________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મન A Awes
રૂમ
[
સત્ય જ્ઞાનનું રહસ્ય.
( જીવનનું પરમ ધ્યેય.)
[ ગતાંક પૃષ્ઠ ૧૮ થી શરૂ. ]: સુખ એ આત્માનું સાહજીક સ્વરૂપ છે. દુઃખ એ વસ્તુતઃ આત્માથી પર છે. આથી જ આપણે કઈ પણ પ્રકારનાં સુખને એક હક તરીકે ગણીએ છીએ. કઈ પણ પ્રકારનું સુખ આપણને પ્રાપ્ત થાય તે તે કેમ પ્રાપ્ત થયું એને વિચાર પણ ભાગ્યેજ કરીએ છીએ. દુઃખના સંબંધમાં આપણી સ્થિતિ એથી ઉલટી જ હોય છે. દુઃખ આવે છે ત્યારે શું પાપ કર્યું હશે? “એવું કયું દુષ્કૃત્ય કર્યું હશે કે આ દુઃખ આવ્યું ”? એવા એવા વિચારો આવે છે. અને મનમાં વિવિધ પ્રશ્નોની પરંપરા ચાલે છે. તાત્પર્ય એ કે–સુખ એ આત્માનો સ્વભાવ છે, દુઃખ આત્માથી પરકીય વસ્તુ છે. આથી દુઃખથી મુકિત અને વાસ્તવિક સુખની સાધના એ જ જીવનનું પરમ સત્ય છે.
મહારાજજીએ કહ્યું “સંગીત–બંગીત હું કઈ નથી શીખે.”
પેલા ભાઈને બહુ આશ્ચર્ય લાગ્યું. એ બને જ કેમ? સંગીતની તાલીમ વિના આખા વ્યાખ્યાનમાં એક સૂર શી રીતે સંભળાવી શકાય?
જીજ્ઞાસુ પિોતે સંગીતને જાણકાર હતો. વાત ટાળવા માત્રથી એને સંતોષ થાય એમ ન હતું. આખરે સ્વ. આત્મારામજી મહારાજે ખુલાસો કર્યો.
ઉપાશ્રયની આસપાસના ઘરમાંથી, રાત્રે જ્યારે સંગીતના સૂર આવતા ત્યારે ધ્યાનપૂર્વક હું એ સાંભળત. સંગીતની મીઠાશ અને મહત્તા ક૫તે. એને અભ્યાસ કહે હોય તે અભ્યાસ કર્યો, તાલીમ કહેવાતી હોય તે તાલીમ કહે, પણ એ સિવાય વધુ સંસ્કાર કે શિક્ષણ મને નથી મળ્યાં.”
એક સમર્થ, પ્રતિભાશાળી પુરૂષ, પિતાને ગ્ય સંસ્કારની સામગ્રી, કયાંથી–કેવી રીતે મેળવી લે છે અને એ રીતે પિતાને કળા સમૃદ્ધ બનાવે છે તે, એમના જીવનના આ પ્રસંગમાંથી સમજાય છે.
For Private And Personal Use Only
