________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સત્ય જ્ઞાનનું રહસ્ય.
૩૭
થાય એ સંભિવત છે. આ સ્થિતિમાં સુખની ઇચ્છાથી પ્રભુનાં ગૌરવનું નિરીક્ષણ કરવું અને સુખ પ્રાપ્ત કરવુ એ અશકયવત્ છે. વળી કાઇનાં ગૌરવનાં નિરીક્ષણથી કોઇ મનુષ્યને ખરૂં સુખ થાય એ સંભવિત નથી. સુખ તેા પેાતાની મહત્તા, શકિત અને સત્તામાં રહેલ છે. કેાઈ ખીજો મનુષ્ય, રાજા કે સુખા હાય તેથી આપણને સુખ પ્રાપ્ત થતું નથી. ખીજાનાં સૌંદર્ય કે વીર્યવૃત્તિ (પરાક્રમ) આપણને સુખ આપી શકતાં નથી. સૌદર્ય, સત્તા આદિ આપણામાં જ હાય તે તે સૌંદર્ય, સત્તા આદિના વિચારા સુખપ્રદ થઈ શકે છે. જ્યાં સ્વાતંત્ર્ય છે ત્યાં જ સુખ અને આનંદ સ ંભવી શકે છે. સ્વાતંત્ર્ય વિના સત્ય સુખની સંભાવના કલ્પનાતીત છે. કોઇ મનુષ્ય બંધનયુકત સ્થિતિમાં હોય તેા બીજાની સ્વતંત્ર દશાથી તેનું દુ:ખ ઉલટુ વધે છે. અન્ય મનુષ્યની સ્વાધીન દશાથી કોઇ વાર પરાધીનતાની જંજીરના ભાર હળવા થાય છે. આપણું હૃદય કાચિત્ સ્વલ્પ કાળ માટે સુખના અનુભવ પણ કરે છે; પણ પરિણામે તેથી મનેાવેદના વધે છે અને સુખને બદલે વધારે દુ:ખદ દશા પ્રાપ્ત થાય છે.
**
સુખના આવિર્ભાવ આત્માથી પર નથી. તેની સત્ય નિષ્પત્તિ અતરથી થાય છે. સુખનુ વાસ્તવિક સ્વરૂપ અદ્ભુત છે. પ્રખ્યાત આંગ્લ ગ્રંથકાર લા એવેમરીએ પેાતાનાં એક પુસ્તકમાં સુખનાં સ્વરૂપનું સુ ંદર નિદર્શન કર્યું છે. સુખનાં સ્વરૂપનુ અવલેાકન કરતાં આ મહાન્ તત્ત્વચિન્તક જણાવે છે કે:~ દ્રવ્ય, સાલ્ય, મિત્રા, આરાગ્ય, ખળ એ સથી આપણને વાસ્તવિક સુખ પ્રાપ્ત થતું નથી. દ્રવ્ય વગેરે માત્ર સુખનાં સાધના જ છે. કુદરતની કૃપાથી આપણને કીત્તિ, આરેાગ્ય, દ્રવ્ય, દીર્ઘાયુ એ ખગ્યે મળે પણ તેથી આપણે સુખી થઈ જતા નથી. કુદરતની કૃપારૂપ આ સર્વ સાધનેાથી આપણુને સુખ મળી જતું નથી. સુખની પ્રાપ્તિ માટે દરેક મનુષ્ય જાતે જ પ્રયત્ન કરવા જોઈએ. ખરૂ સુખ મળે છે એટલે એ સુખની આપણે મુકતકંઠે પ્રશંસા કરીએ છીએ. એક દિવસ પણ ખરાં સુખમાં જાય એટલે ‘આજના દિવસ આનંદમાં ગયા' એમ આપણે સહર્ષ પાકારી ઉઠીએ છીએ. આપણા આ હયુકત પાકાર સુખનાં સત્ય સ્વરૂપનું સૂચક ચિન્હ છે. આપણું સુખ આપણા ઉપર જ આધાર રાખે છે.” સુખનાં સત્ય સ્વરૂપ વિષે લેાર્ડ એવેખરીના ઉપરાંકત On Peace and Hapainess', Ph, 1-2. વિચારા સ ́પૂર્ણ સંયુતિક છે. સુખ કાઈ ખાહ્ય વસ્તુમાં નથી જ, તેને આવિર્ભાવ અ'તરથી થાય છે, અંતરથી પરિણત થયેલાં સુખમાં જ ખરો આનંદ રહેલા છે. આત્મા જ સુખશૂન્ય હોય તે સ્વર્ગ આદિથી પણ વસ્તુતઃ કશુંયે સુખ પ્રાપ્ત થતું નથી. ( ચાલુ )
For Private And Personal Use Only
