ય પ્રાપ્ત થઈ શકતું જ નથી.
આત્માનું સોંદર્ય શું હોઈ શકે ? આત્મા ઘટ-પટાદિ જે રૂપી પદાર્થ નથી, કે જેથી તેની સુંદરતા જોઈ-જાણી શકાય ! આવા પ્રશ્નો અત્ર ઉદ્ભવે તે સ્વાભાવિક છે. તેનું સમાધાન આ રીતે શક્ય છે.
કાચના પાત્રમાં રહેલ ઝાંખો અથવા તેજસ્વી દીપક જેમ પાત્રના પાર દર્શક ગુણથી જોઈ શકીએ છીએ તેવું જ આત્મા વિષે છે. અર્થાત્ દેહાંતર્ગત રહેલ આત્મા ને સગુણ સૌદર્યથી રહિત હોય તે તેની અસર દેહ ઉપર પણ પડે જ છે. અને તેથી વિચક્ષણ દષ્ટા એ સ્થિતિને જાણી લે છે. તેથી વિરુદ્ધ જે આત્મિક સૌદર્ય ખીલ્યું હોય તો તેની અસર પણ આત્માના નિવાસ્થાનરૂપ આ દેહ ઉપર થયા વિના નથી જ રહેતી.
યદિ સદ્ગુરૂપ સૌદર્યનો અભાવ હોય છતાં કેવળ દેહની સુંદરતા, ટાપટીપ ઈત્યાદિ વધારવા યત્ન કરવાથી જે સૌદર્ય ઉત્પન્ન થશે તે કાગળનાં ફૂલ જેવું જ હશે. અર્થાત દેખાવમાં સુંદર છતાં સુવાસથી રહિત એવા કાગળના પુપે અજ્ઞ મનુષ્ય સિવાય કશું ઈચ્છે ભલા
ગુણદ્ધિને પ્રગટાવવી, દોષદષ્ટિને સર્વથા ત્યાગ કરવો, ગુણાનુરાગ પ્રગટાવે, સર્વ જીવ-મૈત્રીભાવ, દાન, સુંદર સ્વભાવ, ત્યાગ, મિષ્ટ અને હિતકારી ભાષા, સેવા, સમભાવ, સત્સમાગમ, ખરો ધમં સ્નેહ, પરોપકાર ઇત્યાદિ ગુણસમૂહને વિકસાવવાથી આત્મા સૌંદર્યની અભિમુખ થશે જસૌંદર્યની નિકટમાં વધુ ને વધુ જશે આવું સૌદર્ય સૌમાં પ્રગટો એમ ઈચ્છીએ.
-રાજપાળ મગનલાલ હેરા.
For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી વીતરાગતોત્ર અંતર્ગત જગત્કર્ધ્વનિરાસ નામા
સપ્તમ પ્રકાશ.
se.
પાપ-પુણ્ય વગર શરીર ધારવાનું ન હય, શરીર વગર મુખવાચા ન હોય અને મુખ વગર વાણીને વ્યાપાર વક્તાપણું) ન હોય તે પછી તે વિના) અન્ય દેવે ઉપદેશદાતા શી રીતે ઠરે ? ૧.
જેને દેહ નથી એવા દેવને જગતની સુષ્ટિ કરવામાં પ્રવૃત્તિ પણ ઉચિત નથી. વળી કૃતકૃત્ય હોવાથી તેમ કરવાનું તેમને કશું પ્રયોજન નથી; કેમકે શિવાસ્તિક કહે છે કે–તે ભગવાન પારકી આજ્ઞાવડે પ્રવર્તતા નથી, પણ સ્વતંત્રતા-સ્વઈચ્છાવડે જ પ્રવર્તે છે. ૨
જે કીડા-કેતકવડે પ્રવર્તતા હોય તો બાળકની પરે રાગવાન કરે છે (જેમ બાળક ધૂળના ગૃહાદિક બનાવી, ક્ષણભર કીડા કરી, પિતે જ તેનો ભંગ કરી જેવાં આવ્યાં તેવાં જ ચાલ્યા જાય છે, અને જે કૃપાવડે સુષ્ટિની પ્રવૃત્તિ કરતા હોય તે સહુને સુખી જ સજે, દુઃખી તો ન જ સર્જ; પણ એમ તે દીસતું નથી. ૩
ઈષ્ટ વિયેગાદિક દુઃખ અને દારિદ્ર, તથા શ્વાન, ચંડાલ અને નરકાદિક દુનિ તેમજ જન્મ જરાદિક કલેશથી પીડિત એવા પ્રાણીઓને સર્જતા તે કૃપાળુની કૃપાળુતા કયાં રહી? અપિતુ કંઈ પણ કૃપાળુતા નહિં જ રહી. ૪.
જે પ્રાણીઓના કર્માનુસારે તે સુખદુઃખ આપે છે, એમ માનતા હો તે તે ઈશ્વર આપનું રે સ્વવ ઠરશે નડિ. જો કજનિત જ બધી વિચિત્રતા બનતી માને તે પછી નપુંસક જેવા આ (કરિપત) ઈશ્વરનું પ્રોજન જ શું? કંઈ જ નહિ. ૫
વળી ઈશ્વરની જગસુષ્ટિ સંબંધી રછાવૃત્તિ બાબત કોઈએ કશે તર્ક ન જ કરો એમ કહેતા હો તો પછી પરીક્ષક જનેને પરીક્ષા નહિ કરવા દેવા જેવું આ મારું અનિષ્ટ ઠરશે. ૬
સર્વ પદાર્થ વિષયક જ્ઞાતાપણું (જાણપણું) એ જ જે જગકર્તાપણું માનતા હો તો તે વાત અમને પણ સંમત જ છે, કેમકે અમારા જિનશાસનમાં
For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આચારાંગ સૂત્રના અનુવાદરૂપ
સુભાષિતો.
છે શ્રી મહાવીર સ્વામીના આચાર-ધર્મમાંથી ઉરિત.
સંગ્રાવક-શ્રી કરવિજયજી મહારાજ
છે.
જગતના લકાની કામનાનો પાર નથી. તેઓ ચાલણીમાં પાણી ભરવાનો પ્રયત્ન કરે છે. (૩-૧૧૩ )
કામો પૂર્ણ થવા અશક્ય છે અને જીવિત વધારી શકાતું નથી. કામકામી મનુષ્ય શેક કર્યા જ કરે છે તથા પૂર્યા કરે છે. (૨-૯૨ )
હે ધીર! તું આશા અને છંદને છોડી દે, તે બેનું શકય સ્વીકારીને જ તું રખડ્યા કરે છે. સુખનું સાધન માનેલી વસ્તુઓ જ તારા દુ:ખનું કારણ થઈ પડે છે. (૨-૮૪)
તારા સગાસંબંધી, વિષયભોગો કે દ્રવ્યસંપત્તિ તારું રક્ષણ કરી શકતા નથી કે તેને બચાવી શક્તા નથી, તેમજ તું પણ તેમનું રક્ષણ કરી શકતું નથી કે તેમને બચાવી શકતો નથી. દરેકને પોતાના સુખ દુ:ખ જાતે જ ભોગવવા પડે છે માટે જ્યાં સુધી પોતાની ઉમ્મર હજુ મૃત્યુથી ઘેરાઈ નથી તથા શ્રોત્રાદિ ઇક્રિયાનું બળ તેમજ પ્રજ્ઞા-મૃતિ-મેધા વિગેરે કાયમ છે ત્યાં સુધી અવસર ઓળખી શાણુ પુરુષે પોતાનું કલ્યાણ સાધી લેવું જોઈએ. (૬૮-૭૧)
જેઓ કામગુણોને ઓળંગી જાય છે તેઓ ખરેખર મુક્ત છે. અકામથી કામને દૂર કરતાં તેઓ પ્રાપ્ત થયેલા કામગુણોમાં પણ ખુંચતા નથી. (૨૭૯).
કામભોગોમાં સતત મૃઢ રહે તો માણસ ધર્મને ઓળખી શકતા નથી. વીર ભગવાને કહ્યું છે કે તે સહાહમાં બિલકુલ પ્રમાદ ન કર. શાંતિના સ્વરૂપને અને મરણનો વિચાર કરીને તથા શરીરને નારાવંત જાણીને કુશળ પુરુષ કેમ પ્રમાદ કરે ? (૨-૮૪)
બધા પ્રાણીઓને આયુષ્ય અને સુખ પ્રિય છે તથા દુઃખ અને વધ અપ્રિય તથા પ્રતિકુળ છે. તે એ કવિતની કામનાવાળા અને જીવિતને પ્રિય માનનારા છે. બધાને જીવિત પ્રિય છે. પ્રમાદને લીધે પ્રાણોને અત્યાર સુધી જે વ્યથા આપી છે તેને બરાબર સમજીને ફરીથી દેહધારી સતા, ઘાતી કર્મ હિત સર્વો, સમસ્ત પદાર્થોને સંપૂર્ણ રીતે જાણુતા સુતા (કેટલેક કાળ) જયવંત વર્તે છે. ૭
હે નાથ ! પૂર્વોક્ત પ્રકારે મુક્તિ રહિત જગત્રુષ્ટિવાદ સંબંધી કદાગ્રહ તજીને, જેમના ઉપર આપ પ્રસન્ન છે, તે પુરુષો આપના શાસનમાં જ આનંદ પામે છે. ૮
સ, કુ. વિ
For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૧૮
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ તેવું ન કરવું તેનું નામ ખરી સમજ છે અને એ જ કર્મોની ઉપશાંતિ છે. ભગવાને આપેલી આ સમજને સમજો અને સત્ય માટે ઉદ્યમવંત થયેલ મનુષ્ય કઈ પણ પાપકર્મ કરે નહિ કે કરાવે નહિ ( કારણ કે પાપકર્મમાત્રમાં કોઈ ને કોઈ જ વર્ગની હિંસા કે કહિ રહેલાં છે.)
જે અહિંસામાં કુશળ છે અને જે બંધથી મુક્તિ મેળવવાની જ તરખટમાં રહે છે તે સાચો બુદ્ધિમાને છે. પ્રમાદ અને તેને પરિણામે કામગુગોમાં આસક્તિ એ જ હિંસા છે, માટે બુદ્ધિમાને પ્રમાદથી જે મેં પહેલું કર્યું તે હવેથી નહિં કરું' એવો નિશ્ચય કરવો જોઈએ. માણસ વિવિધ પ્રાણોની હિંસામાં પોતાનું જ અનિષ્ટ જોઈ શકે છે, તે તેનો ત્યાગ કરવા સમર્થ થઈ શકે છે. જે માણસ પોતાનું દુ:ખ જાણે છે તે બહારનાનું દુ:ખ જાણે છે અને જે બહારનાનું દુઃખ જાણે છે તે પોતાનું દુઃખ પણ જાણે છે. શાંતિને પામેલા સંયમીઓ બીજાની હિંસા કરીને જીવવા નથી ઈચ્છતા.
મનુષ્ય અને જીવોની બાબતમાં બેદરકાર ન રહેવું. જે અન્ય જીવની બાબતમાં બેદરકાર રહે છે તે પિતાની બાબતમાં બેદરકાર રહે છે તથા જે પિતાની બાબતમાં બેદરકાર રહે છે તે અન્ય જીવની બાબતમાં પણ બેદરકાર રહે છે.
હિંસાના મૂળરૂપ હોઈ, કામગુણો જ સંસારના ફેરા છે. સંસારના ફેરા છે તે કામગુણોનું બીજું નામ જ છે. બધી બાજુ અનેક પ્રકારના રૂપો જે અને શબ્દ સાંભળતો મનુષ્ય તે બધામાં આસક્ત થાય છે તેનું નામ જ સંસાર છે. એવો માણસ મહાપુરુષોએ બતાવેલ માર્ગે ચાલી શકતો નથી પરંતુ ફરીફરીને કામગુણોનો આસ્વાદ લેતે, હિંસાદિ વક્ર પ્રવૃત્તિઓ કરતે પ્રમાદપૂર્વક ઘરમાં જ મૂર્ણિત રહે છે.
જે મનુષ્ય શબ્દાદિ કામગુણોમાં રહેલી હિંસાને જાણવામાં કુશળ છે તે અહિંસાને સમજવામાં કુશળ છે અને જે અહિંસાને સમજવામાં કુશળ છે તે શબ્દાદિ કામગુણોમાં રહેલી હિંસાને સમજવામાં કુશળ છે.
વિના સ્વરૂપને જે બરાબર જાણે તે સંસારને બરાબર જાણે છે અને જે વિષયોનું સ્વરૂપ નથી જાણું તો તે સંસારનું સ્વરૂપ પણ નથી જાણતો.
સાંભળ્યું છે અને મને અનુભવ છે કે બંધનથી છૂટા થવું એ તારા જ હાથમાં છે, માટે જ્ઞાનીઓ પાસેથી સમજ પ્રાપ્ત કરીને હે પરમ ચક્ષુવાળા પુરુષ ! તું પરાક્રમ કર. એનું જ નામ બ્રહ્મચર્ય છે એમ હું કહું છું,
હે ભાઈ ! તારી જાત સાથે જ યુદ્ધ કર. બહાર યુદ્ધ કરવાથી શું? એના જેવી યુદ્ધને વેગ્ય બીજી વસ્તુ મળવી દુર્લભ છે.
હે ભાઈ ! તું જ તારો મિત્ર છે, બહાર ક્યાં મિત્ર શોધે છે? તારી પોતાની જાતને જ નિગ્રહમાં રાખ તો બધા દુઃખોમાંથી મુક્ત થઈ શકીશ.
પ્રમાદીને બધે પ્રકારે ભય છે; અપ્રમાદીને કોઈ પ્રકારે ભય નથી.
For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
EPuી
-
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર માંહેના સુભાષિતો. ધર્મને જ્ઞાની પુરો પાસેથી સમજીને કે સ્વીકારીને સંઘરી ન રાખવો પરંતુ પ્રાપ્ત થયેલા ભોગ પદાર્થોમાં પણ વૈરાગ્ય પામી, લેપ્રવાહને અનુસરવાનું છોડી દેવું. જગતમાં જયાં જુઓ ત્યાં આરામ સુખશીલતા દીસે છે એમ સમજી ત્યાંથી ઇન્દ્રિયોને હટાવી લઈ સંયમી પુણે જિતેન્દ્રિય થઇને વિચરવું. જે પોતાનાં કાર્યો સાધવા ઈચ્છે છે તેવા વીર પુરષે હંમેશાં જ્ઞાનના કહ્યા મુજબ પરાક્રમ કરવું. વીરશિષ્ય ગૌતમાદિકની પેરે અપ્રમત્તપણે વર્તતાં બેડો પાર થાય છે. સંયમીને અંત સુધી રણસંગ્રામમાં મોખરે ખૂઝનારા વીર પુરુષની ઉપમા અપાય છે. એવો જ મુનિ પારગામી થઈ શકે છે. તે સંયમમાં સ્થિર રહે તે કદાપિ ગભરાઈ પાછા ન દે.
ઈન્ડિયાના સંબંધમાં આવેલા વિષયને અનુભવો એ શક્ય નથી પરંતુ સંયમી પુરુષ તેમાં થતાં રાગ- ( આસક્તિ)નો ત્યાગ કરે એ માર્ગ શકય અને હિતકર છે.
જે જ્ઞાની વકી છે તેને માટે કશો ઉપદેશ નથી. કુશળ પુરુષ કંઈ કરે અથવા ન કરે તેથી તે બદ્ધ પણ નથી અને મુક્ત પણ નથી તો પણ લોકસચિને બધી રીતે બરાબર સમજીને, સમયને ઓળખીને તે કુશળ પુજ્ય પૂર્વેના મહાપુરુષોએ ન આચરેલા કમે આચરતા નથી. (એવું ડહાપણભર્યું આચરણ કરવાનું તે ભૂલ નથી)
એક બીજા ની શરમથી કે ભયથી પાપકર્મ ન કરનાર શું મુનિ કહેવાય? ખરો મુનિ તો સમતાને બરાબર સમજીને પોતાના આત્માને નિર્મળ કરનારા હોય છે.
જે સરલ હય, મુમુક્ષુ હોય અને અદંભી હોય તે જ સાચો અણગાર છે. જે શ્રદ્ધાથી માણસ ગૃહત્યાગ કરે તે જ શ્રદ્ધાને, શંકાઓ અને આસક્તિ છેડી સદા ટકાવી રાખવી ઘટે, વીર પુરુષ એ જ (કલ્યાણકારી) મહામાર્ગે જ ચાલેલા છે.
સુખ-દુ:ખમાં સમભાવ રાખી જ્ઞાની પુરુષોના સંગમાં રહેવું અને કોઈ પણ પ્રાણીને પિતાની કોઈ પણ ક્રિયાથી પરિતાપ ન આપો. પાપથી ડરનારો અને પૃથ્વીની પેરે બધું સહી લેનારા મહામુનિ ઉત્તમ શ્રમણ કહેવાય છે.
ઉત્તમ ધર્મપદને અનુસરનારા, તૃષ્ણ રહિત, ધ્યાન અને સમાધિયુક્ત તથા અગ્નિની શિખા જેવા તેજસ્વી એવા તે વિદ્વાન સાધુનાં તપ, પ્રજ્ઞા અને યશવૃદ્ધિ પામે છે.
એ પ્રકારે કામગુણોથી મુક્ત રહી વિવેકપૂર્વક આચરણ કરનાર તે ધીર–વીર સાધુનાં પૂર્વે કરેલાં તમામ પાપકર્મ, અગ્નિથી જેમ સોના-ચાંદીનો મેલ દૂર થઈ જાય તેમ સાફ થઈ જાય છે.
સર્વ બંધનથી ને પર આશંસાથી રહિત નિરાલંબ અને અપ્રતિબંધ એવો તે મહામુનિ જનમ-મરણથી સર્વથા મુક્ત થાય છે.
For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
- ર
* *
કર
ર૪ -૪ * * - પ્રાસ્તાવિક સબોધ.
૧ જેમ દાંત વગરનો હાથી, વેગ વગરનો ઘેડ ચંદ્ર વગરની રાત્રિ, સુગંધ વગરનું ફૂલ, જળ વગરનું સરોવર, છાયા વગરનું વૃક્ષ, મીઠા વગરનું ભોજન, ગુગ વગરને પુત્ર, ચારિત્ર વગરનો સાધુ અને દ્રવ્ય વગરનું ઘર એ બધાં શોભતા નથી તેમ ધર્મકળા વગરનો માનવ પણ શોભા પામતો નથી-શેલત નથી,
૨ સુકૃત કરવામાં તત્પર રહેનારા પુરૂષો પુન્યબળવો સૌ કરતાં ચડી જાય છે, અને જેમ વૃક્ષોને વેલડીઓ વિટાઈ વળે છે તેમ તેમને સંપદાઓ વીંટી વળે છે.
૩ ઉત્તમ જનોના હૃદયમાં આ ચાર વાનાં વસી રહે છે -૧ સુપાત્રદાન, ૨ મધુરી વાણ, ૩ વીતરાગ-પૂજા અને ૪ સશુરસેવા. એનાથી જીવ વોન્નતિ સાધે છે.
૪ સંતોષી, વિનયી, દયા-શાન સચિવાળે અને પ્રસન્ન હદયવાળો મનુષ્ય માનવ ગતિમાંથી આવીને અવતરેલે સમજવો. તેને માનવધર્મની યોગ્યતાવાળો જાણવો.
૫ જેમનું દ્રવ્ય ઉત્તમ ક્ષેત્રમાં વિવેકથી વપરાય છે તે જ દ્રવ્ય પ્રશંસવા યોગ્ય છે.
૬ બધા કુળમાં શ્રાવક કુળ પ્રધાન છે, બધા દેવોમાં જિનેશ્વર દેવ પ્રધાન છે, બધા દાનમાં અભયદાન પ્રધાન છે અને બધા મરણમાં સમાધિમરણ પ્રધાન છે.
૭ સાહસિક પુરુષને લક્ષ્મી પ્રાપ્ત થાય છે પણ કાયરને પ્રાપ્ત થતી નથી,
૮ કેટલાક વાનાં ( નખ-કેશાદિક ) સ્થાનભ્રષ્ટ થયા શોભતા નથી પણ સિંહ, સપુરુષ અને હાથી તો સ્થળભ્રષ્ટ થવાથી સવિશેષ શોભા પામે છે-શોભે છે.
૯ દિવસે થયેલી વિજળી અને રાત્રે થયેલ ગજરવ ખાલી–નિષ્ફળ જતાં નથી. તેમજ સંત-સાધુપુરુષનું વચન અને દેવનું દર્શન પણ નિષ્ફળ જતું નથી, પણ સફળ થાય છે.
૧૦ લજજા, દયા, ઇન્દ્રિયદમન, ધૈર્ય, પુરુષ પરિચય, ત્યાગ અને એકલવાસએકાન્તસેવનત્યાગ એ બધા ગુણ સ્ત્રીઓને સ્વશીલરક્ષા માટે બહુ ઉપયોગી છે.
૧૧ શીલ જ ઉત્તમ ધન છે, શીલ જ છોને પરમ મંગળરૂપ છે, શીલજ દારિદ્રને હરનાર છે અને શીલ જ સકળ સુખ-સંપદાને વસવાનું કુળભવન છે.
૧૨ ધર્મ-સંબળ સાથે હોય તો જ માણસને ખરી દિલસોજી મળે છે. સુકૃત કરણ કરી લેવામાં એક ક્ષણ વાર પણ વિલંબ ન કરો; કેમકે પળેપળે આવખું ખુટતું જાય છે.
For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
# વિજ્ઞાન યુગન પરમાણુ
ED
I
(UNITS LIST
T
HI
VITIE. NitijE
ભૂમિકા.
શોધખોળના આ યુગમાં, આખરે Aton યાને પરમાણુ સંબંધમાં જે વ્યાખ્યા આગમ ગ્રંથોમાં આલેખાયેલી છે તે લગભગ સ્વીકારાવા લાગી છે. એની સૂક્ષ્મતા સંબંધનું જે જ્ઞાન વિજ્ઞાનવેત્તાઓએ યંત્ર દ્વારા અનુભવી પ્રગટ કર્યું છે એ પ્રથમ દષ્ટિયે સામાન્ય જનવૃંદને અચંબે પમાડે તેવું છે. આમ છતાં પ્રત્યજ્ઞ સાધન દ્વારા સાબિત થતી વસ્તુ કોનાથી નકારી શકાય? જ્ઞાનીઓએ વિશિષ્ટ જ્ઞાનદ્વારા જે જે વિષયોનાં ઉલ્લેખ કર્યા છે તે નિતાંત શ્રધેય છે, એટલું જ નહિં પણ એ પાછળ પરિશ્રમ સેવનાર માટે ઉપર વર્ણવ્યા મુજબ પરમાણુ અનુભવસિદ્ધ થઈ શકે તેવા જ છે.
જે પરમાણુ માટે વિજ્ઞાનીઓ અખતરા કરી, સાબિતીઓના સંભાર ભરી રહ્યા છે, તે જૈન દર્શનની દૃષ્ટિએ હજુ તે સ્થળ દશાને કહી શકાય; કેમકે જૈનદર્શનમાં તે પરમાણુ એ પુદ્ગલથી છૂટો પડેલ નિર્વિભાજ્ય ભાગ છે. જ્ઞાનીની નજરે જેમાં બીજો ભાગ ન કલ્પી શકાય એ સૂક્ષમતમ અણુ એ જ પરમાણુ.
જે કે આજના Atomને આ વ્યાખ્યામાં ઓતપ્રોત થતાં કદાચ વિલંબ થવા સંભવ છે, છતાં કેટલાક ચાલુ યુગના કેળવાયેલાઓ વાત વાતમાં હંબગ
૧૩ હે ભવ્યજને ! ધર્મકાર્ય કરવાના વાયદા ન કરે. જે ધર્મકૃત્ય આવતી કાલે કરવા ધારતા હો તો હમણાં જ કરો, કેમકે ક્ષણ ક્ષણ કરતાં આવખું પૂરું થઈ જાય છે.
૧૪ પુન્યશાળી આત્માને અહીં જ આરોગ્ય, સૌભાગ્ય, ધનસંપત્તિ, નાયતા, આનંદ, સદા જય અને વાંછિત ફળની પ્રાપ્તિ થાય છે. એવા ધર્મ પુન્યને અનાદર કેમ જ કરાય ?
૧૫ પ્રગટ પ્રભાવવાળો જૈનધર્મ, સંત સાધુજનોની સંગતિ, ઉત્તમ વિગેછી, વચનચાતુરી, સુશાસ્ત્રકુશળતા, ન્યાયપાર્જિત લક્ષ્મી, સદ્ગુરુઓની સેવા, શુદ્ધ શીલ, અને નિર્મળ મતિ એટલા વાનાં પુન્યશાળી છવોને પ્રાપ્ત થઈ શકે છે. વળી વનમાં, રણસંગ્રામમાં, શત્રુમાં, જળમાં અને અગ્નિની મધ્યમાં, મહાસાગરમાં અથવા પર્વતના શિખર ઉપર સૂતેલા પ્રાણીની તેનાં પૂર્વકૃત પુન્ય જ રક્ષા કરે છે.
સ. ક. વિ.
For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આમાનંદ પ્રકાશ. માની જૈન દર્શનના તત્ત્વ પ્રતિ દૃષ્ટિ સરખી ફેરવતાં નથી તેઓ ઉપરના ઉદાહરણ પરથી ધડો લઈ, આપણે ત્યાં માનવામાં આવેલ “અજીવ તત્ત્વનું સ્વરૂપ વિચારે, અને એ વિષય ઉપર ઊહાપોહ ચલાવી, વર્તમાન યુગને ઉચિત માર્ગે દલીલપુરસ્સર એની વિચારણામાં પ્રવર્તે તે જરૂર લાભ થાય. અવસ્વરૂપ,
- જીવના લક્ષણથી વિપરીત લક્ષણને ધારણ કરનાર જે જડ પદાર્થ તેનું નામ અજીવ. તેના મુખ્ય પાંચ ભેદ આ પ્રમાણે-(૧) ધર્માસ્તિકાય, (૨) અધમસ્તિકાય, (૩) આકાશાસ્તિકાય, (૪) પુદ્ગલાસ્તિકાય અને (૫) કાળ. અસ્તિકાયને અર્થ પ્રદેશને સમૂહ થાય છે.
ધર્માસ્તિકાય–-સંસારમાં આ નામને એક અરૂપી પદાર્થ છે. જીવ અને જડની ગતિમાં સહાયક થવારૂપ તેનું કાર્ય છે. જો કે જીવ અને જડ એવા પુદ્ગલેમાં ચાલવાનું સામર્થ્ય છે, પરંતુ ધર્માસ્તિકાયની મદદ વિના તે ફળિભૂત થતું નથી. માછલીમાં ચાલવાની શક્તિ હોવા છતાં પાણીની અગત્ય પડે છે તેમ આ પદાર્થની ચલનક્રિયામાં ખાસ આવશ્યકતા છે. તેના પ્રભેદ ત્રણ સ્ક, દેશ અને પ્રદેશ.
અધર્માસ્તિકાય–આ સ્થિર થવામાં સહાય અર્પત પદાર્થ છે. જેમ પથિકને સ્થિર થવામાં યાને વિશ્રાન્તિ મેળવવામાં સ્વઅભિલાષા ઉપરાંત વૃક્ષની છાયા સ્કાયકર્તા છે, તેમ આ દ્રવ્ય અરૂપી છતાં જીવ-પુગળને હાયક થાય છે. તેના પણ ઉપર મુજબ સ્કન્ધ, દેશ અને પ્રદેશરૂપ ત્રણ ભેદ છે.
એક સમૂહાત્મક પદાર્થને સ્કન્ધ કહેવાય છે, તેના જુદા જુદા ભાગોને દેશ અને જેનો ફરીથી વિભાગ થઈ શકે નહિં એવા તદ્દન સૂફમતમ ભાગને પ્રદેશ કહેવાય છે.
આ બે પદાર્થોને અવલંબીને જ જૈન શાસ્ત્રોમાં લેક અલેકની વ્યવસ્થા બતાવવામાં આવી છે. એટલે જ્યાં લગી આ પદાર્થોનું અસ્તિત્વ છે ત્યાં લગીના ભાગને લેક તરિકે ઓળખવામાં આવે છે અને તેથી પર તે અલક છે. એલેકમાં આકાશ નામના દ્રવ્ય સિવાય બીજું કંઈ નથી તેટલા માટે જ મોક્ષમાં જનારા આત્માઓની ગતિ લેકના અંત સુધી બતાવવામાં આવી છે. તેથી આગળ અલોકમાં ધમસ્તિકાય, અધર્માસ્તિકાય રૂપ પદાર્થોને અભાવ હોવાથી ત્યાં ગતિ થઈ શકતી નથી. વળી આ દ્રવ્ય-યુગલના અસ્તિત્વમાં શંકા ધરવામાં આવે તે આત્માની ઉદર્વગતિ બરાબર થતી જ રહે, એથી
For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
વિજ્ઞાન યુગને પરમાણુ.
૧૨૩
મેક્ષસ્થાનની વ્યવસ્થા ઠીક ઠીક નિીત થઈ શકે નહુા. પિરણામ એ આવે કે સ્વની માફ્ક મેક્ષ પણ એક નાશત્રત પદાથ ઠરે છે. એ સારુ પણુ ઉક્ત અરૂપી એ પદાર્થા સ્વીકારવા પડે છે જ.
.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જીવ-પુદ્ગ
આકાશાસ્તિકાય—આ પશુ એક અરૂપી પદાર્થ છે. લને અવકાશ યાને મા આપવરૂપ તેને સ્વભાવ છે. જેમ દૂધમાં સાકર અથવા તેા કાષ્ઠમાં ખીટ્ટીને સ્થાન મળે છે તેમ સૃષ્ટિના જડ ચેતનરૂપ પ્રત્યેક પદાર્થŕ તેના અવલંબન વિના રહી શકતા નથી. તેના પણ ઉપર પ્રમાણે સ્કન્ધ, દેશ, પ્રદેશરૂપ ત્રણ ભેદ છે.
પુદ્ગલાસ્તિકાય--પરમાણુથી માંડી સ્થૂળ કે અતિ સ્થળ સુધીના તમામ પદાર્થોં પુદ્ગળ છે. શબ્દ, અધકાર, ઉદ્યોત,પ્રભા, છાયા( પ્રતિબિંબ ),આતપ, રૂપ ચિન્હાથી પુળા એળખાય છે અને વર્ણ, ગંધ, રસ અને સ્પર્શે એ તેના ખાસ લક્ષણ યાને ધર્મ કે ગુણુ છે. તેના સ્કન્ધ, દેશ, પ્રદેશ અને પરમાણુ એમ ચાર ભેદ પડે છે. પ્રદેશ અને પરમાણુમાં ખાસ વિશેષ અંતર નથી. જે નિવિભાજ્ય ભાગ બીજા ભાગેાની સાથે મળીને રહે તે પ્રદેશ અને તે જ નિવિભાગ ભાગ જો જુદો હાય ને તેની ગણના પરમાણુ તરિકે થાય.
કાળ-આ પટ્ટા કલ્પિત છે તેથી તે ઔપચારિક દ્રવ્ય ગણાય છે.અતાવમાં તદ્ભાવનું નન એ ઉપચાર કહેવાય છે. મુહૂત્ત, દિવસ આદિ પાડવામાં આવેલા વિભાગે તે અસદ્ભૂત ક્ષાને બુદ્ધિમાં ઉપસ્થિત કરી પાડવામાં આવ્યા છે. ગયા સમય નષ્ટ થયે। અને ભવિષ્યને સમય અત્યારે અસત્ છે તેથી ચાલુ સમય એટલે વમાન ક્ષણ એજ સદ્ભૂત કાળ છે. આ ઉપરથી જોઇ શકાય છે કે એક ક્ષણૢ માત્ર કળમાં પ્રદેશની કલ્પના હાઇ શકે ડુિ અને તેથી 'ની સાથે અસ્તિકાય 'ને પ્રયાગ નથી કરાતે.
કાળ
ણી
જૈન શાસ્ત્ર મુજબ કાળના મુખ્ય બે વિભાગ કાયલા છે. ૧ ઉપિ અર્થાત્ જે સમયમાં રૂપ-રસ-ધ-સ્પર્શે એ ચારેની ક્રમશઃ વૃદ્ધિ થતી રહે તેવે કાળ અને ૨ અવર્સાપણી અર્થાત્ જેમાં ઉક્ત ચારે પદાર્થીને ક્રમશઃ હ્રાસ થતે જાય તેવા કાળ. પ્રત્યેકનાં છ છ પેટાભાગેા છે જેને ‘આરા’ કહેવામાં આવે છે અર્થાત્ કાળરૂપી ચક્રમાં ( પૈડામાં ) ઉત્સર્પિણીના ૧-૨-૩૪-૫-૬ એમ ક્રમથી આરા આવે છે જ્યારે ઊલટા ક્રમથી અવસર્પિણીના પશુ તેવા જ ૬ આરાં આવે છે. આ ભરતક્ષેત્રને આશ્રયી કહેતાં એ ઉભય સર્પિણીઓમાં ચાવીશ ચાવીશ તીર્થંકરા ઉત્પન્ન થાય છે અને તે છ આરામાંના
For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
શ્રી આત્માન≠ પ્રકાશ
૧૨૪
ત્રીજા તથા ચેાથામાં જ. આમ કાળની ગણના નવા જૂનાની અપેક્ષા રૂપે જ છે. તે સાઁબધી સ ́ક્ષિપ્ત કાષ્ટક નીચે પ્રમાણે છે.
નિર્વિભાજ્ય કાળપ્રમાણુ
૯ સમયનું'
જઘન્ય યુક્ત અસંખ્ય ૨૫૬ આવલીને ૨૨૨૩૩કું આવલીને ૪૪૪૬૪૫ આવલીને અથવા સાધિક ૧૭ણા ક્ષુલ્લક ભવના
૭ પ્રાણના
છ સ્તાકના
૩૮! લવની
૨ ઘડી વા ૭૭ લવ અથવા ૬૫૫૩૬ ક્ષુલ્લક ભવનું સમયેાન ર ઘડીનુ ૩૦ મુહૂ ત્ત ૧૫ દિવસ
અસય વર્ષાના
૧૦ કાડાકાડી પલ્યેાપમ
१०
સાગરાપમ
૨૦
અન’ત કાળચક્રો
99
www.kobatirth.org
""
-૧ જઘન્ય અંતર્મુહૂત સમયની−૧ આવલી.
.
૧ સમય. એક યુવાન, ભાલાવડે કમળ પત્ર છેદન કરે અને એક પત્રથી ખીજા પત્રમાં છેઃ પડે એ દૃષ્ટાન્તથી.
-૧ ક્ષુલ્લક લવ.
-૧
૨ પક્ષ વા ૩૦ દિવસ
૬ માસ (૧૮૩ દિવસ)
૧૨ માસ (૨ અયન) ૫ વર્ષ
-૧ ૧૧.
-૧ યુગ.
૮૪ લાખ વર્ષ
-૧ પૂર્વાંગ.
૭૦ ક્રોડ ૫૬ લાખ ક્રોડ વર્ષ-૧ પૂ. (૭૦૫૬૦૦૦૦,૦૦૦૦૦ )
ઉચ્છ્વાસ વા નિઃશ્વાસ.
-૧ પ્રાણ (શ્વાસેાશ્વાસરૂપ)
-૧ તે ક.
-૧ લવ. -૧ ઘડી.
-૧ મુહૂ -ઉત્કૃષ્ટ અંતર્મુહૂ ત્ત. -૧ દિવસ ( રાત્રિયુક્ત )
-૧ પક્ષ.
-૧ માસ,
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧ અયન.
-૧ પલ્યેાપમ.
-૧સાગરાપમ.
-૧ ઉત્સર્પિણી વા ૧ અવસ
- ૧ કાળચક્ર.
-૧ પુગળપરાવર્તન.
For Private And Personal Use Only
અવસર્પિણી.
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
fr/l*
*
Wiki/
૧. શ્રીમાન મુનિરાજ શ્રી મોહનલાલજી જૈન સેન્ટ્રલ લાઇબ્રેરી તથા સંસ્કૃત પાઠશાળા—આ સંસ્થાનો પચીશથી સતાવીશ સુધીનાં ત્રણ વર્ષને રિપોર્ટ. સતાવીસ વર્ષ ઉપર ખરેખરી જરૂરીયાત હતી ત્યારે ગુરુભક્તિનિમિતે આ લાઈબ્રેરીને જન્મ મુંબઈમાં થયો છે. તેની કાર્યવાહી વ્યવસ્થિત, હિસાબ ચોખવટવાળો અને કમીટી ઉત્સાહી છે. સંસ્કૃત પાઠશાળાને લાભ મુનિરાજશ્રી તથા ગૃહસ્થ લે છે. લાઈબ્રેરીના પુસ્તક હોટી સંખ્યામાં વિવિધ વિષય અને ભાષાના લખેલી પ્રત સાથે છે જેનો લાભ સારી સંખ્યામાં લેવાય છે. દિનપ્રતિદિન ઉપયોગિતા વધતી જાય છે. માનદ સેક્રેટરી શ્રીયુત હીરાલાલ મંછાચંદ શાહ સેલિસિટરની તેમજ કમીટીની સેવા પ્રશંસનીય છે. ભવિષ્યમાં તેની ઉન્નતિ ઈરછી એ છીએ વહેલી તકે મકાનના ઉદ્ધારની જરૂર છે.
૨. શ્રી જૈન વીસાશ્રીમાળી જ્ઞાતિ દવાખાના– . ૧૯૩૬ ને રિપોર્ટ મળ્યો છે. અમદાવાદમાં જ્ઞાતિસેવાનું અને રાહત માટેનું આ ખાતું આશીર્વાદવાળું છે. વ્યવસ્થા બરાબર હોવાથી લાભ ઠીક લેવાય છે. આ વર્ષ થયા આ ખાતું ચાલે છે. આ ખાતાને
પુદ્ગળના બંધ, દેશ, પ્રદેશ અને પરમાણુ નામના ચાર ભેટ છે. દેશ સાથે જોડાઈ રહેલ જ્ઞાનીની દષ્ટિએ નિર્વિભાજ્ય ભાગ તે પ્રદેશ અને છૂટ પડ્યા પછી તે પરમાણુ કહેવાય છે. શબ્દ, અંધકાર, પ્રભા ( ઠંડો પ્રકાશ), છાયા ( પ્રતિબિંબ), આતપ (ઉષ્ણુ પ્રકાશ) એ પુદ્ગળના ધર્મો છે; જ્યારે વર્ણ-ગંધ-રસ અને સ્પર્શ એ પુદ્ગળના ખાસ લક્ષણે છે. કેઈપણ પુદ્ગળ દ્રવ્યમાં ઓછામાં ઓછા બે સ્પર્શ, એક વર્ણ, એક ગંધ અને એક રસ તે અવશ્ય હોય છે જ.
અહીં ષ દ્રવ્યનું સ્વરૂપ ટૂંકમાં વિચારવું ઠીક છે. અજીવના પાંચ દ્રવ્ય સાથે જીવ દ્રવ્યને મેળવતાં છ દ્રવ્ય ગણાય છે. એ છ દ્રવ્યનું સામ્ય વૈસય હવે પછી.
( ચાલુ ) મેહનલાલ દીપચંદ ચેકસી.
For Private And Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આમાનંદ પ્રકાશ. મકાન અને વધારે લાભ લેવા બીજી આર્થિક સહાયની જરૂર છે. અમદાવાદ જેવા પ્રગતિમાન અને ધનાઢ્ય જૈન સમાજ તેની પહેલી તકે જરૂરીઆત પૂરી પાડે તેમ ઈચ્છીએ છીએ. હિસાબ વગેરે યોગ્ય છે.
૩. શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલય બાવીસમે રિપાટે–આચાર્ય શ્રીમદ્ વિજયવલ્લભ સૂરીશ્વરજીના ઉપદેશથી અને જુદા જુદા શહેરના શ્રીમંત જૈન બંધુઓની ઉદાર સહાયથી જે વિદ્યાર્થીઓને ઊંચી કેળવણી લેવાનું હિંદમાં મુખ્ય અને પ્રથમ સ્થાન આ છે. તે પ્રમાણે જ્ઞાનદાન અપાય છે. હજી તેની જરૂરીયાત પૂરી થઈ નથી, જેન બંધુઓ વગર વિલંબે તેને પોતાના પગે ઊભી રહેવા વહેલાસર સહાય આપે તેમ ઇચછીયે. દર વર્ષે વિસ્તારપૂર્વક બધી હકીકતોથી રિપોર્ટ પ્રગટ થાય છે. હિસાબ આવક જાતક બરોબર છે કમીટીની ખંત અને ઉત્સાહ પ્રશંસનીય છે. એ, સેક્રેટરીઓ શ્રીયુત મોતીચંદ ગિરધરલાલ કાપડિયા અને શ્રીયુત ચંદુલાલ સારાભાઈ મોદીની સેવા અને ખંત પ્રશંસનીય છે. ભવિષ્યમાં તેની ઉન્નતિ ઇચ્છીએ છીએ.
૪. શારદા પૂજનવિધિ-શ્રી જૈન પ્રચારમાળા કાર્યાલય-અજમેર. દીવાળીના દિવસે સર્વ મનુષ્યો વહીપૂજન કરે છે તેને માટે આ બુકમાં વિધિ, મંત્ર, સ્તુતિ, સ્તોત્ર, આરતિ વગેરે આપવામાં આવેલ છે. શ્રી મહાવીર પ્રભુ, ગૌતમસ્વામી અને સરસ્વતી દેવીની છબીઓ આપી આ લઘુ ગ્રંથને સમચિત ઉોગી બનાવ્યો છે. જેન વ્યાપારી જગતમાં આ જૈન વિધિ પ્રમાણે શારદાપૂજન સર્વત્ર થવું જોઈએ એમ અમો સૂચવીએ છીએ. કિંમત ચાર આના યોગ્ય છે.
૫. શ્રી પ્રશ્નોત્તર મોહનમાળા-સંગ્રાહક પંન્યાસ ધર્મવિજયજી મહારાજ. શ્રીમન્યુકિત કમલ જેન મોહનમાળાનું આ ૪૦ મું પુસ્તક છે. શ્રીમાન વિજયમહનસૂરિ મહારાજના વિદ્વાન શિષ્ય તેઓશ્રીને પુછવામાં આવેલ પ્રશ્નોના શાસ્ત્રાધાર મુજબ ઉત્તર આપ્યા છે તે મનન કરવા જેવા છે. આજે આગમનું જ્ઞાન નહિ ધરાવનારના પ્રશ્નોત્તરો કરતાં આવા એક વિદ્વાન મુનિશ્રીના શાસ્ત્રાભ્યાસના અભ્યાસનડે વિ૬ ના ભરેલા પ્રશ્નોત્તરમાં સત્ય અને સુવા જેવું ઘણું મળી શકે છે. શ્રી માન વિજયોતનસુરિજીના વિદ્વાન શિષ્ય-પ્રશિષ્ય પ્રકરણો વગેરે ઘણું વિકટ ગ્રંથોના અભ્યાસી બો માટે ભાષાંતર કરી પ્રકટ કરેલા અનેક ગ્રંથએ તેના અભ્યાસી બની અમુક અંશે, ખોટ પૂરી પાડી છે. આ લઘુ ગ્રંથ જિજ્ઞાસુઓ માટે ઉપયોગી છે. પ્રકાશક પુષ્પમાળાના કાર્યાધિકારી લાલચંદ નંદલાલ વકીલ, વડોદરા.
૬. જૈન પંચાંગ પદ્ધતિ-લેખક મુનિ મહારાજ શ્રી દશનવિજયજી મહારાજ-બે વર્ષ થયાં સંવત્સરી સંબંધી પડેલ મતભેદોથી શ્રી સંઘમાં કેટલેક સ્થળે
For Private And Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સ્વીકાર અને સમાલોચના.
૧૨૭ કલેશના બી પણ રોપાયેલા છે, પરમ પવિત્ર સંવત્સરી જેવા આત્મકલ્યાણ સાધવાના દિવસે શાંતિ વગેરેને બદલે તે માટે ઉઠેલ પ્રશ્ન ઝગડારૂપ થઈ પડે છે, તેવા સંગમાં જરૂરીયાત વખતે જેને જ્યોતિષના નિષ્ણાત અને અભ્યાસી વિદ્વાન મુનિરાજ શ્રી દર્શનવિજયજી મહારાજે જૈન અને અન્ય જ્યોતિષ ગ્રંથ, આગમ, વગેરે અનેક મહાન આચાર્યોની પરંપરા અને ગ્રંથોના આધાર આપી સંવત્સરી નિર્ણય માટે (તિથિ વધઘટના સત્ય નિર્ણય માટે ) અથાગ પરિશ્રમ સેવી, આ ગ્રંથ લખી જૈન સમાજ ઉપર અપરિમિત ઉપકાર કર્યો છે. માનપૂર્વક આ ગ્રંથનું અવલોકન કરવાથી તેમાં આપેલ પ્રમાણે મેગ્ય, સત્ય, સચેટ અને પ્રમાણિક રીતે ચર્ચા છે. પ્રશ્નોત્તરના સ્વરૂપમાં લખાયેલ આ ગ્રંથ આજ તે ખરો, પરંતુ પછી પણ તીથી વધઘટ માટે સંવત્સરી નિર્ણય માટે એક આધાર પ્રમાણભૂત અને પ્રમાણિક મનાશે. જ્યાં સુધી આ ગ્રંથના સત્યપણું ને શાસ્ત્રાધારે પ્રમાણિકપણે સાધન પૂર્વક અસત્ય ન ઠરાવે ત્યાં સુધી જૈન સમાજને સંવત્સરી અને તિથિ નિર્ણય માટે સચોટ અને પ્રમાણિક આ ગ્રંચ જૈન સમાજે માનવો જ જોઈએ. અમો મહારાજશ્રીના આ પ્રશંસનીય પ્રયત્ન માટે આભાર માની એ છીયે.
૭. વીર પ્રવચન-લેખક મોહનલાલ દીપચદ ચોક સી. પ્રેમદીપક પુપમાળા પુષ્પ બીજું. જુદા જુદા ૩૧ વિષયો ઉપર નિબંધરૂપે, પિતાના અભ્યાસના અનુભવ રૂપ અને સરલ અને સાદી ભાષામાં બાળકો પણ જૈન ધર્મનું સ્વરૂ ૫ સામાન્યરૂપે સમજી શકે તેવી રીતે ભાઇ મોહનલાલે આ બુક લખી છે. શ્રી મોહનલાલભાઈ એક સારા, જમાનાને અનુસરી, સચેટ અને મર્યાદિત રીતે જુદા જુદા પેપરો માસિકમાં લે છે આપે છે. અને હાલમાં આપણી કોન્ફરન્સ મુખ્ય પાત્રના તંત્રી પદેથી આવતાં તેમના ચાગ્ય લેખાથી જૈન સમાજ સુપરિચિત છે. દેવ ગુરુ ધર્મ પર શ્રદ્ધાવાળા હોવાથી તેમના લેખે પણ તે
માં આવે છે. ચચત્મક લખાણને જવાબ પણ સત્યતાપૂર્વેક, નિડર થઈ, મર્યા દામાં રહી ઘણી વખત આપતા જાવામાં આવે છે. તે શૈલીથા આ વાર પ્રવચન ય છે તેઓએ લખેલ છે ને તેને મનનપૂર્વક અને વાંચવા ભલામણ કરીએ છીએ. આ લધ ગ્રંથ પ્રકટ કરી પોતાના જૈન ધર્મ પરના અભ્યાસ અને અનુભવ જેમ આ ગ્રંથમાં બતાવી આપ્યો છે તેમ તેઓશ્રીના સ્વર્ગવાસી વડોલ બંધુએ કરેલ વિલના ઉદ્દેશ પ્રમાણે તેઓની મનોકામના પ્રમાણે તેમના સ્મરણથે, આ ગ્રંથ પ્રકટ કરી ભ્રાતૃસેવા પણ કરી સદ્દગતના આત્માને સંતોષ પ્રાપ્ત કરાવવા શુભ પ્રયત્ન કરેલ છે, જે લેખક બંધની અન્ય કૃતિએ પણ આ ગ્રંથની જેમ ઉપયોગી. હશે તેમ માનીએ છીએ. આ પ્રકારનું પ્રકાશન બંધુ સેવા નિમિત્તે શ્રીયુત મોહનલાલભાઇ શરૂ રાખશે એમ ઈચ્છીએ છીએ. કિંમત આઠ આના-પ્રકાશકને ત્યાંથી મુંબઈ, તાંબા કાંટા, વોરાને જુન માળો ત્રીજે દાદરે લખવાથી મળી શકશે.
For Private And Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
१२८
શ્રી આમાન દ પ્રકાશ
વર્તમાન સમાચાર,
શ્રીયુત જીવરાજ ભાઈ ઓધવજી જે. સર ન્યા. સા. હાલમાં ભાવનગર રાજ્યની હાઈ કેર્ટના સર ન્યાયાધીશ પદવે એ આવ્યા છે એ જૈન સમાજ માટે ખુશી થવા જેવું છે.
શ્રીયુત નાનચંદ ઓધવજીને સ્વર્ગવાસ, શુમારે પચાસ વર્ષની ઉમરે પડીચેરીમાં શ્રી અરવિંદના ગાશ્રમમાં થોડા વખતની બિમારી ભેળવી આ યોગી પંચ પામ્યા છે. અમુક વર્ષો સુધી ધંધો કરી પૂર્વના સંસ્કારયોગે યોગ સાધવા ઈચ્છા થઈ અને દક્ષિણમાં મુસાફરી કરતાં, પેપરો વાંચતાં ઉપરોક્ત ગામે યોગાશ્રમ જોવા ઇરછા થતાં ત્યાં ગયા. ત્યાંની યોગ સાધના માટે અનેક મનુષ્યો તેની ઉમેદવારી કરતાં, યોગી ઘોષ સાહેબને જોતાં તેમના પૂર્વના સંસ્કારબલે ધંધો છોડી ત્યાં રહેવા, યોગ્ય સાધવા પ્રેરણા કરી. ત્યાં પણ અમુક વર્ષ અનુભવ કરી જીવન પર્યત ત્યાં રહી
ગ સાધવા પ્રબળ ઈચ્છા થતાં કુટુંબના ભરણપણને બંદોબસ્ત કરી છેવટ સુધી ત્યાં રહ્યા. દરમ્યાન અને અમુક વખત આવતાં. આ સભાના તેઓ ઘણા વર્ષથી સભ્ય હોવાથી અમોને મળતાં. સંસાર પરની ઉદાસીનતા નિર્મળ હૃદય અને રોગ સાધવાની પ્રબળ ઈચ્છા, ત્યાંના અનુભવો અને આત્માનંદ પ્રકાશમાં તેઓએ આપેલા લેખેથી અમોને પણ ઉરચ ભાવના તેઓ પ્રયે પ્રગટી. કેટલાક વર્ષોથી તો લેખે, પત્રવ્યવહાર પણ બંધ થયો અને તેઓની ઉચ્ચ વૃત્તિ માટે વિશેષ માન ઉત્પન્ન થયું. એવા એક ઉત્તમ ચારિત્રપાત્ર સવ્ય કાયમ માટે ત્યાં રહ્યા તે માટે સ્નેહી તરીકે ખેદ પણ થતાં છતાં માન પણ ઉત્પન્ન થતું. તેઓ તે મનુષ્ય જીવનનું અમુક હદે સાર્થક કરી ગયા છે, તેઓના સ્વર્ગવાસથી આ સભાને સંપૂર્ણ ખેદ થયો છે. તેઓની પાછળ પિતાની સુસાધ્વી સ્ત્રી અને પુત્ર પુત્રીઓને દિલાસો દેવા સાથે તેમના પવિત્ર આત્માને અનંત શાંતિ પ્રાપ્ત થાઓ તેમ પરમાત્માની પ્રાર્થના કરીએ છીએ.
-
-
-
For Private And Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
કાળધર્મ પામ્યા!—આચાય શ્રી વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી મહારાજના પ્રશિષ્ય મુનિ શ્રી વિચક્ષણવિજય મહારાજ ધુલીયામાં તા. ૯–૧૨–૩૭ ના એકાએક હા - ફેઇલ થવાથી કાળધર્મ પામ્યાના દુ:ખદ સમાચાર અમેાને પ્રાપ્ત થયા છે.
સદ્ગતની સ્મશાનયાત્રા ધામધુમપૂર્વક કાઢવામાં આવી હતી અને સદ્ગતના માનમાં મુખ્ય મુખ્ય બજારા બંધ રાખવામાં આવ્યાં હતાં.
જ્યોતિષ શાસ્ત્ર અને પ્રાચીન સાહિત્યના સશેાધનમાં સદ્ગત પ્રેમ ધરાવતા હતા, અને એક શાત સાધુ તરીકે તેઓશ્રીએ પેાતાનુ જીવન યશસ્વી બનાવ્યું હતુ. અમે સદ્ગતના આત્માની શાન્તિ ઇચ્છીએ છીએ.
29
1 શ્રી વસુદેવહિં ડિ. પ્રથમ ભાગ. ૨ શ્રી વસુદે હિડિ દ્વિતીય અંશ ૩-૮-૦ ૩ શ્રી બૃહત્ કલ્પસૂત્ર (છેદસૂત્ર) ૧ ભાગ ૪-૦-૦ ૪ શ્રી બૃહત્ કલ્પસૂત્ર(છેદસૂત્ર)ર ભાગ ૬-૦-૦ ૫ ચાર કમગ્રંથ
છેલ્લા પ્રકાશના.
१ धर्माभ्युदय ( संघपति चरित्र. ) ३ श्री वसुदेवहिंडि त्रीजो भाग. ५ पांचमो छट्टो कर्म ग्रन्थ.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
•-2-2
૬ શ્રો જૈન મેઘદૂત
૭ શ્રી ગુરૂતત્ત્વ વિનિશ્ચય ૮ ઐન્દ્રસ્તુતિ ચતુવિ શતિકા ૯ યોગદર્શન તથા યેાગવિશિકા
( શ્રો દેવેન્દ્રસૂરિરચિત ટીકા )૨-૦-૦ ૧૦ ચેઇવ ંદણુ મહાભાસ
૨-૦-૦ ૨-૦-૦
• = = •
હિંદી ભાષાંતર સાથે ૧-૮-૦ ૧-૧૨-૦
For Private And Personal Use Only
છપાતાં ગ્રંથા.
२ श्री मलयगिरि व्याकरण.
४ श्री गुणचंद्रसूरिकृत श्री महावीर चरित्र भाषांतर ६ श्री बृहत्कल्प भाग ३-४
શ્રીસ્તાત્રસ દાહ.
નિરંતર પ્રાતઃકાળમાં સ્મરણીય, નિર્વિઘ્નપણું પ્રાપ્ત કરાવનાર, નિત્ય પાઠ કરવા લાયક નવસ્મરણા સાથે બીજા પ્રાચીન ચમત્કારિક પૂર્વાચાર્ય કૃત દશ સ્તેાત્ર, મળી કુલ ૧૯ સ્તોત્રા, તથા રત્નાકર પચીશી, અને એ યંત્રે વિગેરેના સંગ્રહ આ ગ્રંથમાં આવેલ છે. ઊઁયા કાગળા, જૈની સુંદર અક્ષરાથી વિયસાગર પ્રેસમાં છપાયેલ, સુશેાભિત ખાડીંગ અને શ્રી મહાવીરસ્વામી તથા ગૌતમસ્વામી અને એ પૂજ્યપાદ ગુરુમહારાજાની સુંદર રંગીન છંખીએ પણ ભક્તિનિમિત્ત સાથે આપવામાં આવેલ છે, આટલા માટા સ્તેત્રાના સંગ્રહ, અને આટલી છબીમા અને સુ ંદરતા છતાં સર્વ કાઇ લાભ લઇ શકે જે માટે મુદ્શથી પણ ઓછી કિંમત માત્ર રૂા. ૦૪-૦ ચાર આના. ( પેસ્ટેજ જુદુ ) રાખેલ છે. પર્યુષણાપ નજીક આવતા હેાવાથી પ્રભાવના કરવા લાયક છે, નિત્ય સ્મરણ કરવા લાયક હાવાથી લાભ લેવા જેવું છે. લખેાઃ—શ્રી. જૈન આત્માનં સભા—ભાવનગર.
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.kobatirth.org Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Reg. No. B 431. થને ભાગાની થોડી નકલે સીલીકે છે– 2 શ્રી બૃહતક૯૫સૂત્ર બીજા ભાગ, ((મૂળ, ભાષ્ય, ટીકા સહિત.) અતિમાન્ય ઓ છેદસૂત્રનો બીજો ભાગ પ્રાચીન ભંડારની અનેક લિખિત પ્રતા સાથે રાખી અથાગ પરિશ્રમ લઈ સાક્ષરવ મુનિરાજશ્રી ચતુરવિજયજી મહારાજ તથા મુનિરાજ શ્રી પુણ્યવિજયજી મહારાજે સંશોધન કરી તૈયાર કરેલ છે. પ્રથમ ભાગ કરતાં બાર ફામનો વધારો થતાં ઘણા જ માટે ગ્રંથ થયેલ છે અને તે સુંદર ડુ ઉચા ટકાઉ કાગળ ઉપર, સુદર શાસ્ત્રી અક્ષરામાં, શ્રી નિર્ણયસાગર પ્રેસમાં માટે ખર્ચ કરી છપાવેલ છે. સુશોભિત મજબુત કપડાનું બાઈડીંગ કરાવ્યું છે. આવું પ્રાચીન સાહિત્ય સુંદર રીતે પદ્ધતિસરનું પ્રકાશન ફક્ત આ સભા જ કરે છે. જૈન જૈનેતર વિદ્વાન અને હિંદની કોલેજના પ્રોફેસરા, પા&િમાન્ય અનેક વિદ્વાનો મુક્તકંઠે પ્રશ'સા કરે છે. કિંમત રૂા. -0-0, લેવામાં આવશે. ( પોસ્ટેજ જુદુ' ) શ્રી વીશ સ્થાનક તપ પૂજા ( અર્થ સાથે.) ( વિસ્તારપૂર્વક વિવેચન તથા મડળ સહિત ) વિસ્તારપૂર્વક વિધિ વિધાન, નેટ, ચૈત્યવ દન, સ્તવન, મડળા વગેરે અને સાદી સરલ ગુજરાતી ભાષામાં અર્થ સહિત અમાએ પ્રકટ કરેલ છે. વીશ સ્થાનક તપ એ તીર્થ કરનામકર્મ ઉપાર્જન કરાવનાર મહાન તપ છે. તેનું આરાધન કરનાર પ્લેન તથા બ ધુઓ માટે આ ગ્રંથ અતિ મહત્વના અને ઉપાગી છે. શ્રી વીશ સ્થાનક તપનું મંડળ છે, તેમ કેાઈ અત્યાર સુધી જાણતુ' પણ નહોતું, છતાં અમાએ ઘણી જ શેાધ ખોળ કરી, પ્રાચીન ધણી જ જૂની તાડપત્રની પ્રત ઉપરથી માટે ખર્ચ કરી, ફોટો બ્લેક કરાવી તે મંડળ પણ છપાવી આ બુકમાં દાખલ કરેલ છે. આ એક અમૂલ્ય ( મંડળ) નવીન વતુ જિનાલય, ઉપાશ્રય, જ્ઞાનભંડાર, લાઈબ્રેરી અને ઘરમાં રાખી પ્રાતઃકાળમાં દર્શન કરવા લાયક સુંદર ચીજ છે. ઊંચા કાગળ ઉપર સુંદર ગુજરાતી ટાઈપમાં છપાવી સુશે નિત ખાઈહીંગથી અલંકૃત કરવામાં આવેલ છે છતાં કિંમત બાર આના માત્ર રાખવામાં આવેલી છે. પોસ્ટેજ જુદું. આંનદ પ્રિન્ટિંગ પ્રેસમાં શેઠ દેવચંદ દામજીએ છાપ્યું. ભાવનગર. For Private And Personal Use Only