________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૭૬
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. સાધુઓએ, દક્ષિણમાં ગયા પછી ત્યાં જૈન સંસ્કૃતિને કઈ રીતે પ્રચાર કર્યો? દક્ષિણની લેકભાષાની કેવી સેવા કરી ? અને કેમે ક્રમે રાજયાશ્રય મેળવી કેટકેટલાં મંદિરો-મઠે અને વિદ્યાપીઠે નિર્માવ્યાં ? તે આપણે નથી જાણતાં. દક્ષિણમાં એવી શાખા ભલે જુદી પડી પણ એમાં જૈનત્વને જ પ્રાણવેગ વહેતે હતે એ વાત નવેસરથી કહેવાની જરૂર નથી. - તામિલ એ દક્ષિણની મુખ્ય લેકભાષાઓ પૈકીની એક મુખ્ય ભાષા છે. આ ભાષાના વિકાસને ઇતિહાસ આ લેખમાં શ્રી વસન્તકુમુર ચટ્ટોપાધ્યાય નામના એક વિદ્વાન, જૈન સાહિત્યને ઘણું સારું-ઉરચ સ્થાન આપે છે. તેઓ કહે છેઃ
“ખરીય આઠમા શતકથી બારમા શતક સુધી દક્ષિણાત્યમાં જનોને “ સવિશેષ પ્રાદુર્ભાવ દેખાય છે. જૈનોના પ્રતાપે પાંચ અથવા તામિલદેશમાં “ ચાર-ચાર સંકાઓ કરતાં પણ વધુ વખત લગી સાહિત્યસેવા ચાલુ રહી.
પ્રાચીન સમયમાં મદુરા શહેરમાં એક જૈન વિશ્વવિદ્યાલય પણ હતું. આ વિશ્વવિદ્યાલયે ઘણું તામીલ કાવ્યો અને જૈન ધર્મગ્રંથને પ્રચાર કર્યો “ હતો. જૈન તામીલ સાહિત્ય ઉપર સામાન્યપણે સંસ્કૃતને ખૂબ પ્રભાવ
પડે હતે. તો પણ એણે તામિલ સાહિત્યમાં એક વિશેષતા ઉમેરી હતી. “ નીતિ સાહિત્યમાં એ માલિતા દેખાઈ આવે છે. જે કઈ પાશ્ચાત્યપંડિત,
તામિલ સાહિત્યનો અભ્યાસ કરે છે તે કહે છે કે સંસ્કૃત કરતાં પણ “ તામિલ સાહિત્ય એ વિષયમાં વધુ સમૃદ્ધ છે.”
વાસ્તવિક રીતે તો જૈન સાહિત્ય એ કરતાં પણ વધુ પ્રાચીન હોવું જોઈએ, પરંતુ ઉપરોક્ત લેખક કહે છે તેમ આઠમા શતક પહેલાંના સાહિત્યને બરાબર પત્તો નથી લાગતો. પ્રાચીન સાહિત્ય બધું “ અગમ્ય ” નામના ષિના ખાતે જ ચડયું છે. અગત્સ્ય ઋષિના નામથી ઘણુ લેખકે એ કાવ્યસાહિત્ય જ્યાં હતાં અને તે આજે પણ મોજુદ છે.
જૈન સાહિત્ય-મહારથીઓની સેવાનો ઉલ્લેખ કરતાં એ જ પંડિત ઉમેરે છેઃ
“ તિરૂવલ્લુવરે રચેલો એક નીતિશાસ્ત્રને કિંવા પુરૂષાર્થની પ્રેરણું આપતે ગ્રંથ તામીલમાં બહુ નામાંકિત છે. એમાં ધર્મ, અર્થ, કામ એ ત્રણ પ્રકારના પુરૂષાર્થ વિષે સૂત્રાત્મક વિવેચન છે. આના કરતાં વધુ પ્રાચીન ગ્રંથ
For Private And Personal Use Only
