Atmanand Prakash Pustak 033 Ank 11

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 8

૨૭૬
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. સાધુઓએ, દક્ષિણમાં ગયા પછી ત્યાં જૈન સંસ્કૃતિને કઈ રીતે પ્રચાર કર્યો? દક્ષિણની લેકભાષાની કેવી સેવા કરી ? અને કેમે ક્રમે રાજયાશ્રય મેળવી કેટકેટલાં મંદિરો-મઠે અને વિદ્યાપીઠે નિર્માવ્યાં ? તે આપણે નથી જાણતાં. દક્ષિણમાં એવી શાખા ભલે જુદી પડી પણ એમાં જૈનત્વને જ પ્રાણવેગ વહેતે હતે એ વાત નવેસરથી કહેવાની જરૂર નથી. - તામિલ એ દક્ષિણની મુખ્ય લેકભાષાઓ પૈકીની એક મુખ્ય ભાષા છે. આ ભાષાના વિકાસને ઇતિહાસ આ લેખમાં શ્રી વસન્તકુમુર ચટ્ટોપાધ્યાય નામના એક વિદ્વાન, જૈન સાહિત્યને ઘણું સારું-ઉરચ સ્થાન આપે છે. તેઓ કહે છેઃ
“ખરીય આઠમા શતકથી બારમા શતક સુધી દક્ષિણાત્યમાં જનોને “ સવિશેષ પ્રાદુર્ભાવ દેખાય છે. જૈનોના પ્રતાપે પાંચ અથવા તામિલદેશમાં “ ચાર-ચાર સંકાઓ કરતાં પણ વધુ વખત લગી સાહિત્યસેવા ચાલુ રહી.
પ્રાચીન સમયમાં મદુરા શહેરમાં એક જૈન વિશ્વવિદ્યાલય પણ હતું. આ વિશ્વવિદ્યાલયે ઘણું તામીલ કાવ્યો અને જૈન ધર્મગ્રંથને પ્રચાર કર્યો “ હતો. જૈન તામીલ સાહિત્ય ઉપર સામાન્યપણે સંસ્કૃતને ખૂબ પ્રભાવ
પડે હતે. તો પણ એણે તામિલ સાહિત્યમાં એક વિશેષતા ઉમેરી હતી. “ નીતિ સાહિત્યમાં એ માલિતા દેખાઈ આવે છે. જે કઈ પાશ્ચાત્યપંડિત,
તામિલ સાહિત્યનો અભ્યાસ કરે છે તે કહે છે કે સંસ્કૃત કરતાં પણ “ તામિલ સાહિત્ય એ વિષયમાં વધુ સમૃદ્ધ છે.”
વાસ્તવિક રીતે તો જૈન સાહિત્ય એ કરતાં પણ વધુ પ્રાચીન હોવું જોઈએ, પરંતુ ઉપરોક્ત લેખક કહે છે તેમ આઠમા શતક પહેલાંના સાહિત્યને બરાબર પત્તો નથી લાગતો. પ્રાચીન સાહિત્ય બધું “ અગમ્ય ” નામના ષિના ખાતે જ ચડયું છે. અગત્સ્ય ઋષિના નામથી ઘણુ લેખકે એ કાવ્યસાહિત્ય જ્યાં હતાં અને તે આજે પણ મોજુદ છે.
જૈન સાહિત્ય-મહારથીઓની સેવાનો ઉલ્લેખ કરતાં એ જ પંડિત ઉમેરે છેઃ
“ તિરૂવલ્લુવરે રચેલો એક નીતિશાસ્ત્રને કિંવા પુરૂષાર્થની પ્રેરણું આપતે ગ્રંથ તામીલમાં બહુ નામાંકિત છે. એમાં ધર્મ, અર્થ, કામ એ ત્રણ પ્રકારના પુરૂષાર્થ વિષે સૂત્રાત્મક વિવેચન છે. આના કરતાં વધુ પ્રાચીન ગ્રંથ