Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
श्री
प्रवाश
From milema
ન આત્મી નદીની
For Private And Personal Use Only
00 00
alo
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
200
&
સ્ત
&
३२.
ભાદ્રપદ
२५४ २
लापनक
354
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વિષય-પરિચય.
૧ પ્રભુ પ્રાથના. ... ૨ હૃદયવીણા...ક્ષમા. ૩ પ્રતિબિમ. ૪ સત્ય જ્ઞાનનું રહસ્ય. ૫ શ્રવણ અને સંસ્મરણ. ૬ અમારી પૂવદેશની યાત્રા. ... ૭ અલુકૃત્ત ભાવના. ૮ સ્વીકાર અને સમાલોચના.
શ્રી વેલચંદ લનજી .... ( રા. સુશીલ ) ••• ( અનુવાદ ) ( ૧૦ સુશીલ ) મુ. દશનવિજયજી મ... માહનશાલ દલીચંદ દેશાણ
...
જૈનધર્મ. યુરોપીયન વિદ્વાન અને જૈનધર્મના પ્રખર અભ્યાસી મીટ હુરબર્ટ વૅરનને લખેલ “ જેનીઝમ ” જૈનદશન-વિજ્ઞાન અને તત્ત્વજ્ઞાનની દૃષ્ટિએ ( જીવનના મહાન પ્રતાનું જૈનદર્શનથી સમાધાન તેનું ગુજરાતી ભાષાંતર આ ગ્રંથમાં આપવામાં આવ્યું છે. જૈનધર્મના તત્ત્વજ્ઞાન ઉપર લખેલ આ ગ્રંથ મનનપૂર્વ ક જૈન અને જૈનેતર તેમજ સાક્ષરો, વિદ્રાને અને જિજ્ઞાસુઓને ખાસ વાંચવા જેવા છે. કિંમત એક રૂપીયા.
શ્રી વિમલાચાયરચિતશ્રી સવેગક્રમકલી–મૂળ સાથે ભાષાંતરઃ-સંસારની આધિ, વ્યાધિ, ઉપાધિથી બળીઝળી રહેલા આત્માને અપૂર્વ ઔષધરૂપી પરમશાંતિ પ્રગટ કરાવી સવેગ માગ તરફ લઈ જનાર આ લધુ ગ્રંથ છે. મૂળ કાવ્યા સુંદર સ કૃત ભાષામાં અને તેનું ગુજરાતી ભાષાંતર સાથે આપવામાં આવેલું છે. આ ગ્રંથ આધ્યાત્મિક સાહિત્યને ઉંચ કેટીને છે. ઉંચા કાગળ, સુંદર શાસ્ત્રી ટાઈપ અને સુશોભિત બાઈડીંગમાં અલંકૃત કરાવેલ છે. સા કોઈ લાભ લે તે માટે માત્ર ચાર આના (પેરટેજ સવા આને જુદે) કિમત રાખવામાં આવેલ છે.
* નવું પ્રકટ થતું જૈન સાહિત્ય. ?? ૧ શ્રી કર્મગ્રંથ (ચાર) શ્રી દેવેન્દ્રસૂરિકૃત (પઝ) ટીકા સહિત સંશોધન કરી, તો શુદ્ધ રીતે બત્રીશ રામ પાત્રણો હું પાનાના એન્ટીક ઉ ચી કિ મતિ કન્િળા ઉપર મુંબઈ શ્રી નિર્ણયસાગર પ્રેસમાં સુંદર શાસ્ત્રી વિવિધ ટાઇપોથી છપાવેલ છે. બાઈડીંમ ( પુઠ ) પાકું સોભિત મજબુત કપડાથી તૈયાર કરાવવામાં આવેલ છે. આવતા માસમાં પ્રકટ થશે. કિંમત રૂ. ૨-૦-૦ મુદ૯થી પણ એ છી. પે.સ્ટેજ જુદું. પાંચમે છઠ્ઠો કમગ્રંથ છપાય છે.
ભાવનગર – આનંદ પ્રિન્ટિંગ પ્રેસમાં શેઠ દેવચંદ દામજીએ છાપ્યું.
For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આમદન ૮ પ્રકારાને વધારે
તેયાર છે ! જલદી મંગાવે તૈયાર છે ! ! ! શ્રી નવપદજી મહારાજના આરાધન ( ઓબી) ના દિવસો નજીક આવે છે
તેને લાભ લેવાની એક ઉત્તમ અને અમૂલ્ય તક
શ્રીપાલરાજાનો રાસ. ( સચિત્ર ભાષાંતર, વિધિવિધાન, સ્નાત્રા, પૂજાએ વિગેરે સહિત )
શ્રી સિદ્ધચક્રેજી મહારાજનું આરાધન ચાગ-ધ્યાન માટે મુખ્ય છે, તે તેના આરાધનના વિધિ વિગેરે આ શ્રીપાળમહારાજના રાસ સાથે આપવામાં આવે તો આ ગ્રંથ વિશેષ ઉપચાગી થાય તેમ ધારી, આ રાસ સાથે નવપદજી મહારાજની આરાધના માટે સંપૂર્ણ ક્રિયાવિધિ. જેમ શ્રીપાલમહારાજે કરી હતી તે રીતે આ ગ્રંથમાં તે અ નેતુ' સ'શાધન કરી કાળજીપૂર્વક શુદ્ધ *તિ છપાવવામાં આવેલ છે, કે જેથી તેના આરાધના માટે આ ગ્રંથ અવશ્ય
ઉપયોગી થઈ પડે તેમ છે, તેટલ" જ નહિ પરંતુ તે માટે બીજી કોઇ બુક-ગ્રંથની | પણ જરૂર ન પડે અને વય પાતે નવે દિવસેાએ શ્રીનવપદાની અનુક્રમે વિધિ[] પૂવ કે ભકિત પણ સાથે સાથે કરી શકે તે માટે નીચે પ્રમાણે ત્રણ વિભા| ગમાં વસ્તુઓ આ બુકમાં ગાઠવવા માં આવી છે.
પ્રથમ વિભાગ, શ્રી સિદ્ધચક્ર આરાધન વિધિ. | ૧ શ્રી નવપદજીના સામાન્ય અર્થ, ૨ શ્રી નવપદજીના વણ. ૩ નવે દિવ સની ક્રિયાની સમજ જેમાં દરેકે પદના જાપ, નવકારવાળી, વણ, કાઉસગ્ન, સ્વસ્તિક, ખમાસમણાં અને પ્રદિક્ષણા, દુહા અને ગુણે જાપ કરવા માટે,
૪ પંચના, પારણના વિધિ, કાઉસ ગ્ન કરવાની વિધિ, પુશ્ચખાણાવગેરે, | ૫ ચૈત્યવ દના, સ્તવને અને સ્તુતિઓ.
વિભાગ બીજો. ૧ શ્રીપાળ રાજાનો રાસ સચિત્ર ભાષાંતર સહિત.
For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વિભાગ ત્રીજો
પરિશિષ્ઠો. ૧ એ સ્નાત્રે. (શ્રી વીરવિજયજી મહારાજ તથા શ્રીદેવચંદજી મહારાજકૃત).
૨ ત્રણ પૂજાઓ (શ્રી યશોવિજયજી તથા શ્રી પદ્યવિજયજી મહારાજકૃત શ્રી નવપ૪જીની પૂજાએ તથા શ્રી આત્મારામજી મહારાજકૃત સત્તરભેદી પૂજ (ક)
કે ઉજમણાના વિધિ (ખ) ચિત્રા-છીએ—( સત્તર )
ઉપરોકત વિષયે ઉપરાંત વિરોષમાં શ્રી નવપદજીનું મંડળ અનેક વિવિધ રંગથી સુશોભિત (૧) તથા શ્રી સિદ્ધચક્રજીના માટે યત્ર કે જે પૂવૉ - ચાર્યોએ નિર્દિષ્ટ કરેલ છે તેમજ જે વિદ્યાનુવાદ પૂર્વમાંથી રહસ્ય રૂપે ઉદ્ધરલ છે કે જેના પૂજનથી મહા સિદ્ધિઓ સંપાદન થાય છે, તેનું સંશોધન કરીને શુદ્ધ રીતે તૈયાર કરેલ છે તે માટે યંત્ર (૨) તથા બીજા આ રાસમાં આવેલ હકીક્તાને લગતી તેર નવી છમીઓ તૈયાર કરાવેલ છે તે ( ૧૫ ) તથા ગુરૂ - 'ભકિત નિમિત્તે બે ગુરૂ દેવાની છબીઓ મળી સત્તર ફ્રી ટાએ વિવિધ ૨ ગામાં છપાવી આ બુકમાં દાખલ કરી, આ રાસને આકર્ષક, સુંઢર અને ઉપચાગી બનાવેલ છે. સુંદર ગુજરાતી મોટા અક્ષરામાં, ઉચા કાગળા માં છપાવી, સુંદર, 'કપડાના બાઈીંગ-પૂ8. ઉપર પશુ શ્રીપાળમહારાજનુ મનહર ચિત્ર આપી આ ગ્રંથ સર્વમાન્ય અને પઠનપાઠન માટે રસ ઉત્પન્ન કરે તેવી તેમાં ! ચોજના કરી છે, કે તેવા રાસ અત્યાર સુધી કોઈએ પ્રકટ કર્યો નથી. તેવી | બધી જતની જરૂરીયાત પુરી પાડતાં આવા સુંદર ગ્રથ તૈયાર કરવામાં ગમે તેટલા ખર્ચ સામે જોયું નથી. ગમે તેવા છપાવી, ગમે તેટલી કિ મતા રાખી વેપાર કરવાની - નફા ખાવાની દૃષ્ટિ - ગણત્રી નથી, પરંતુ જૈન સમાજ આ રાસને વિશેષ કેમ લાભ લઈ શકે તેના ધ્યાનમાં લઈ તે ઉંચા કપડાના | બાઈડીંગના ગ્રંથના રૂ. ૨ાા અઢી રૂપીયા તેમજ સાદુ' કપડાના બાઈડી ના રા ૨-૦-૦ પટેજ જુદુ રાખવામાં આવેલ છે. જે
લખા
શ્રી જૈન આત્માનદ સભા - ભાવનગર,
For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૭) શ્રા
છે
આત્માનન્દ પ્રકાશ.
================== -- -જ E ================
अन्तरङ्ग महासैन्यं समस्तजनतापकम् ।। दलितं लीलया येन केनचित्तं नमाम्यहम् ॥ १।।।
આત્માનું અંતરંગ મહાસૈન્ય ( કામ-ક્રોધાદિ ) કે જે વિશ્વના પ્રાણીઓને સંતાપ કરનારૂં છે તેનો જેમણે લીલા માત્રથી વિનાશ કર્યો છે તેમને હું નમસ્કાર કરૂં છું.
ઉપમિતિભવપ્રપંચા કથા =============================== =======
ઝેર ====
8
ઉત્તર રૂર છે
વીર સં. ૨ ૬૦. માત્ર ૮. બારમ . રૂ.
3
% ૨
ગો.
! પ્રભુ પ્રાર્થના છે
क्षमयामि सर्वान् सत्त्वान्, सर्वे क्षाम्यन्तु ते मयि । मैत्र्यस्तु तेषु सर्वेषु, त्वदेकशरणस्य मे ॥१॥
હે વીતરાગ પ્રભુ ! એક તારા જ શરણે રહેલા તે સઘળા પ્રાણીપર મારી મિત્રી હે ! સવ સને હું ખમાવું છું, તે સર્વે મારા વિષે અમે
For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૮
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
*
હૃદય વીણું કાન્તિ સમર્પ શાન્તિને, દર્શનથી દુઃખ જાય; વિજય વાણી સુધાઢવે, સેવનથી સુખ થાય.
**
**
*
ચતુર સદા સમ ભાવથી, સ્વ પર હિતાવહકાજ; વિષય શાસ્ત્ર વિલોકીને, શેધી ધરે સમાજ.
*
* *
*
પુણ્ય પ્રભા જ્યાં પ્રસરતી, ગુરૂ ગુરૂવર સંગાથ; વિજયવાન વીતરાગતા, દશે શિવપુર પાથ. આતમ અનુભવ કારણે, જ્ઞાન ધ્યાન લયલીન; “વિજયાનંદ” ચરણ શરણ, આજ્ઞા પ્રભુ આધીન.
માફી.
* *
*
*
*
*
*
માફી મધુરી માંગવાનો સમય સુંદર સાંપડે, અપરાધની આલોચના કર બ્રાહુ! ચીરો કયાં પડે; તે સાંધવાને કાજ માફી રેણુ વા ચીમેટ છે, આન્તર વિશુદ્ધિ સાથે માફી માંગવી તે ઈષ્ટ છે. જે જાણવામાં હોય તેની પ્રથમ માફી માંગવી, રહી જાય જેહ અજાણમાં તે સમુરચયથી યાચવી; જાણ્યે-અજાયે જે થયાં મન દુઃખ દુષ્કર કર્મથી, ખમ ખમાવું ભ્રાત ! સહુ અપરાધ આત્મિક ધર્મથી. “મિથ્યામિ દુષ્કૃત” માત્ર શબ્દોચ્ચારથી સિદ્ધિ નથી, માફી પછી કમ મિત્રતાની વાત સશા કથી; આરાધના વિધિ પૂર્ણ સાચી હૃદય શુદ્ધિથી થશે, આનંદ “ આમાનંદ ” ને આન્દોલને પ્રકટાવશે.
વાર્ષિક પર્યાપણા સંવત્સરી. કે વેલચંદ ધનજી.
*
*
** *
ઝાડ **
*
For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
4009 વ
( લે—રા.સુશીલ. )
मिति मे सव्व भए ।
મિત્તિ કે સવ્વ મૂળજી—સર્વ ભૂત-પ્રાણી સાથે મૈત્રીના સંબ ંધ સ્થાપવા એ આપણા આદર્શ છે. આપણી નિત્યની ક્રિયામાં આપણે રાજ મૈત્રીને મંત્ર ઉચ્ચારી આત્માની આર્દ્રતાનેા અનુભવ કરીએ છીએ. સંવત્સરને અતે સવત્સરી પ્રતિક્રમણ કર્યાં પછી “ સર્વ જીવાને ખમાવવા ” ના જે વિધિ આદુંરીએ છીએ તેમાં પણ મૈત્રીના આદર્શો પહોંચવાના આપણા મનારથ હાય છે. કેટલાકે જગતમાં ભ્રાતૃભાવ સ્થાપવા, દેશ પરદેશની સાથે ભ્રાતૃતાના સંબંધ ચેાજવા પ્રયત્નશીલ રહે છે. અંધુતા અથવા ભાઇચારા એ ઘણી ઉપચેાગી વસ્તુ હાવા છતાં એ બન્ધુભાવના જાણે કે બહુ મર્યાદિત હાય એમ લાગે છે. માનવ–સંબંધની પેલી પાર તે પહેાંચી શકતી નથીી. મૈત્રીને ક્ષેત્રવિસ્તાર : અખાધ છે. મનુષ્ય ઉપરાંત તિર્યંચ અને એકેંદ્રિય પર્યંત તે પેાતાના પ્રીતિરસ વહાવી શકે છે. ભાઈભાઈ વચ્ચે સ્નેહ, આત્મીયતા જરૂર હાય છે, પણ એ આત્મીયતા જ્યારે સ્વાર્થ કે એવા ખીજા કાઇ નિમિત્તે કલુષિત બને છે ત્યારે સગેા માડીજાયા ભાઇ કે એક જ ધર્મને માનવાવાળા ધર્મબન્ધુ પણ હિંસક પશુની જેમ સામસામા ડોળા ઘરકાવે છે. ખંધુના સ્વાર્થ સબંધ લગભગ એક સરખા હોય છે. એટલે જ એ કાચા સુતરની જેમ ક્ષણમાં ટૂટી જાય છે. એક કવિએ મધુવિગ્રહની સમીક્ષા કરતાં એક સ્થળે કહ્યું છે કે ભાઈ-ભાઇ, એક જ માતાનાં બે સંતાન, જન્મથી જ વેર રાખીને જન્મે છે અને એનું સ્વાભાવિક ઉદાહરણ જોઇતું હોય તેા એક ભાઈ, માતાના ગભમાં પ્રવેશતાં જ, મીજા ભાઇને મળતુ માતાનું દૂધ આપે આપ કેમ બંધ થઈ જતું હશે તે તપાસે. તમને ખાત્રી થશે કે અંધુ એટલે હરિફ, પણ એ ઉકિતમાં હેાટે ભાગે તેા કવિત્વ જ છે. રામ-લક્ષ્મણની ખંધુતા અને ભરતની ભકિતને યાદ કરાવે એવા પ્રસ ંગો પણ બને છે.
For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
૩૦
શ્રી આત્માનદ પ્રકાશ.
મૈત્રી, કલેશથી કલુષિત જ નથી બનતી એવું કંઇ જ નથી. મિત્રો વચ્ચે પણ મહાભારત મ`ડાય છે. પણ એ બન્ધુવિગ્રહ જેટલા ભયંકર ભાગ્યેજ મને છે. મિત્રાના સ્વાર્થ પણ પ્રાયઃ ભિન્ન ભિન્ન હાય છે, તેથી એમની વચ્ચે સંઘર્ષણના બહુ ઓછા પ્રસંગો આવે છે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પરન્તુ એ બધા કરતાં મૈત્રી ભાવનામાં જે એક જોવાય છે તેને ઉલ્લેખ અહીં કરવા માંગુ છુ. મૈત્રીમાં લાગણી રહે છે. એક મિત્ર ખીજા મિત્ર પ્રત્યે એટલું જ સન્માન ધરાવતા હોય છે. જ્યાં એ સન્માન નથી ત્યાં મૈત્રીનું માત્ર કલેવર જ રહે છે, મૈત્રીને આધારરૂપ આત્મા ત્યાં નથી હોતે. ભાઈ-ભાઈ વચ્ચે ન્હાના-મ્હોટાના ભેદ રહી શકશે, અભણ કે ભણેલાના ભેદ પણ તરી આવશે; પરંતુ એક મિત્ર, બીજા મિત્ર કરતા પેાતાને ઉચ્ચ, વિદ્વાન કે પ્રતિષ્ઠાસ પન્ન નહીં સમજે. અને એવી અહુતા આવે એટલે મૈત્રીના મહેલ જવાના. એ ખ`ડીયેરમાં. ખુશામતનાં ગાન નીહાળી, સ્વતઃ પચમ સૂરની પ્રેરણા નહીં મળે.
વિશેષ રમણીયતા પરસ્પર સન્માનની
પણ ઉજડ ખ’ડીયેર ખની સસ્તંભળાશે, પણ આમ્ર-મંજરી મેળવનાર કોકીલાના કુંજન ત્યાં
એકેન્દ્રિય કે પચેન્દ્રિય પશુ સાથે, મનુષ્યની મૈત્રી તમને અસંભવિત લાગે છે ? એ મૈત્રી માત્ર ઉપજાવી કાઢેલે આદર્શ લાગે છે ? ન્હાના ગામડામાં એક અંધારા ઓરડામાં રહેતા ખેડુતને એના પેાતાના પશુઓ પ્રત્યે કેટલીક મમતા હોય છે તે તમે એક વાર સહૃદયપણે જુએ તેા તમે બ્હારના બધા સ્થૂલ સંબધા વચ્ચે મૈત્રીના એક અદશ્ય સૂક્ષ્મ તાર પણ જોઇ શકે. અલબત્ત, પેાતાના પાળેલા પશુ પાસેથી એ વિવિધ પ્રકારની સેવાઓ લે છે પણ એ જાડા થર નીચે મૈત્રીની ઝરણી વહેતી આપણે સાંભળી શકીએ.
મેલા-ઘેલા જેવા દર્દી અને સુઘડ રિચારક વચ્ચે પણ ક્રમે ક્રમે ચિરસ્મરણીય મૈત્રીના વાણા-તાણા વણાય છે. બન્ધુતા કે દયા કરતાં પણ આત્માનો ઝુકાવ વધુ તે મૈત્રી તરફ જ હોય એમ દેખાય છે.
For Private And Personal Use Only
આજના યુગને આપણે યંત્રયુગ કહીએ છીએ, પશુ-પ્રાણીને બદલે આપણે યંત્રો પાસેથી જ રાતિદવસ કામ લઇએ છીએ, પશુનાં સ્થાન ખાલી પડયાં છે. એને બદલે આકાશને ધુમાડાથી ભરી દેતા અને પેાતાના કઠોર
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
:
-
પ્રતિબિંબ.
૩ી. અવાજથી પિતાનું સર્વોપરિપણું સ્થાપવા મથતાં યંત્રે વિરાટ દેહ વિસ્તારના પડયા છે. હવે તો યંત્રની સાથે વસતો માનવી પણ યંત્રવત બનવા લાગ્યો છે.
પણ ભિષણ યંત્રવાદ આત્માના સ્વાભાવિક ભાવને કઈ રીતે આવરી શકે? પત્થરથી મઢેલી કઠેર ભૂમિમાં પણ અવકાશ શોધી હાર આવતાં ઘટાદાર વૃક્ષે આપણે જોયાં છે. બીજને સ્વભાવ છે કે ઉગવું–વૃદ્ધિ પામવું. એ માત્ર અનુકૂળ સંયોગેની રાહ જોતું રહે છે.
મૈત્રી પણ આત્માની સ્વાભાવિક ઉર્મિ છે. સંસ્કારી કે સુશીક્ષિત સ્ત્રીપુરૂષમાં જ એ વિકાસ પામે છે એમ પણ નથી. અજ્ઞાનતા, દીનતા અને પરાધીનતા જેવી કઠણ ભૂમિમાં પણ એ મૈત્રી પિતાને સ્વાભાવિક વિકાસ સાધવા પ્રયત્ન કરે છે.
કોઈ એક ગ્રંથમાં મનુષ્ય અને યંત્ર વચ્ચેનો મૈત્રી–સંબંધ વાંચેલે અહીં યાદ આવે છે. એની ટુંકી હકીકત પણ મને રંજક લાગશે એવી ઉમેદ છે. એક ડ્રાઈવરને પિતાના ઈજીન સાથે ખૂબ મૈત્રી બંધાઈ ગઈ. ઈજીન જડયંત્ર હતું, તે પણ ડ્રાઈવર તેને પોતાના મિત્રવત્ માનવા લાગ્યું. નેકરીની મુદત પૂરી થતાં ડ્રાઈવરને પેન્શન લેવાને અવસર આવ્યા. ૪૦-૪૫ વર્ષ લગી જેણે ઈજીનની સાથે એકધારી મૈત્રી જાળવી હોય તેને એ વખતે કેટલું દુઃખ થયું હશે તેની કલ્પના આપણે ન કરી શકીએ. પિતાનું ઈજન ન છૂટકે એણે બીજા ડ્રાઈવરને સોંપ્યું. પણ ઑપતાં સેપતાં તેણે કહ્યું. “ ભાઈ આ ઈજીનને મેં મારા વહાલામાં વ્હાલા મિત્ર તરીકે આજ લગી જાળવ્યું છે, એને તું કોઈ દિવસ કલપાવીશ મા ! જીવથી એનું જતન કરજે !”
આખરે એક દિવસે એ વૃદ્ધ ડ્રાઈવરને જ્યારે ભય લાગ્યું કે આ માસાની ઋતુમાં આજ રાતે એંજીનને જ્હોટે અકસ્માતું નડવાને સંભવ છે, ત્યારે તે ડેસે પ્રજતા શરીરે, કાદવ ને પાણીથી ભરેલાં ખેતરે ખૂદતે, મધ
તે પિતાના વહાલા એંજીન પાસે પહોંચ્યું અને એને બચાવવા જતાં એણે પિતાના પ્રાણુની પણ આહૂતિ આપી !
મૈત્રીની સ્વાભાવિક ભાવના યંત્રોને પણ કેવા સબળ બનાવે છે ? એક વાર મૈત્રીનું ઝરણું વહ્યું, એટલે પછી જડ કે ચેતનના ભેદ ભૂંસાઈ જાય છે. મૈત્રીના ભાવથી જડ-યંત્રોને પણ એ ભીંજવી દે છે.
પ્રત્યેક આત્મામાં એવાં મૈત્રીના બહેન વહે છે. સામી વસ્તુ જડ હોય યા ચેતન પણ જે કઈ પોતાના અંતરને મૈત્રીરસ છાંટી શકે છે તે પિતે
For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૩૨
શ્રી આમાનંદ પ્રકાશ. તે કૃતકૃત્ય બની રહે છે એ વિષે શક નથી. મૈત્રીનો સામે પડઘો પડે યા ન પડે, અથવા મૈત્રીના બદલામાં મૈત્રી મળે યા ન મળે એ તરફ સાચે સાધક હંમેશા બેદરકાર રહે છે.
મતલબ કે ભ્રાતૃભાવ અને દયા-મમતા કરતાં પણ મૈત્રીનો મહિમા ઘણું વધારે છે. મૈત્રીને અભિમાન કે અહંતા ને પણ ઓગાળી દે છે. જેની ઉપર મૈત્રી ઢળે છે તેને એ પિતાના જેવા જ સમાનાધિકારી સમજે છે.
મૈત્રી–ભાવના ભાવતાં, પ્રાણી માત્રને ખમાવતા જે આત્મા આટલો ઉંચે ચડે તે એ પિતાનું કેટલું કલ્યાણ કરી જાય ?
- લોર્ડ રે–ચાત્રાનો પ્રભાવ ૧૮૮૫ માં લેર્ડ રે, મુંબઈના ગવર્નર હતા. એ ઘણું ખાનદાન અને સ્વભાવે ઉદાર હતા. એક વાર એ શત્રુંજયનું તીર્થ નીહાળવા ખાસ કાઠયાવાડમાં આવ્યા હતા. સ્વ. વીરચંદ રાઘવજી અને બીજા જૈન આગેવાનોએ એ વખતે એમને સારો સત્કાર કર્યો હતો. યાત્રામાં નહીં માનનારાઓ, એટલે કે કેવળ શેખ કે પ્રાકૃતિક સૌંદર્યની ખાતર આ પ્રવાસ કરનારાઓના દિલ ઉપર યાત્રાની કેવી અણધારી અસર થાય છે તે સ્વ. ગાંધીએ, અમેરીકાના એક વ્યાખ્યાનમાં વર્ણવ્યું છે. એક પવિત્ર સ્થનિ જ્યારે યાત્રાનું ધામ બને છે, લાખો-કરોડો-અસંખ્ય સ્ત્રી-પુરૂષ અથવા ભાવિકોના કાયિક, વાચિક, માનસિક આંદોલન વડે ચોતરફના અણુ-પરમાણુ પણ ઓતપ્રેત બની રહે છે ત્યારે અજાણ્યા-અશ્રદ્ધાળુ યાત્રીને પણ પિતાના અલૌકિક પ્રભાવથી એ ભીંજવી દે છે. લોર્ડ રેને પણ એવો જ કઈક અનુભવ થયે હતા. સ્વ. ગાંધી પોતાના ભાષણમાં કહે છેઃ
" He said that he had never known what effect such a sacred place would produce on his mind: but his experience at that place had shown him That such places had some influence. The sacredness of the place produced on him a wonderful effect and he even went to the extent of saying that in his past life he must have been connected with the Jain society...... અર્થાત્ યાત્રાના ધામનું માહાત્મય એ દિવસે એમને પહેલીવાર સમજાયું. એમણે એટલે સુધી કહ્યું કે પૂર્વભવમાં કઈ વખતે એમનો જૈનસંઘ સાથે કંઈક પણ સંબંધ હોવો જોઈએ. લોર્ડ રે, પોતે સ્કોટલાંડના હતા. ઉત્તરશ્કેટલાંડના લોકે કેટલેક અંશે જીવદયા પાળતા હોવાથી, અને પોતે પણ
For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રતિષ્ઠિ’ખ.
૩૩
એમાં ભાગીદાર હેાવાથી એમણે જૈનસંધ સાથેના સંબંધ કલપ્ચા હોય એમ લાગે છે. એ ગમે તેમ હા. યાત્રા, આત્મશુદ્ધિનુ એક અંગ છે. યાત્રા ધામની પવિત્રતા અને પ્રતિષ્ઠા જાળવી રાખવી એ ધર્મના અનુયાયીઓ અને શ્રદ્ધાળુઓની મુખ્ય ક્જ છે.
શ્રી આત્મારામજી મહારાજની વ્યાખ્યાન-કળા
લખવુ' અને ખેલવું એ ખન્ને કળા છે. ગમે તેમ ભરડવું એ જેમ વાણી નથી તેમ ગમે તેવું ભૂંસી ખાળવું એ લેખન નથી. વાણીનું માધુર્ય, વાણીના આરેાહ-અવરાહ, વાણીને અનુરૂપ ભાવ એ વ્યાખ્યાન કળાના અગા છે. ખૂબ જુસ્સા બતાવવા જતાં કેટલાક વ્યાખ્યાનકારા પેાતાના વકતવ્યને છેક કૃત્રિમ બનાવી દે છે, તે જ પ્રમાણે વધારે પડતી મંદતા, શ્રોતાઓમાં નીરસતા ઉપજાવે છે. વ્યાખ્યાન વસ્તુતઃ એક પ્રકારનું સંગીત છે. જલે એમાં છ દુખદ્ધતા ન હોય, ઝડઝમક ન હાય, પણ કળાકાર પેાતાની બંધબેસતી સુરાવટવડે અણુઘડ શ્રોતાઓના દિલમાં પણ ધારી અસર નીપજાવે છે.
સ્વ. આત્મારામજી મહારાજના સંબંધમાં એમ કહેવાય છે કે તેઓ વ્યાખ્યાનને પૃષ્ઠ સરસ રીતે જમાવી શકતા. એમનામાં વિદ્વત્તા હતી, પ્રતિભા હતી, ધગશ હતી; પણ તે ઉપરાંત, એમના એક નિકટના પરિચિત વર્ણવે છે તેમ એમના વ્યાખ્યાનમાં, સામાન્ય માણસ ન સમજી શકે એવી સ્વરમધતાની આછી ઝણઝણાટી વ્યાપતી. એ સંબંધમાં એક આવી વાત સાંભળી છે:
આત્મારામજી મહારાજનું વ્યાખ્યાન પુરૂ થયું. એક પછી એક શ્રોતાઓ મહારાજને વાંદી, વિખરાવા લાગ્યા. ભકત જન જેવા એક ગૃહસ્થ, વ્યાખ્યાનમાં જ્યાં બેઠા હતા ત્યાં જ એસી રહ્યો. એના મુખ ઉપર આનંદ, તૃપ્તિની ઉજ્જ્વળ રેખાએ છવાઇ હતી.
“કઇંક પૂછ્યુ હશે, એટલે એઠા હશે.” એમ માની કોઇએ વધુ પૂછ
પરછ ન કરી.
બધા ચાલ્યા ગયા એટલે એ મહારાજજીની પાસે આવ્યા. મહારાજજીએ કાની પાસેથી સંગીતની આવી તાલીમ મેળવી હશે, તે જાણવા તેણે પેાતાની આતુરતા બતાવી.
ખરૂ જોતાં, આત્મારામજી મહારાજ કોઇ દિવસ સંગીતની સા, રી, ગ, મ શીખવા કેાઇ ઉસ્તાદ પાસે ન્હાતા ગયા. એમના સચાગા જ એવા હતા કે સંગીતને અને એમને ઘણું અંતર પડી ગયું હતું.
For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મન A Awes
રૂમ
[
સત્ય જ્ઞાનનું રહસ્ય.
( જીવનનું પરમ ધ્યેય.)
[ ગતાંક પૃષ્ઠ ૧૮ થી શરૂ. ]: સુખ એ આત્માનું સાહજીક સ્વરૂપ છે. દુઃખ એ વસ્તુતઃ આત્માથી પર છે. આથી જ આપણે કઈ પણ પ્રકારનાં સુખને એક હક તરીકે ગણીએ છીએ. કઈ પણ પ્રકારનું સુખ આપણને પ્રાપ્ત થાય તે તે કેમ પ્રાપ્ત થયું એને વિચાર પણ ભાગ્યેજ કરીએ છીએ. દુઃખના સંબંધમાં આપણી સ્થિતિ એથી ઉલટી જ હોય છે. દુઃખ આવે છે ત્યારે શું પાપ કર્યું હશે? “એવું કયું દુષ્કૃત્ય કર્યું હશે કે આ દુઃખ આવ્યું ”? એવા એવા વિચારો આવે છે. અને મનમાં વિવિધ પ્રશ્નોની પરંપરા ચાલે છે. તાત્પર્ય એ કે–સુખ એ આત્માનો સ્વભાવ છે, દુઃખ આત્માથી પરકીય વસ્તુ છે. આથી દુઃખથી મુકિત અને વાસ્તવિક સુખની સાધના એ જ જીવનનું પરમ સત્ય છે.
મહારાજજીએ કહ્યું “સંગીત–બંગીત હું કઈ નથી શીખે.”
પેલા ભાઈને બહુ આશ્ચર્ય લાગ્યું. એ બને જ કેમ? સંગીતની તાલીમ વિના આખા વ્યાખ્યાનમાં એક સૂર શી રીતે સંભળાવી શકાય?
જીજ્ઞાસુ પિોતે સંગીતને જાણકાર હતો. વાત ટાળવા માત્રથી એને સંતોષ થાય એમ ન હતું. આખરે સ્વ. આત્મારામજી મહારાજે ખુલાસો કર્યો.
ઉપાશ્રયની આસપાસના ઘરમાંથી, રાત્રે જ્યારે સંગીતના સૂર આવતા ત્યારે ધ્યાનપૂર્વક હું એ સાંભળત. સંગીતની મીઠાશ અને મહત્તા ક૫તે. એને અભ્યાસ કહે હોય તે અભ્યાસ કર્યો, તાલીમ કહેવાતી હોય તે તાલીમ કહે, પણ એ સિવાય વધુ સંસ્કાર કે શિક્ષણ મને નથી મળ્યાં.”
એક સમર્થ, પ્રતિભાશાળી પુરૂષ, પિતાને ગ્ય સંસ્કારની સામગ્રી, કયાંથી–કેવી રીતે મેળવી લે છે અને એ રીતે પિતાને કળા સમૃદ્ધ બનાવે છે તે, એમના જીવનના આ પ્રસંગમાંથી સમજાય છે.
For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સત્ય જ્ઞાનનું રહસ્ય.
૩૫
વાસ્તવિક પરમ સુખ એ જીવનનું પરમ ધ્યેય હાવાથી એ સુખના અભિલાષીઓએ પરમ સુખનું સ્વરૂપ યથાર્થ રીતે સમજવું જોઇએ. દુન્યવી કોઇ પણ વસ્તુ વસ્તુતઃ સુખદાયી નથી-દુઃખકર છે, એવાં અચળ મંતવ્યથી પરમ સુખના વાંચ્છુકોએ પરમ સુખનાં સ્વરૂપને સાક્ષાત્કાર કરવા જોઇએ. કીર્ત્તિ, ધન, પુસ્તકો વિગેરે કાઇપણ વસ્તુમાં તત્ત્વતઃ વિચારતાં લેશ પણુ સુખ નથી. જો આ સર્વ વસ્તુ ખરી રીતે સુખદાયી જ હાય તે। અમુક કાળે એકના ત્યાગ કરી ખીજી વસ્તુને મનુષ્ય ગ્રહણ કરે એ શકય નથી. આ રીતે કોઇ પણ વસ્તુ વસ્તુત: સુખદાયી નથી. સુખ આપવાને કાઈ પણ વસ્તુના સ્વભાવ જ નથી. આપ્તજનાનું સુખદાયિત્વ પણ મનેાકલ્પિત છે અને તેથી જ આપ્તજનાના સંયુક્ત સંસર્ગ પણ તાત્ત્વિક દ્રષ્ટિએ વિચારતાં વસ્તુતઃ દુઃખદાયી નીવડે છે. સુખની ઈચ્છામાં એક આસજનના પરિત્યાગ કરી બીજા આપ્તજન સાથે અનુરકિત રાખ્યા છતાં મનુષ્યની સુખની ઈચ્છા પરિતૃપ્ત થતી નથી, એ આપ્તજના પણ સુખદાયી નથી એ સત્ય મંતવ્યની સાક્ષીરૂપ છે. દુન્યવી કાઈ પણુ વસ્તુ તેમજ આસના વસ્તુતઃ સુખદાયી ન હેાવાનુ મતન્ય આ રીતે સ્વયમેવ સ્વીકાર્ય થાય છે. કૃત્રિમ સુખની ઇચ્છાથી મનુષ્યનાં ચિત્તમાં વિવિધ પ્રકારના સંકલ્પાના ઉદ્ભવ થાય છે. એને રિણામે ગમે તેટલું મળ્યા છતાં મનુષ્યને સતાષ થતા નથી, તેને કઇ ને કઈ ઉણપ લાગ્યા જ કરે છે. આ પ્રમાણે મનુષ્ય સુખી થવાને બદલે ઉલટા દુઃખી થાય છે. સુખની ઈચ્છાની પરિતૃપ્તિ અર્થે મનુષ્ય આમ અનેક પ્રયત્ન કરે છે છતાંયે તેને સુખ કે સ ંતાષ થતાં જ નથી. કલ્પિત સુખની પરિતૃપ્તિના વ્યર્થ પ્રયાસેાથી મનુષ્યનું જીવન આમ દુઃખી બને છે.
આ સંસારમાં જે ઘડમથલ અને દોડાદોડી ચાલી રહેલ છે તે મનુષ્ય માત્રની સુખની ઉત્કટ ઇચ્છાનું પરિણામ છે, પણ સુખની તીવ્ર ઈચ્છા કેાઈ રીતે પરિતૃપ્ત થતી ન હેાવાથી ભિન્ન ભિન્ન આદર્શોĚનું પરિશીલન થયાં કરે છે. એક આદર્શથી સુખની પરિપ્રાપ્તિ ન થતાં ખીજો આદર્શ ગ્રહણ કરાય છે.
આ પ્રમાણે દુનીયાની ઘટમાળ ચાલ્યા કરે છે. આમ આશે ંરૂપી ભૂતિશાચને કારણે મનુષ્ય અનેક વસ્તુઓની પરીક્ષામાં પેાતાનું આખુયે જીવન વ્યતીત કરે છે. ઘણાયે મનુષ્યા આદર્શસિદ્ધિની કારમી કસોટીમાં અનેક રીતે નિષ્ફળ નીવડી પેાતાનુ સર્વસ્વ ગુમાવી બેસે છે. પરમ ધ્યેયને બદલે ગમે તેવા આદર્શીની સાદ્ધ ખાતર પેાતાનુ આખુંચે જીવન બરબાદ કરનાર આવા મનુષ્યા મૃત્યુ સમીપ આવે એટલે છેક હતાશ થઇ જાય છે. સુખના કલ્પિત આદ
For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. નિરર્થક નીવડે છે અને તેમને એક પણ આદર્શ કસોટી માટે બાકી રહે તે નથી ત્યારે મનુષ્ય સંપૂર્ણ નિરાશ બને છે. આવી નિરાશ સ્થિતિમાં મનુષ્યને કઈ પણ પ્રકારને ઉત્કર્ષ સંભવનીય નથી. આવા મનુષ્યનું મૃત્યુ દયેય રહિત અને નિરાશાજનક સ્થિતિમાં જ થાય છે. કલ્પિત આદર્શ પાછળ ફના થનારાઓની કેવી કરૂણ સ્થિતિ?
સુખના કલ્પિત આદર્શથી મનુષ્યની અવદશા થાય છે એ આપણે જોયું. કલ્પિત આદર્શો ઈષ્ટ ન હોવાથી યે આદર્શ ઈષ્ટ છે તે વિચારવાની ખાસ જરૂર છે. સુયોગ્ય આદર્શ કર્યો અને એ આદર્શનું કેવી રીતે પાલન કરવું એ પ્રશ્ન આપણી સમીપ ખડે થાય છે દ્રવ્ય આદિ વસ્તુઓ તેમજ આપ્તજને એ કંઈ આદર્શ નથી. એ સર્વ આદર્શનાં સાધન માત્ર છે. વળી જુદી જુદી વસ્તુઓ તેમજ આપ્તજને દુઃખનાં કારણભૂત બને છે. એટલે આપ્તજનો, દ્રવ્ય આદિ પરમ સુખની દ્રષ્ટિએ ઈષ્ટ નથી. સુકીર્તિ અને ઊચ્ચ સ્થિતિ (દર) પણ તત્વતઃ સુખ અને સંતોષ જનક ન હોવાથી એ બન્ને પણ ઈષ્ટ નથી. કોટ્યાધીશ, કવિ, તત્વજ્ઞાની, ઉપદેશક એ સર્વનું વિશુદ્ધ સુખમય જીવન હતું જ નથી. તેમના જીવનમાં પણ દુઃખ ઓતપ્રેત થયેલું હોય છે. આ રીતે દુનીયાને કોઈ પણ મનુષ્ય દુઃખી હોય છે એ નિર્વિવાદ છે. કોઈ પણ મનુષ્ય સંપૂર્ણ સુખી છે એમ ન જ નહી શકાય. દુનીયાના તમામ મનુષ્ય આ પ્રમાણે દુઃખી છે. આ સંસારની એકંદર એ સ્થિતિ છે. આથી સુગ્ય આદર્શ મૃત્યુજગતની પહેલી મેર છે કે નહિ? એ પ્રશ્ન અત્યંત મહત્ત્વને થઈ પડે છે.
અપ્સરાઓ (હરીઓ) અર્થાત્ સ્વર્ગની અત્યંત મેહક રમણીઓના સૌંદર્ય અને સંસર્ગથી કામાસક્ત મનુષ્યને અત્યંત આનંદ થાય છે. જેમનામાં વિષયવૃત્તિને અભાવ છે એવા વિવેક મનુષ્ય રમણીઓની મોહકતાથી રાચતા નથી. રમણીઓના સૌંદર્ય આદિથી તેઓ સર્વથા અલિપ્ત જ રહે છે. સ્ત્રીઓનાં સૌંદર્ય, સંસર્ગ આદિમાં વસ્તુતઃ સુખ નથી એવા વિશુદ્ધ ભાવથી પ્રેરિત થઈને સંયમી મનુષ્ય મહદશાથી પર રહે છે.
સ્વર્ગમાં પ્રભુનું ગૌરવ પ્રત્યક્ષ રીતે જોઈ શકાય છે અને એ રીતે આ ત્માને અપૂર્વ આનંદ અને સુખ થાય છે, એવી અનેક મનુષ્યની માન્યતા પણ નિર્મૂળ છે, આવી માન્યતામાં પરાધીનતાને ભાવ સાફ સાફ તરવરે છે. અને જ્યાં પરાધીનતા હોય ત્યાં સુખ સ્વ૫ હોય કે લેશ પણ ન હોય એ સાહજિક છે. આપણે પરતંત્ર હોવાથી સ્વર્ગનાં સુખપ્રદ દ્રશ્યનો નાશ પણ
For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સત્ય જ્ઞાનનું રહસ્ય.
૩૭
થાય એ સંભિવત છે. આ સ્થિતિમાં સુખની ઇચ્છાથી પ્રભુનાં ગૌરવનું નિરીક્ષણ કરવું અને સુખ પ્રાપ્ત કરવુ એ અશકયવત્ છે. વળી કાઇનાં ગૌરવનાં નિરીક્ષણથી કોઇ મનુષ્યને ખરૂં સુખ થાય એ સંભવિત નથી. સુખ તેા પેાતાની મહત્તા, શકિત અને સત્તામાં રહેલ છે. કેાઈ ખીજો મનુષ્ય, રાજા કે સુખા હાય તેથી આપણને સુખ પ્રાપ્ત થતું નથી. ખીજાનાં સૌંદર્ય કે વીર્યવૃત્તિ (પરાક્રમ) આપણને સુખ આપી શકતાં નથી. સૌદર્ય, સત્તા આદિ આપણામાં જ હાય તે તે સૌંદર્ય, સત્તા આદિના વિચારા સુખપ્રદ થઈ શકે છે. જ્યાં સ્વાતંત્ર્ય છે ત્યાં જ સુખ અને આનંદ સ ંભવી શકે છે. સ્વાતંત્ર્ય વિના સત્ય સુખની સંભાવના કલ્પનાતીત છે. કોઇ મનુષ્ય બંધનયુકત સ્થિતિમાં હોય તેા બીજાની સ્વતંત્ર દશાથી તેનું દુ:ખ ઉલટુ વધે છે. અન્ય મનુષ્યની સ્વાધીન દશાથી કોઇ વાર પરાધીનતાની જંજીરના ભાર હળવા થાય છે. આપણું હૃદય કાચિત્ સ્વલ્પ કાળ માટે સુખના અનુભવ પણ કરે છે; પણ પરિણામે તેથી મનેાવેદના વધે છે અને સુખને બદલે વધારે દુ:ખદ દશા પ્રાપ્ત થાય છે.
**
સુખના આવિર્ભાવ આત્માથી પર નથી. તેની સત્ય નિષ્પત્તિ અતરથી થાય છે. સુખનુ વાસ્તવિક સ્વરૂપ અદ્ભુત છે. પ્રખ્યાત આંગ્લ ગ્રંથકાર લા એવેમરીએ પેાતાનાં એક પુસ્તકમાં સુખનાં સ્વરૂપનું સુ ંદર નિદર્શન કર્યું છે. સુખનાં સ્વરૂપનુ અવલેાકન કરતાં આ મહાન્ તત્ત્વચિન્તક જણાવે છે કે:~ દ્રવ્ય, સાલ્ય, મિત્રા, આરાગ્ય, ખળ એ સથી આપણને વાસ્તવિક સુખ પ્રાપ્ત થતું નથી. દ્રવ્ય વગેરે માત્ર સુખનાં સાધના જ છે. કુદરતની કૃપાથી આપણને કીત્તિ, આરેાગ્ય, દ્રવ્ય, દીર્ઘાયુ એ ખગ્યે મળે પણ તેથી આપણે સુખી થઈ જતા નથી. કુદરતની કૃપારૂપ આ સર્વ સાધનેાથી આપણુને સુખ મળી જતું નથી. સુખની પ્રાપ્તિ માટે દરેક મનુષ્ય જાતે જ પ્રયત્ન કરવા જોઈએ. ખરૂ સુખ મળે છે એટલે એ સુખની આપણે મુકતકંઠે પ્રશંસા કરીએ છીએ. એક દિવસ પણ ખરાં સુખમાં જાય એટલે ‘આજના દિવસ આનંદમાં ગયા' એમ આપણે સહર્ષ પાકારી ઉઠીએ છીએ. આપણા આ હયુકત પાકાર સુખનાં સત્ય સ્વરૂપનું સૂચક ચિન્હ છે. આપણું સુખ આપણા ઉપર જ આધાર રાખે છે.” સુખનાં સત્ય સ્વરૂપ વિષે લેાર્ડ એવેખરીના ઉપરાંકત On Peace and Hapainess', Ph, 1-2. વિચારા સ ́પૂર્ણ સંયુતિક છે. સુખ કાઈ ખાહ્ય વસ્તુમાં નથી જ, તેને આવિર્ભાવ અ'તરથી થાય છે, અંતરથી પરિણત થયેલાં સુખમાં જ ખરો આનંદ રહેલા છે. આત્મા જ સુખશૂન્ય હોય તે સ્વર્ગ આદિથી પણ વસ્તુતઃ કશુંયે સુખ પ્રાપ્ત થતું નથી. ( ચાલુ )
For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રવણ અને માણ
( સુશીલ )
(૧) મૃત્યુના ભય ઃ મેાહુ
એવું કાઇ પ્રાણી હશે કે જે મૃત્યુ જોઈને ન ગભરાયુ હોય ? મૃત્યુની લય'કરતાએ ભલભલા વિલાસીઓની મેહનિદ્રા ઉડાડી દીધી છે. મૃત્યુનું વિકરાળ સ્વરૂપ જોયા પછી ચક્રવર્તી જેવા પુરૂષા પણ સેહ ખાઈ ગયા છે. સાધનામાંયે મૃત્યુને જીતવાના, જન્મ જરા મૃત્યુની પેલી પાર પહેાંચવાને મંત્ર મુખ્ય ગણાય છે.
મૃત્યુ શા સારૂ ભયંકર લાગે છે ? સંસારની વસ્તુઓ કે સગા-સંબંધી માહ--મમતાને એ મૃત્યુની ભયંકરતામાંથી બાદ કરીએ તે ખાકી શું રહે ? મૃત્યુની ભયંકરતા નિવારવા નહીં તે ઓછી કરવા સારૂ પણ માહનું માહાત્મ્ય સમજવું જોઇએ. એક સીક્કાની બે બાજુ હાય તેમ સ'સાર-સીક્કાની પણ એ માત્તુ છેઃ (૧) મૃત્યુની ભયંકરતા અને (૨) મેહુ–મમતા.
ભાગ-ઉપભાગની અનેકવિધ સામગ્રીની વચ્ચે વસનાર માણસને જ માહ મમતા સંભવે અને એથી એને મૃત્યુની ભયંકરતા વધુ પ્રમાણમાં ભાસે એ કલ્પના કાઢી નાખો. આ એકજ ચિત્ર જુએ.
એક ડાશી રસ્તે ચાલી જાય છે. એનું એકે એક અંગ ઉપાંગ જીણું મન્યુ' છે. જમની સાથે શુદ્ધ કરીને જ જીવતી હોય એમ લાગે છે. 'ડીથી અચવા જે પુરાં વસ્ત્રો જોઇએ તે પણ એની પાસે નથી. તડકાથી મચવા જે છાપરૂ જોઇએ તે પણ ટુટી ગયુ છે. વર્ષા ઋતુમાં તે એની મુંઝવણના કાઈ પાર નથી રહેતા.
ટાઢથી એનું શરીર ધ્રૂજે છે: એક જ મલીન જીણું વસ્ત્ર પહેર્યું છે. સવારે ખાઈને નીકળી હશે એમ માનીએ તે પણ સાંઝે એને પેટના ખાડા પુરવા અન્ન મળશે કે કેમ એ એક સવાલ છે. એણે એક પછી એક પેાતાના સગાવ્હાલાઓને, પુત્ર-પુત્રીઓને, પતિ, સાસુ-સસરા વિગેરેને પરલેાકને પથે પળતાં જોયાં છે. વિસ્તારવાળા કુટુંબમાં એ જ એક ડોશી-મા રહી ગયાં છે. એમને
For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રવણ અને સંસ્મરણ હજી પણ જીવવું ગમે છે. મૃત્યુને ભલે વાતવાતમાં સંભારે પણ મૃત્યુની ભયંકરતા એમને ગભરાવે છે.
વૃદ્ધ ડોશીએ આજ સુધીમાં ઘણું ઘણું ગુમાવ્યું છે. એમનું યૌવન ગયું, એમની સંપત્તિ ગઈ શરીરની શક્તિ ગઈ સંસારના અનેક સગાએ ગયા, સર્વસ્વ ગયું છે બાકી કંઈજ રહ્યું નથી. છતાં એમણે જે બળતણું સંઘરી રાખ્યું છે તેમાંથી અધું છાણું કે એકાદ સાંઠી તે તમે લઈ જુઓ. વૃદ્ધ ડોશી તમારી સાથે લડવા હાર પડશે, જીવનનું અમૂલ્ય ધન લૂંટાઈ જતું હોય એમ તપી જશે. વસ્તુ ઉપર જેમને આટલી મમતા હોય તેમને મૃત્યુ કઈ રીતે મીઠું લાગે ? મેહવાળે માનવી મૃત્યુની સામે ચાલી, શી રીતે મૃત્યુનું સ્વાગત કરે ? “આવ ! આવ! મિત્ર મૃત્યુ ! આજ સુધી હું તારી જ રાહ જોઈ રહ્યો હતો. આખી રાત ઉજાગર કરીને તારે માટે જ આ પુલની માળા ગુંથી તૈયાર કરી છે. તારૂં સ્વાગત કરવા તૈયાર છું.” એમ કઈ મેહ માયામાં ગળા સુધી ખુતેલો માનવી થેડે જ કહી શકે ? મૃત્યુનું સ્વાગત કરનાર પાસે તે મૃત્યુ પોતે રમણીય બને છે.
માણસ કેટલીકવાર તત્ત્વજ્ઞાનીની વાણી વદે છે: “અમારે શું બાંધી જવું છે ? બધું અહીં ને અહીં જ પડી રહેવાનું છે. આ તે પાછળ પુત્ર પરિવાર પડે છે એમને માટે બધા ઉધામા કરીએ છીએ.”
પણ એ મહાનુભાવના પુત્ર-પુત્રી કે પત્નિ જે એક રાતો પૈસો ખાઈ નાખે-વેડફી નાખે તે એ તત્ત્વજ્ઞાનીને કેટલું દુઃખ થાય ? એ વખતે એમને એમ પણ લાગે કે આવાં ઉડાઉ છોકરાં હોય એના કરતાં વાંઝીયા શું બેટા ? ધનધાન્ય ઉપર આટલી મેહ-મમતા હોય એમને મૃત્યુને સાદ કેટલે બેચેન બનાવી દે ? મમતા અને મૃત્યુની ભયંકરતા એ બન્ને જાણે કે સગી બહેને હોય એમ નથી લાગતું ?
રમણીય મુંઝવણથી ભરેલું આ એક બીજું ચિત્ર જુઓ --
એક અબોધ બાલિકા, માતપિતાના આગ્રહથી પહેલવહેલી પિતાના સાસરે જાય છે. સૌનાં મુખ ઉપર આનંદની લાલીમાં દેખાય છે, માત્ર પેલી ન્હાની બાળા એ આનંદમાં કઈ જ ભાગ લઈ શકતી નથી. એનું અંતર અંદરથી લેવાઈ રહ્યું હોય છે. એ વિચારે છેઃ કોણ જાણે આ લેકે “મને કયાં લઈ જશે ? ત્યાં મારી માતા નહીં હોય, પિતા પણ નહીં હોય” ભાઈ કે હેનનાં પણ દર્શન ત્યાં નહીં મળે ! ત્યાં સાસરામાં ગયા પછી મારૂં કોણ ?
For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૪૦
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. સાસુ-સસરાની કલ્પના જ એને ત્રાસદાયક લાગે છે. ટૂંકામાં જે કઈ પરિચિત છે, જાણીતું છે એ બધું છોડીને છેક અપરિચિત-અજાણ્યા પ્રદેશમાં જવું એ કઈ ઓછું ભયંકર છે ?
બે-પાંચ વરસ વીત્યા પછી એ આખુયે પ્રકરણ પલટાઈ જાય છે. માંડ માંડ માતપિતાથી વિખુટી પડેલી બાલિકા હવે મા-બાપ પાસે જવાને વિચાર પણ ભાગ્યે જ કરે છે. એક વખત જે અતિ ભયંકર ભાસતું હતું તે હવે એને સ્વાભાવિક બને છે.
એક તે જેની ઉપર મોહ-મમતા-માયા હોય એ બધું તજી દેવું પડે અને ન માર્ગ સાવ અપરિચિત-અજાણ્યું હોય એટલે ભયંકરતા બેવડાય એ સ્વાભાવિક છે. એ રીતે મૃત્યુ બેવડું ભયંકર બને છે.
સંસારની અનિત્ય-ક્ષણિક સામગ્રી ઉપર મૃત્યુની ભયંકરતાને દવજ લહેરાય છે. અનિત્ય વસ્તુઓ વિષેને મનુષ્યનો મેહ જેમ જેમ ઉડતું જાય છે તેમ તેમ મૃત્યુની ભયંકરતા પણુ ક્ષીણુ પામતી જાય છે. એટલે જ એ ભયંકરતાને જીતવા સારૂ શાસ્ત્રકારોએ કહ્યું છે કે “અનિત્યને મૂકી નિત્ય એવી આત્મવસ્તુ ચિંત (આત્માના આનંદ) સામર્થ્ય અને જ્ઞાનની જેમ નજીક પહોંચાય તેમ કરે. એ જ નિત્ય અને શાશ્વત છે, અનિત્ય અને ક્ષણિકમાંથી વૃત્તિ ઉઠાવી લે અને આત્મહિતમાં પર; પછી તે મૃત્યુ પણ પરમરમણીય રૂપ ધરી રહેશે.”
નિત્ય અને અનિત્ય એ બેમાંથી એકની પસંદગી કરી ત્યો. એક ઉત્તમ અને એક હલકી એવી બે વસ્તુઓ વચ્ચે પસંદગી કરવાની હોય તે કોણ હલકી વસ્તુ પસંદ કરે ? જેને ત્યાં જ સારા ગવૈયા આવીને મનેહર ગીત સંભળાવી જતા હોય તે એકાદ શીખાઉ માણસના બસુરા ગીત સાંભળવાનું શું પસંદ કરે ?
પણ નિત્ય અને અનિત્યને ભેદ ઓળખ એ સામાન્ય વાત નથી. બન્ને વચ્ચેનો ભેદ જાણ્યા પછી અનિત્ય વિષેની મમતા ઉતારી, નિત્યને વિષે સ્થાપવી એ બહુ કઠિન છે, એ કાઠન માગને સહજ બનાવવાનો એક રાજમાર્ગ પૂર્વાચાર્યોએ પ્રબે છે. એ સંબંધે વિશેષ વિચાર આપણે હવે પછી કરીશું.
(ચાલુ)
For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
0000000000000000000 છે અમારી પૂર્વદેશની યાત્રા. S ( ઐતિહાસિક દષ્ટિએ.). OCC (ગતાંક પૃષ્ઠ ૩૧૭ થી શરૂ.) CONG
O
આગ્રા મેગલાઈ જમાનામાં વસ્યું અને મેગલાઈ જમાનામાં જ આબાદ સમૃદ્ધિશાલી ગણુયું. ભારતના પાટનગરનું ગૌરવનુ માન આ નગરે મેળવ્યું છે. મેગલાઈને તાજ પણ અહીં જ શોભે. દિલ્હી સિવાય બીજા કેઈ પણ શહેરને આવું માન નથી મળ્યું. મહાન મેગલ સમ્રાટ અકબરને પ્રતિબોધ આપી આચાર્ય શ્રી હીરસૂરીશ્વરજી પ્રથમ ચાતુર્માસ માટે આગ્રાજ પધાર્યા હતા તેઓશ્રીના ઉપદેશથી આગ્રાના શ્રી સંઘે અનેક શુભ કાર્યો કર્યા હતાં. પ્રસિદ્ધ શ્રી ચિન્તામણી પાર્શ્વનાથનું મંદિર બંધાયું અને ચોમાસા પછી પ્રતિષ્ઠા થઈ. મોગલ સમ્રાટ અકબર પાસે પર્યુષણમાં અમારી પળાવવા પ્રથમ અહીંના અગ્રેસર સૂરિજીનો પત્ર લઈને ગયા હતા અને બાદશાહે બાર દિવસ ( એક મહીનાને પણ ઉલ્લેખ મળે છે ) અમારી પળાવી હતી. શૌરીપુર-મથુરાના સંઘે નીકળ્યા હતા. શહેરીપુરમાં તે પ્રતિષ્ઠા પણ કરાવી હતી. આ બધું ૧૬૩૯-૪૦ માંજ બન્યું હતું. આ વખતે જૈનેની ઘણી વસ્તી હશે, આબાદી પણ સારી હશે.
અહીં અત્યારે ૧૧ જિનમંદિર છે તેમાં શ્રી ચિન્તામણિ પા. નાથનું મંદિર મુખ્ય છે અને સૌથી પ્રાચીન મંદિર પણ આજ છે. આ સિવાય શ્રી વાસુપૂજ્ય પ્રભુનું મંદિર પણ પ્રાચીન કહેવાય છે, તેમજ શ્રી સીમંઘરસ્વામિનું પણ પ્રાચીન કહેવાય છે. આ સિવાય બાકીના
૧ આગ્રામાં શ્રી ચિંતામણી પાર્શ્વનાથજીનું મનોહર વર્ણન હીરસૌભાગ્યકાર આ પ્રમાણે આપે છે “ મણિંસુરાણ તનુ મસમીહિત પ્રદિસવ ત્રિદિવાદુપાગતમ
સતત્ર ચિન્તામણિપાશ્વતીર્થ ૫. મહામહેન પ્રતિતસ્થિવા...ભુઃ ૧૫ર' જગતન મનુષ્યની ઇચ્છિત પૂર્તિ માટે દેવલોકમાંથી આવેલ ચિન્તામણરત્નસમાન શ્રી ચિન્તામણી પાર્શ્વનાથ તીર્થનાથની મેટા મહોત્સવ પૂર્વક આગ્રામાં પ્રતિષ્ઠા કરી.
૨ શૌરીપુરની પ્રતિષ્ઠા અને યાત્રા આદિ માટે જુઓ હીરસૌભાગ્ય કાવ્ય લેક ૧૩૩ થી ૧૫૦ સુધી. શ્રી હીરવિજયસુરિજીના સમયનો જુનો ઉપાશ્રય પણ રોશન મહોલ્લામાં છે. ત્યાં નીચેના ભાગમાં વ્યાખ્યાન હોલમાં મણિભદ્રજી બહુજ ચમત્કારી છે. નીચે સુંદર ભયરૂં છે.૩૫
For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૪૨
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
બધા ૧૮-૧૯ મી સદીનાં છે. શ્રી વીરવિજયજી જૈન પાઠશાળા છે. જે શ્રીમદ્ વિજયાદસૂરીશ્વરજીના શિષ્યરત્ન સુપ્રસિદ્ધ ઉપાધ્યાયજી શ્રી વીરવિજયજી મહારાજના ઉપદેશથી શરૂ થએલ છે જે અત્યારે સારી સ્થિતિમાં ચાલે છે. તેની વ્યવસ્થા સારી છે. તેની સાથે કુલ પણ ચાલે છે જેમાં જૈનેતર બધાય ભણે છે. બાલક–બાલિકાઓ સાથે જ ભણે છે. શ્રી આત્માનંદ પુસ્તક પ્રચાર મંડળ ચાલે છે. આ મંડળે હિન્દીમાં ઘણું ઉત્તમોત્તમ પુસ્તકો પ્રકાશિત કરી હિન્દી જૈન સાહિત્યમાં અપૂર્વ વધારો કર્યો છે. આ બન્ને સંસ્થાના આત્મારૂપ બાબુજી શ્રીયુત દયાલચંદજી જેહરી છે. મદદ સારી મળે તે આથી પણ વધારે કામ થાય તેમ છે. આ સિવાય શ્વેતાંબરન હિન્દીસાપ્તાહિક પણ અહીંથી–મેતિકટરામાંથી જ પ્રગટ થાય છે.
આગ્રામાં શ્વેતાંબર મૂર્તિપૂજક જૈનેનાં ઘર થડા છે, પરંતુ અન્ય ફિરકા સાથે મૈત્રી ભાવના સારી છે. યદ્યપિ આપસમાં અનેક મતભેદે છે પરન્ત તે ઉગ્ર સ્વરૂપમાં પ્રત્યક્ષય નથી એ સારું છે. આ ઐકયતાના જમાનામાં બ્રા ભાવ અને પ્રેમસૂત્રથી ગુંથાઈ રહેવામાં જ લાભ છે. જે સમાજ ઐકયતાથી રહેશે તેજ બળપ્રદ અને ગૌરવશીલ રહેશે
બેલનગંજ આગ્રાનું એક પરૂ છે. બે માઈલ દૂર છે. અહીં એક વિશાલ જિનમંદિર છે. જે કે ૧૧ માં આની ગણતરી આવી જાય છે. અહીં આચાર્ય શ્રી વિજય ધર્મસૂરિજીના ઉપદેશથી તેઓશ્રીના અનન્ય ભક્ત શેઠજી લક્ષ્મીચંદજી મૈદે એક ધર્મશાળા અને વિજયધર્મલક્ષ્મી જ્ઞાનમંદિર બનાવ્યું છે. વિજયધર્મસૂરિનાં ઘણુંખરાં પુસ્તકો અહીં છે. કલકત્તા છોડી ઠેઠ આગ્રા સુધીમાં જેને માટે તેમાં ય . જેનેની આજ મોટી લાયબ્રેરી છે. તેના કયુરેટર પંડિત તભૂષણ ન્યાયતીર્થ ભાઈ રતીલાલ બહુ જ સારા વ્યવસ્થાપક અને સર્જન છે ( ખેદ છે કે આ વર્ષે આ લાયબ્રેરી બંધ પડી છે.
ગામ બહાર દાદાવાડીમાં પણ સુંદર મંદિર છે. તેમાંય ભેંયરામાં શ્રી મહાવીર ભગવાનની સુંદર અને ચમત્કારી મૂર્તિ છે. ત્યાં મણિભદ્રજી પણ ચમત્કારી છે. મંદિરની સામે શ્રી હીરવિજયસૂરીની પાદુકાની દેરી છે. કમ્યાઉન્ડ બહાર દાદાજીના પગલાંની દેરી છે. આપણી બેદરકારીથી ઘણી જમીન આપણે ગુમાવી છે. આ બાગ હીરાનંદ નીહાલચંદે બંધાવ્યું હતો.
શ્રાવકોએ આગ્રા ફેર્ટ ઉતરવું અને ત્યાંથી પાંચ મીનીટના રસ્તેજ રેશન મહોલ્લામાં જૈન શ્વેતાંબર ધર્મશાળા છે ત્યાંજ મંદિર આદિ છે.
હવે એક મહત્તવની વીગત આપી આગાનું વર્ણન સમાપ્ત કરીશ.
For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અમારી પૂર્વ દેશની તીર્થયાત્રા.
૪૩ આગ્રામાં રોશન મહોલ્લામાં શ્રી ચિંતામણી પાર્શ્વનાથજીના મંદિરમાં એક શીતલનાથ ભગવાનની વિશાલ અને ચમત્કારી મૂર્તિ છે.
આ મૂતિ રોશન મહોલ્લા સામેની મેટી મસજદનો પાયે ખેદતા નીકળેલી છે. નીકળી ત્યારે ત્યાંના સુબાએ પ્રથમ દિ. જૈનોને બેલાવ્યા. તેમણે મૂર્તિને ઉઠાવવા ઘણો પ્રયત્ન કર્યો પરંતુ મૂતિ ઉઠી નહિ. પછી શ્વેતાંબર જેનોને બોલાવ્યા. તેમણે આવી ઉઠાવવા માંડી તે વિના પ્રયત્ન મૂતિ ઉઠી. પછી શ્વેતાંબર જૈનોએ શ્રી ચિન્તામણી પાર્શ્વનાથના મંદિગ્ની બાજુમાંજ વેદી બનાવી ત્યાં પધરાવ્યા. આની પ્રતિષ્ઠા પં. કુશલવિજયજી ગણુએ ૧૮૧૦ માં કરેલી છે. વળી આજ સમયે ઉ. શ્રી વિવેકહર્ષગણિની ભરાવેલ શ્રી મુનિસુવ્રતસ્વામી વગેરે મુખજીની પણ પ્રતિષ્ઠા કરેલી છે. આ ચામુખરજી અત્યારે પણ મુખજી તરીકે જ છે, શીતલનાથની પ્રતિષ્ઠાનો શિલાલેખ પણ વેવમાન છે.
આ મૂર્તિની રચના જે વખતે . દિ. ઝઘડા ન હતા તે વખતની છે. શ્રી વિમલચંદ્રસૂરિએ પ્રતિષ્ઠિત છે. જેઓ વિ. સં. ૧ માં સ્વર્ગે ગયા છે આ શ્રી શીતલનાથજીની . દિ. અને સ્થાનકમાગી અભેદભાવે માને છે. અજૈનો પણ પ્રેમભક્તિથી માને છે, પરન્તુ પૂજન વિધિ શ્વેતાંબર આમ્નાય મુજબ જ થાય છે, સત્તા અને વ્યવસ્થા શ્વેતાંબર સંઘની છે. પર્વના દિવસમાં તે મુગુટ, કુંડલ, આંગી આદિ ચઢે છે. હાલમાં આની દેરીનું પરકારી કામ શ્વેતાંબર શ્રીસંઘ તરફથી કરાવવામાં આવેલ છે, જેમાં હજાર રૂપિયા વ૫રાયા છે. કામ એવું ઝીણું અને સુંદર છે કે બારીકીથી જેનારને જ તેમાંની ખુબી સમજાય. તાજમહેલમાં પણ આવું સુમીકરણ નથી. પુષ્પની પત્તી પત્તી રેખા રેખા સ્પષ્ટ જણાય છે. ખાસ દર્શનીય સ્થાન છે. દિ. જૈનોએ આ મૂર્તિના જેવી જ મૂતિ પોતાના સમ્પ્રદાયમાં હોવી જોઈએ તે ધારણાથી ગામ બહાર નવું મંદિર બનાવી આજ નમુનાની બીજી મૂર્તિ પધરાવી છે; પણ જે ચમત્કાર, ભવ્યતા અને ઓજસ . મંદિરમાં . મૂર્તિ શ્રી શીતલનાથજીને છે તેનો અંશ પણ ત્યાં નથી. અને રેશન મહોલ્લો કે જેમાં અત્યારે શ્રી ચિંતામણી પાર્શ્વનાથજીનું મંદિર છે, તે રેશન મહોલ્લો . જૈનેને ત્યાંના સુબા તરફથી મંદિરની રક્ષા અને આવક માટે ભેટ કરેલ હતો. પરન્તુ . જૈનેની કમજોરી, બેદરકારીએ ઘણું ગુમાવ્યું છે. અત્યારે થોડા મકાન મંદિર ખાતે છે.
For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અલ્કૃત ભાવના.
સંપાદક–રા. મેહનલાલ દલીચંદ દેસાઇ એડકેટ. ૮િ ( ગત વર્ષ ૩૧ ના અંક ૧૨ ના પૃષ્ઠ ૩૨૧ થી શરૂ.) **]]
દુહા-પગી” કહેતાં આત્મા, જે આપણું ઉપયોગથી ન્યારા જાણે છેમન, વચન, કાયાના પેગ પ્રોંએ આત્મા કન્ડે દેખવા જાણવાની શકિતબંધ તેજ પ્રતિ અને યોગવિષયે તે આત્મશક્તિ ધરવાપણાની શકિત છે. જેમ સૂર્યકિરણ પૃથ્વીને વિષે, તેમ જ્ઞાન ય વિષે થગ સહિત જે આત્મા તે યેગી કહીએ. તેહની એ રીતિ છે. જે સર્વે સંવર ભાવના કહી તે જ્ઞાન– સૂર્યોદય વેળા પ્રભાત સમાન છે, અને વલતુ જેમ જેમ જ્ઞાનસૂર્યનાં કિરણ વિસ્તાર પામે, તેમ તેમ મોહાંધકાર નાસે, કર્મકર્દમ સૂકાય. જેમ જેમ જે પુદ્ગલ પાણી સૂકાય, વિખરી જાય તેમ તેમ વિભાવપરિણતિરૂપ પાણી સૂકાતાં કર્મ પુદ્ગલ દ્રવ્યસ્તું મળી મળી સંયોગ કરે છે તેને નિર્જરા કહે છે. તીર્થકરાદિ તત્વના જાણુ તેહને એટલે કેને નિર્જરા કહે છે? જ્યાં પુદ્ગલ દ્રવ્ય સ્કંધ પર્યાયરૂપ વિભાવ પરિણતિ પરિણમ્ય અને જીવ દ્રવ્યપણે વિશ્વમ, વિમેહ આદિ વિભાવ પર્યાય પરિણતિ પરિણ-એમ બેઉને દ્રવ્યની વિભાવ પરિણતિ એક ક્ષેત્રે એક સમયે પરસ્પરે કાર્ય કારણરૂપ. થઈ પ્રકૃતિ, સ્થિતિ,
જેન બેડિગ આદિ, જૈનોની અને સ્થા. જૈનોની પણ સંસ્થાઓ છે. આ સિવાય સુપ્રસિદ્ધ તાજમહેલ, દયાલબાગ, અકબરને કિલ્લે, સિકંદરા, અકબરની કબર આદિ મેગલાઈ સમયની જાહોજલાલીના નમુના સમય હોય તેમણે જોવા જેવા છે.
આગ્રાથી વિહાર કરી મથુ ગયા. આગ્રાથી ૩૨ માઈલ દૂર મથુરા છે. સીદ્ધી સડક છે. મેટરો દડદડ કરે છે. રસ્તામાં આવતા ઘણા ગામમાં પલ્લીવાલ જૈનોની વસ્તી આવે છે. બધાય . જૈન પરન્તુ આપણું સાધુઓના વિહારના અભાવે કેટલાક સ્થાનકવાસી અને કેટલાક દિગંબર બન્યા છે. આપણું સાધુઓના વિહારના અભાવે આપણે ઘણું ઘણું ગુમાવતા જઈએ છીએ. હજીપણુ મંદિરેમાં . મૂર્તિઓ છે પરન્ત વિધિ અધી શ્વેતાંબરી અને અધીં દિગંબરી એમ મિશ્રણ ચાલે છે.
[ ચાલુ ]
For Private And Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અકૃત ભાવના. રસ, પ્રદેશ, બંધરૂપ સંબંધે મળી તે જીવ પુદ્ગલ સંબંધનું વિડવું-બેઉની વિભાગ સત્તાને અનાદિ સંગ તેહને જે વિગ તેને તીર્થકર ગણધરાદિક તત્વવેદી નિર્જરા કહે છે. ૯.
છંદ–અહો ચેતન! નિર્જરા તે તેને કહીએ-તેને એટલે કેને?—જે કર્મ પુદ્ગલાત્મક સંગ આત્મપ્રદેશ સાથે, તેની સંબંધ સ્થિતિ પૂરી થઈ જ્યાં બંધ ત્યાં પૂરણરૂપ પુદ્ગલ વિભાવપરિણતિ અને જ્યાં નિર્જરા
ત્યાં ગલગુરૂપ વિભાવ૫રિણતિએમ બેઉ ઠામે પૂરણ ગલણરૂપ પુદ્ગલ વિભાવ ધર્મ છે. અત્ર વિતર્કઃ “સ્વામી! પૂરણ ગલણ સહા” એ શબ્દાઈથી પૂરણ ગલણ સ્વભાવે છે, એમ બોલતાં તે તેમાં વિભાવ કેમ કહો?” ગુરૂ કહે છે- “અહો શિષ્ય ! અત્ર સ્વભાવથી બોલાયું તે સામાન્યપણે પરિણમન શકિતની અપેક્ષાએ કહ્યું. પુગલ પરમાણુ વિષે સ્કંધરૂપ પરિણમન શકિત સ્વભાવે છે તો પરિણમે છે, નહિ તો એમ અન્યદ્રવ્ય કાં નથી પરિણમતી ? એ એની જ શકિત છે, માટે સ્વભાવ કહ્યો; તથા પુદ્ગલની પૂરણ ગલણરૂપ અશુદધ સત્તા વિભાવ પરિણતિ, તેમ ચેતનની અશુધ સત્તા વિભાવ ચેતના જ્ઞાનાત્મક પરિણમી તે સંગ–સ્થિતિ પૂર્ણ થતાં તે વિભાવત્પન્ન જે અનાદિ કાલીન સંબંધ પુદ્ગલ જીવ દ્રવ્યે દેશતઃ તેને થાય છે વિયેગ, દ્રવ્ય ભાવ ભેદે જ્યાં, તે નિર્જરા કહીએ.
થઈ છે પુદ્ગલ અને જીવને અશુધ્ધ પરિણતિ–તેને વિયોગ તેમને આપ આપણું શુદધ પરિણતિ પરિણમતાં સંગ પરવિયોગ રૂપ સ્વભાવ કાર્ય કરતાં કેણ રાખે, કેણ રેકે? જેમ વિભાવ પરિણતિ કારણ પામી વિભાવરૂપે નિજ શક્તિ પરિણમેલી હતી તેમ સ્વભાવ પરિણતિ કારણોપદાન ગ પામી સ્વભાવ શકિત પરિણમે, ત્યાં અન્ય દ્રવ્યને સારા (આધાર) નહી, ત્યારે તે પરમાણુ તથા જીવપદેશ સ્કંધ બંધ છૂટે. તે પુદ્ગલ પરમાણુ દશે દિશાએ વિખરતા જાય અને ચૈતન્ય પ્રદેશપણે નિરાવરણપણે પિતાની શુદ્ધ સત્તા દર્શન જ્ઞાન ચેતનારૂપ તે સર્વત્ર વિસ્તારે. હવે જે જ્ઞાનચેતનાએ શુદ્ધપણું પિતાનું જાણ્ય, જાણીને તે શુદ્ધો પગ ચેતના શુદ્ધરૂપે પરિણમી, ત્યારે પરપરિણતિને કેણ સંગ્રહે ? એટલા કાલ લગી પુદ્ગલ દ્રવ્ય સંબંધી જે પરપર્યાય તેને ચેતન વિભાવ પર પરિણતિ તે સંગ્રહતી હતી. વિભાવ પરિણતિ જાતાં થકાં પિછલે નિવારે” કહેતાં છેલ્લો વિયેગ ચેતન્ય પુદ્ગલને થયે, પણ એ ચૈતન્ય પુગલાપેક્ષાએ પરં–પુદગલને નહી, જે માટે પુદ્ગલનો વિભાવ તે પુદ્ગલ વિભાવે અનાદિ અનંતરૂપ છે, અને જીવ વિષે પણ જે અભવ્ય
For Private And Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૪ર
શ્રી આત્માન ૢ પ્રકાશ.
દુર્લવ્ય તેને પણ અનાદ્દિઅનંત સ્થિતિ વિભાવ છે, તે માટે છેલ્લી સકામનિર્જરા તે ભવ્યાપેક્ષાએ જે માટે ન્યના વિભાવ તે તિરાભાવે છે તે આવી [વાપેક્ષાએ સાદિ અનંત, સત્તાપેક્ષાએ અનાદિઅનંત–એમ અનેક લાંગા જાણુવા.
હવે છેલ્લી નિજા કેવી છે ? તે કહે છે. 'આગે' કાઈ કાલ વિષે તે પરપરિણતિ આત્મપ્રદેશ સધાતે સંબંધ સંબધે એકત્વપણે નહિ પરિણમે.. યદ્યપિ જીવ લેાકાગ્રક્ષેત્રે રહે છે ત્યાં સિદ્ધપણે પુદ્ગલદ્રવ્યના સ્કંધ, દેશપ્રદેશ, પરમાણુ સવ ભેદ છે, તથા પૂર્વે સંસારાવસ્થાએ જેમ ચેતનપ્રદેશ તે રૂપે પરિણમતાં તે પરિણમનસત્તા ગઈ તે માટે પુનઃબંધ ન થાય, અને < ચહ ’ મ્હેતાં એ શક્તિ પુદ્ગલદ્રવ્યની છે એટલે શું ? તે કહે છે:- મિલન ’ મિલવારૂપ ‘ વિદ્યુરન ' કહેતાં વીછડવારૂપ-એટલે પરમાણુ મળીને સ્કંધ થાય, વળી તેજ પરમાણુ સ્કંધપણુ છાંડી પરમાણુ થાય—અને પુદ્ગલ દ્રવ્યને · આસકી ’લગ્નપ્રીતિ સ્વભાવ અનાદિઅન’તરૂપ પરિણતિ છે. અહા ચેતન ! તું જ્ઞાનદ્રષ્ટિ ધરીને દેખી જો. એવી રીતે જે પૂર્વે ખંધ પ્રમ`ધ રચના કહેશે. થઈ છે નિર્જરા તેની. કાણુ તે, જે એ ભેદ સ્વપરિણિતના જાણુ, તે જાણીને સ્વભાવાભ્યાસાથે પરણાવત્યાગેાદ્યમી થાય તે. હું
દોહાઃ—નવમી નિર્જરા ભાવના ભાવતાં આવરણને ઝુડીને ત્રાડીને વેગલુ કરીને અનંત જ્ઞાનશક્તિ નિરાવરણુપણું જેમ જેમ પામ્યું તેમ તેમ લેાકમાંહિ દ્રષ્ટિ કે લીંપણ જે પરાક્ષ લેાકભાવ રહ્યા તે જાણવાની ઇચ્છા-વિચારણાચિંતવન તે લેાકભાવના દશમી કહીએ છીએ:- સકલદ્રવ્ય ' –સમસ્ત ષટદ્રવ્ય તે ત્રણે લેાક મધ્યે છે, પણ તે ષટદ્રવ્ય મુની કમુની કહીએ. મુનીશ્વર તેને ધ્યાનને પહેરિ દ્વીધા છે એટલે મુનિઓને ધ્યાન પરિણામસ્થાન પન ગેય છે, અથવા મુનિ કહીએ જ્ઞાન, તેને જાણવા હેતે ‘ દીનિ ' કહેતાં દ્વીધા છે એટલે સ્થાપ્યા છે. જ્ઞાન ગુણુચેતનાને જાણવાને જ્ઞેયક્ષેત્ર કરી અને જે એ આત્માને સંસારપણું થાપ્યું. તે સર્વ દ્રવ્યના સયાગપણાની યુક્તિ કરી. શ્રી ઉત્તરાધ્યયનસૂત્ર મેાક્ષમાર્ગાધ્યયનમાં એમ કહ્યું છે કેઃ— ધમ્મો બ્રહ્મે એમ વ્યવહારનયે સર્વ દ્રવ્ય સગે સંસારલાક એમ નામ સ્થાપના, અને નિશ્ચયનયે શુદ્ધ દ્રબ્યાર્થિક વિચારે; ન સચૈાગ, ન સ ંસાર, ન લેાક-આપઆપણે રૂપે સર્વ પૃથક્ પૃથક્ છે. ૧૦
—
છંદ. અહે। આત્મા ! એ ત્રણ લેાક ષદ્રવ્ય રહેવાને પરમ-મેટી કુટી છે, અથવા ત્રણ લેક-અધ, ઉપર, તિરછારૂપે-એહને વિષે પરમ કુટી જે મેક્ષ તે
For Private And Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અલ્કૃત ભાવના
૪૭
>
સુખના વાસ છે, અથવા ત્રણે લાક જે માય અભ્યંતર પરમાત્મારૂપ તે મધ્યે પરમાત્મારૂપ જીવભેદ્ય તેને વિષે સુખ છે, અથવા ત્રણે લેક અહા કહેતાં જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્ર ધામપશુ–સકલાત્મક ભાવ તે ત્રિલેાકીપણું-તે મધ્યે સુખવાસ તે એકત્વપણું ત્રિધાપણુ એકત્રરૂપે પરિણમે તેજ સુખવાસ. તે જ્ઞાનક્રિયારૂપ જે ‘ મુનિયોગ ’તે સુખવાસ પ્રત્યે દે છે. અથવા તે મુનિ જ્ઞાનાંપયોગ દેતા હેાવાથી તે સુખવાસ સ્થાનવતી ચૈતનદ્રવ્ય કેવા છે ?− શુદ્ધ નિરજનરૂપ ભાસ છે?ખવુ. જેનુ' એવા સિદ્ધ ભગવાન શુદ્ધ નિરજન લાસવિલેાકન શક્તિ છે જેની સ્વપર ગેય વસ્તુ વિષે, સહજ-આત્મસુખની લીલા કરે છે. જ્યાં અનંત જ્ઞાન અન ંત દર્શન, અનંત સુખ, અને અનંત વીર્ય એ અનંત ચતુષ્ટયરૂપ સ્વભાવ લહેરી લીલા કરે છે. સદા ત્રિકાળ વિષે નિર‘તરપણે જ્યાં મુક્તિસત્તા કુટીમાં શુધ્ધ સત્તા પરિણામીક પણુરૂપ જે પારિણામિક ભાવધારા, તે ‘માહિર’ કહેતાં પરદ્રવ્ય વિષે ખંડતા નથી, પરદ્રવ્ય તે ધારાને વિષે પ્રતિબિંબ રહ્યા છે. જેમ જલની સ્વચ્છતા વિષે સમીપવત્તી ચૈત્ય સ્કુલવાલિ પગથી વૃક્ષની શાખા, પ્રશાખા, પત્ર, પુષ્પ, ફ્લાદિ સર્વતઃ સમીપવત્ત નરનારી પશુ પક્ષી જોતીષ્ચક્રાકાશાદિ અનેક વસ્તુ પ્રતિષિ`ખિત થાય છે, જલ જલની સત્તા છે; જેમ મુકતાલ મણિ કાંતિ પ્રભાદિ જ્યેાતિવત પદાર્થ વિષે આપ આપણે દ્રવ્ય પ્રમાણે સર્વની સર્વ વેષે' જેમ રહે તેમ જીવ વિષે, અને તે પરમકુટી-મુકિત વિષે ગુરૂશિષ્યાદિ વ્યવહાર નથી. વલી ખીજો અર્થ જેઃ-સ’સારાવસ્થા છતાં લાક કુટીમાં રહેતાં સમ્યકત્વાપતિ સમયે ઉત્પન્ન થયેલી ભાવધારાની લહરી પર્યાય તે ધારા પર્યાય યાવત્ વર્તે તાવત્ તે ધારાના સ્વામી એમ વિચારે છેઃ-ફ્રાઇ કાઈના ગુરૂ શિષ્ય નથી. એ વ્યવહારનયકથનના શુધ્ધ નિશ્ચયે અને વલી તે પરમકુટી-મુકિત તેહના વાસી જે સિધ્ધ તે રહે છે સદા ઉદાસી' કહેતાં ન્યારા-સર્વ સર્વથી સર્વપણે અને અતરાત્માપણે એકદેશી શ્રધ્ધા દૃષ્ટિ ઉદાસી રહે છે. પરસાગ આટક થકી ત્રણે લેાકકુટી રચનાથી રહે છે ઉદાસ સદા.
અને તે મુકિત જીવના આ લેાક દેખવા તે મધ્યે ત્રણ લેાક કુટની રચના પ્રતિભાસે છે, અને તે સમિકતાના આ લેાક દેખવા સમ્યગ્ જ્ઞાનદર્શને કરી કુટી લેાકરૂપી તેહની રચના ન્યારા થઇ નિરખે ને તેથી સુખરૂપ પરિઝુમે છે, અથવા આ લાક દેખવામાં કુટી કહેતાં કુડી ભાસ છે. લેાક ષદ્રવ્ય તેની પર્યાંય રચના સિને સર્વથી અંતરાત્મને દેશ, દેશીક, દેશ, અનેકવિધિ,
For Private And Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૪૮
શ્રી આમાનંદ પ્રકાશ. તેથી ત્રણ લોકને આ લેક–દેખવે તેમાં દ્રવ્ય નાટકને દેખવે-ત્રણ કાલ વિષે સુખી છે તે પરમ કુટીર–મુક્તિવાસી જીવ અને જે અંતરાત્માપણે વર્તે છે. સમકિતી જીવ તે ત્રણ લોક મધ્યે રહેતાં થકાજ અંતરદષ્ટિ સર્વ પર બેયથી ભિન્ન ભાવે નિજાત્મા પ્રતિ, તેથી સંસારદુ:ખ વ્યાપતે નથી તે માટે અંતરાત્માપણે ત્રણ કાલ વિષે ત્રણે લોક વાસ સુખરૂપ છે.
( ૧૧ ધર્મ ભાવના)
દુહા ધર્મ કરા ધમ્મ કરઈ કરિયા ધર્મ ન હોઈ, ધર્મ શું જાણુણ વસ્તુ વહે, ગ્યાન દષ્ટિ ધરિ ઈ. (૧૧) ૨૫ કરન કરાવન ગ્યાન નહીં, પઠન અથે નહીં ઓર, ગ્યાનદિષ્ટિ નહીં ઉપજે, મહાં તણુઈ ઝકેર. (૧૧) ૨૬
સોરઠી. ધર્મ ન પઢીયા હેઈ, ધરમ ન કાય તપ તપે ધરમ ન દઈ દાન, ધરમ ન પૂજા જપ જપૈ. (૧૧) ૨૭
દાન કરે પૂજા કરે, જપ તપ કરે દિન રાતિ ઈક જાણુણ વસ્તુ જુ વીસરી, ઈણ કરણી મદમાતી. (૧૧) ૨૮ ધર્મ જી વસ્તુ સુહાવ હાવ હૈ, જે પહિચાને કોઈ તાહિ અવર કયે પૂછીએ, સહજે ઉપજે સેઈ (૧૧) ૨૯
ધર્મ જી નિર્મલા હે જાણુ હુ વસ્તુ સુહાવ અપૂઈ ધમ્પિયા હે ધર્મ હી અ૫ સભાવ અપણે સભાધ જાણે, જાણિ ધમ અપ્પ હું સંકલ્પ વિકલ૫ દૂર કરિ કે, યહઈ નિજ કરિ થપ્પડું વિવેક વ્રત નિત હિત ધરિ, કંતિ હ સહિત સોભિત સબ કલા અનાદિ વસ્તુ સુહા સ, જાનિ ધર્મ જુ નિર્મલા ( ૧૧ ) ૩૦
For Private And Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
*
ક
અલંકૃત ભાવના
( ૧૨ દુલભ ભાવના)
સોરઠી
દુર્લભ પર ભાવ, તાકી પ્રાપતિ બ્રહી જે અષ્પ સુભાવ, સે કયું દુર્લભ જાનિયૅ
( ૧૨ ) ૩૧
દંશન દુર્લભ હે મુકિત સરોવર નીર ઈદ્રી રહિત છયા હો પીવહું નિર્મલ નીર નિર્મલ નીર પીવઈ તિરસ ભાજઈ વિરહ વ્યાકુલ સે નહીં સુગમ પંહિ પથિક ચાલે સપ્ત ભયમેં કો નહિ આત્મ સરવર જ્ઞાન સુખ જ મુગતિ પદવી સુલભ સુખેત સુકાલ સુસમય ગંમને નહીં જેનિ દુર્લભ (૧૨) ૩૨
( ૨ ) ૩૩
(૩) ૩૪
( ૪ ) ૩૫
સે સુણ બારહ ભાવના, અંતરંગતિ ઉલ્લાસ રમત્યુ સેતિ સપંડિત જાણિ તું, એર સર્ભે અક્યસ્થ સુદ્રવ્ય સુક્ષેત્ર સુકાલ સુસુભાવ સમલીણ સહજ શકિત પરગટ ભઈ, આનન ભાસઈ દીન ગુણ સત્તાકે જાનતે, સાંત ભઈ ચિહું ઓર વિન જાને એસી હુંતી, જિતિ તિતિ લાગત સેર સોર ગયો ચિહું ઓરકે, વીતી તિસા અયાણ નિજ સત્તાકે જાણિ, નિર્મલ દષ્ટિ વિહાંના કરમ સુભાશુભ ઉદય ગતિ, સમેં સમે રસલીણ સાખી ભૂત વિત્યા થકાં, દેખઈ ગ્યાન પ્રવીન અકથ કહાની ગ્રાનકી, કહન સુનન કી નહિં આપહિ આપે પાઈએ, જબ દેઈ ઘટમાંહિ
( ૫ ) ૩૬
(૬) ૩૭
[ ચાલુ ]
For Private And Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
૧૦
શ્રી આત્માનઢું પ્રકાશ
સ્વીકાર–સમાલાચના.
૧ શ્રી ગાઘારી વીશાશ્રીમાળી જૈન દવાખાનું—મુંબઇ સ. ૧૯૮૮ સ ૧૯૮૯ સુધી બે વર્ષના રીપોર્ટ કાયવાહી યાગ્ય રીતે ચાલે છે. તેના લાભ સારી રીતે આપવામાં આવે છે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨ દ્રવ્યપ્રદીપ— કાઁ ન્યાયતીથ ઉપાધ્યાયજી મહારાજ શ્રી મંગવિજયજી મહા રાજ પ્રકાશક શ્રી ગુલાબકુમારી લાયબ્રેરી ૪૬ ઈંડીયન મિરર સ્ટ્રીટ કલકતા. આગમ, ન્યાય, તર્ક, અને સાહિત્ય વગેરેના પૂર્ણ અભ્યાસી અને અનેક ગ્રંથા જેઓશ્રીના હાથે લખાયેલા છે તેવા એક વિદ્વાન મુનિમહારાજની કૃતિ ગુજરાતીમાં થઇ તેના આ હિંદી અનુવાદ છે. લઘુ ગ્રંથ છતાં તેમાં પદાર્થો સામાન્ય લક્ષણુ, ચૈતન્ય સ્વરૂપ, આત્માનું લક્ષણુ. કના જીવ સાથે સંબંધ, નિત્યાનિત્યના વિચાર વિગેરે વિષયા સુંદર અને સરલ રીતે જણાવ્યા છે. ખેંગાલ માવાડ, પંજાબ દેશ । જ્યાં હિંદી ભાષા ચાલી શકે છે ત્યાં એક વિદ્વ-તા પૂ આવા લેખ તેજ ભાષામાં પ્રગટ થાય તે આવસ્યકીય અને યેાગ્ય હતુ. પ્રકાશક સંસ્થાએ જ્ઞાન આરાધનના ઉદ્યાપનના ઉત્તમ કાય પ્રસંગે પ્રગટ કરી જ્ઞ ભક્તિ કરી કહેવાય. દાઢ આનાની ટીકીટ માકલવાથી ભેટ મળી શકે છે.
૩ આબુ—સચિત્ર વણુન, ભાગ પહેલા. લેખક અને સંપાદક શ્રીમાન જયન્તવિજયજી મહારાજ. બીજી આવૃતિ. આ ઇતિહાસિક તીના સવિસ્તર વર્ણનની આ બીજી આવૃતિ પ્રગટ થઇ તે તેની જ પ્રિયતા બતાવી આપે છે. લેખક મહારાજશ્રીએ કાજ પરિશ્રમવડે સ`શાધન કરી ઐતિહાસિક દૃષ્ટિએ આ ગ્રંથ લખ્યું છે કે જે જૈનઇતિહા— સિદ્ધ સાહિત્યમાં એક યોગ્ય વૃદ્ધિ કરી છે. સકલના, સરલતા અને સમજ બહુજ સુંદર રીતે આપી છે. આ આવૃતિમાં બ્રા સુધારાવધારા અને ફેટા વિશેષ આપ્યા છે. ગુરૂરાજની છી અને વ્યાખ્યાનચુડામણિ શ્રી વિદ્યાવિજયજી મહારાજના ઉપોદ્ઘાત ગ્રંથમાં પ્રગટ કરી ગ્રંથની શાભામાં વૃદ્ધિ કરી છે. પાન પાઠન કરવા જેવા ગ્રંથ છે. કીંમત રૂા. અઢી પ્રકાશક શ્રી વિજયધમસૂરિ જૈનગ્રંથમાળા ઉજ્જૈન ( માળવા છેાટા શરાફ્રા.
શ્રી ભાવનગર શ્રી સંઘ તરફથી ચાલતા ખાતાના પાર્ટ.
૧ જીવદયા ખાતાના—સ. ૧૯૮૨ ના શ્રાવણ વદ ૧૧ થી સંવત ૧૯૯૦ ના અ॰ જી. ૧ સુધીના
૨ સાધ્વીજી લાભશ્રીજી શ્રાવિકાશાળાના બીજો રિપે। સ. સ, ૧૯૯૦ ના વૈ. શુ. ૨ સુધીન
૩ શ્રી આયીલ વમાન તપ—માઢમેા નવમે રીપેર્ટ સ. વૈશાક યુદ્દ ૨ સ. ૧૯૯૦ ના વૈશાક શુદ્ર ૨ સુધી
( સમાલાચના હવે પછી )
For Private And Personal Use Only
૧૯૮૭ થી
૧૯૮૮ ના
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
શ્રી જૈન આત્માન↑ સભા ભાવનગર તરફથી પ્રકાશિત થયેલા પુસ્તકામાંથી ફકત નીચેનાજ સીલીકમાં છે.
આ સભા તરફથી અત્યારસુધી કુલ ગ્રંથો વિવિધ સાહિત્યના પ્રસિદ્ધ થયાં છે, તેમાંથી સીલીક રહેલા મળતાં પુસ્તકા નીચે પ્રમાણે એ પાનામાં છે.
* ( સ ́સ્કૃત માગધી અને
૨૩ સૂત રત્નાવલી ૨૪ મે‰દૂત સમસ્યા લેખ ૨૫ ચેતાકૃત ... ૫૧ સુકૃત સકીનમ્ ૫૬ કરૂણા વજ્રાયુધ નાટક પ કામુદી મિત્રાન દમ્ ... ૬૦ પ્રબુદ્ધ રાહીણેયમ ૬૧ ધર્માયુષ્યમ ૬૪ સિદ્દગ્રામૃત સટીકમ્
૬૬ બંધહેતૂદય ત્રિભ’ગી પ્રકરણમ્. ૦-૧ a૦
૬૭ ધમ પરીક્ષા
૬૯ ચેયવંદણુ મહાભાસ ૭૦ પ્રશ્નપદ્ધતિ
૧-૦-૦ ...૧-૧૨-૦ ૦-૨-૦
૭૨ યાગદર્શન તથા યેાગવિશિકા... ૧-૮-૦
...
...
...
...
...
...
...
...
...
www
ક્રા ચતુષ્ટયમ્ ૭૬ જૈન મેઘદૂતમ્ છછ શ્રાવક ધર્મ વિધિપ્રકરણમ્ ૭૮ ગુરૂતત્વ વિનિશ્ચય ૭૯ ઐદ્ર સ્તુતિ ચતુર્વિશતિકા ૮૦ વસુદેવપિંડી પ્રથમ ખંડ ૮૧ વસુદેવહિંડી પ્રથમ ખંડ દ્વિતીય
600
...
www.kobatirth.org
9.0
...
૭૩ મંડલ પ્રકરણ
જ દેવેન્દ્ર નરકેન્દ્ર પ્રકરણમ્ ૭૫ ચન્દ્રવીરશુભા-ધનધર્મ સિદત્ત કપિલ–સુમુખ નૃપાદિ મિત્ર ચતુષ્ક
...
----
=૪-૦
---•
01710
-૪-૦
-દું-。
૦-૫-૦
૦-૪-૦
•-••
-૪-૦
૦-૧૨-૦
૦-૧૧-૦
૨-૦-૦
૦-૮-૦
8-૦-૦
-૪-૦
312-0
શ
ખંડ.
"1
વસુદેવહિંડિ દ્વિતીય ખંડ શ્રી બૃહત્કલ્પ સૂત્રમ્ પ્રથમ શ્રી બૃહત્કલ્પ સૂત્રમ્ દ્વિતીય ખંડ, ક્રમ ગ્રન્થ. (પ્રવતક શ્રી કાંતિવિજયજી જૈન ઐતિહાસિક ગ્રંથા )
લખાઃ—શ્રી જૈન
૭ નંબરવાળા ગ્રંથા સભાએ પ્રકટ કરેલ છે.
••• ૩-૮
પાય છે.
.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મૂળ ટીકાના પ્રા ) પદ્રૌપદીસ્વયંવરમ્
... .-૪-૦
૬. પ્રાચીન જૈનલેખ સગ્રહ ભાગીજો૩-૮-૦ ૭ જૈન ઐતિહાસિક ગુર્જર કાવ્ય
સંચય
(અન્ય ગ્રંથા)
અનુત્તરાવવાઇ સૂત્ર. નયેાપદેશ
ગાંગેયભંગ પ્રકરણમ (ગુજરાતી) તત્વનિણૅયપ્રાસાદ ... આત્મવલ્લભ પૂજા સંગ્રહ પંચ પ્રતિક્રમણ મૂળ પંચ પ્રાતક્રમણ વિધિયુકત દેવસીરાઇ પ્રતિક્રમણ મૂળ 91310 (પાઠશાળા માટે સેા નકલના ). ૧૨-૮દેવવંદન માળા
૦-૧૦-૦
... 1-0-0 પૂજા સંગ્રહ ભાગ ૧ થી ૪ ... ૨-૦-૦ જૈન ગીતા ૧-૦-૦ .** -૧૨-૨ ૩-૦૭
નવપદ આળી વિધિ શ્રીપાળ રાજાનેા રાસ
સતર ભેદી પુખ્ત હારમેાનીયમ.. નેટેસન સારીગમ સાથે પ્રમેયરત્નકાષ
...
For Private And Personal Use Only
...
www
...
***
...
www
...
...
930
૨-૧૨-૦
...
...
01110
સજ્જન સન્મિત્ર
નવતત્વ અને ઉપદેશ બાવની
( પ્રે!. હીરાલાલ રસિકલાલ ) ૪-૦-૦
...
૧-૦૭
01810
-૧-૦
જૈનભાનુ વિમળ વિનેાદ વિશેષ નિય ચૌદ રાજલેાક પૂજા સે। નકલના સમ્યક્ત્વ દર્શન પૂજા સેા નકલના ૫-૦-૦ અવિદ્યા અંધકારમાડ શ્રી નવપદ પૂજા ગંભીર વિ. કૃત ૦-૨-૦ આત્માનંદ સભા—ભાવનગર.
૫-૦-૦
...
૦-૪-૨
૧૦-૦-૦
૧-૮-૦
9-7-૦
૦-૪-૦
$-7-。
૪-૦-૦
5-7-°
૦-૧૦-૨
૦-૪-
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
"ગુજરાતી-ભાષાંતરના ગ્રંથો.
મળી શકતાં ગ્રંથનું લીસ્ટ. )
6
|
|
૧ શ્રી જેનતજ્વાદશ
૫-૦-૦ ૪૨ શ્રી ઉપદેશ સપ્તતિકા ... ૧--૦- ર શ્રી નવ તત્ત્વને સુંદર બાધ ... ૦-૧૦-૦ ૪૪ શ્રી પંચ પરમેષ્ટી ગુણ રત્નમાળા ૧-૮૪ શ્રી જીવવિચાર વૃત્તિ ...
૪૫ સુમુખનુપાદિ ધર્મા પ્રભાવકેની ૮ શ્રી દંડક વૃતિ
: ૦-૮-૦ કથા ... ... ... ૧-૦-- ૯ શ્રી નયમાર્ગદર્શક
૦-૧૦-૦ )
૪૬ શ્રી નેમનાથ પ્રભુનું ચરિત્ર ... --~૧૦. હંસ વિનોદ : ... .. ૦-૧૨-૦
૪૭ શ્રી સુપાર્શ્વનાથ ચરિત્ર ભા.૧લો ૨---- ૧૨ કુમાર વિહારશતક
૪૮ આદર્શ જૈન સ્ત્રી રત્નો ... ૧---- ૧૩ શ્રી જૈન ધર્મ વિષયક પ્રશ્નોત્તર
૪૯ શ્રી સુપાર્શ્વનાથ ચરિત્ર ભાર જો, ૨--- ૧૪ શ્રી જૈન તત્ત્વસાર મૂળ તથા
૫૦ શ્રીદાનપ્રદીપ
૩-૦' ભાષાંતર .. ... ... ૦-૬-૦
૫૧ શ્રીનવપદજી પૂજા (અર્થ સહીત) ૧-૪૧૬ શ્રી આત્મવલ્લભ જેન
પર કાવ્ય સુધાકર ,
૨-૮-૯
૫૩ શ્રી આચારપદેશ | સ્તવનાવલી | ... ... ૦-૬-૦ ૧૭ શ્રી મોક્ષપદ સંપાન
૦-૧૨-૦
૫૪ ધમરત્ન પ્રકરણ ... ... ૧–૦-૦ ૧૮ ધર્મબિન્દુ આવૃતિ બીજી ... ૨-૦-૦
૫૫ શ્રી પંચ પ્રતિક્રમણ સૂત્ર (અથ ૧૯ શ્રી પ્રતાતર પુષ્પમાળા ૦-૧૪-૦
સહિત ) શાસ્ત્રી ... ... ૧-૧૨- ૨૧ શ્રી શ્રાવકે ક૯પતરૂ ... ... ૦-૬-૦
૫૬ શ્રી આત્મવિશુદ્ધિ ... ૨૨ શ્રી આત્મપ્રાધ
... ૨-૮-૦ ૫૭ કુમારપાળ પ્રતિમા
૩-૧૨
૫૮ જેન નરરત્ન “ ભામાશ' *... ૨-૦૦ ૨૬. જૈન ગ્રંથ ગાઈડ
., ૧-૦-૦.
૫૯ આત્માનન્દ સભાની લાઇબ્રેરીનું ૨૭ શ્રી નવાણું પ્રકારી પૂજા
અક્ષરાનુક્રમ લીસ્ટ ... ... ૦-૧૪-૦ ૧ ( અર્થ સહિત ) .. ••• ૦–૮–૧ ૬ શ્રી વિમલનાથ ચરિત્ર .. ૧-૧૧૨૮ શ્રી તપોરત્ન મહોદધિ ભા ૧-૨ ૧--૦- ૦
૬ ૧ શ્રી ચંદ્રપ્રભુ ચરિત્ર
૧-૧૨-૦ ૨૯ શ્રી સમ્યકત્વ સ્વરૂપ સ્તવ ... ૦-૪-૦ ૬ ૨ શ્રી પૃથ્વીકુમાર ચરિત્ર ... ૧-૦-૦ ૩૧ શ્રી ચંપકમાળા ચરિત્ર ... ૦-૮-૦ કે ૩ ધમ પરીક્ષા ... ••• ૧-૦-- ૩૩ સમ્યક્ત્વ કૌમુદી ભાષાંતર ... ૧-૦-૦ ૬૪ શ્રી પ્રભાવક ચરિત્ર
૧૮-૯ ૩૪ શ્રી પ્રકરણ પુષ્પમાળા
- શ્રી મહાવીરસ્વામી ચરિત્ર છપાય છે. | ( દ્વિતીય પુષ્પ ) .
'૦-૮-૦ સતી સુરસુંદરી ચરિત્ર કા ૩૬ શ્રી અધ્યાત્મમત પરીક્ષા ... ૦૯-૪-૦ શ્રી પંચપ્રતિક્રમણુસૂત્ર અર્થ સહિત ૩૭ શ્રી ગુરુ ગુણમાળા
૦-૬-૦ | ( ગુજરાતી ) ૩૮ શ્રી શત્રુંજય તીર્થ સ્તવનાવલી... --પ-૦ 'શ્રી દેવસીરાધ પ્રતિક્રમણ અથ સહિત ૪૦ શ્રી જ્ઞાનામૃત કાવ્યકુંજ ... ૦-૮-૦
( ગુજરાતી ). લખેઃ—શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા-ભાવનગર,
- બીજા નવા ગ્રંથ પ્રેસમાં છે અને અમુક ગ્રંથાની ચાજના સારું છે.
For Private And Personal Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
Yah 0 0 0 0 0 0 0 6 0 60 ક 0 0 0 0 0 0 0
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Aloh oh oh o′0 0 0 60 0 0 0 0 0 60 0 00610442
લાઇફ મેમ્બર,
–આ સભાનાં લાઇમૅમ્બર સાહેબેને થતા અપૂર્વ ગ્રંથાના લાભકા પણ શ્વેતામ્બર મૂર્તિપૂજક જૈન આ સભામાં સભાસદ તરીકે દાખલ થઇ શકે છે. એક સાથે રૂા ૫૦૦) આપનાર ગૃહસ્થ આ સભાના પેટ્રન (માનવંતા મુરબ્બી) થઇ શકે છે. તેઓશ્રીને સીલીકમાં હેાય તે ધારા પ્રમાણે આગલા તથા તે પછી છપાતા કોઇપણ ગ્રંથ અને માસિક ભેટ આપવામાં આવે છે.
એક સાથે રૂ| ૧૦૦) આપનાર પહેલા વર્ગના લાક્ મેમ્બર થઈ શકે છે.
એક સાથે રૂા ૫૦) આપનાર બીજા વર્ગના લાક મેમ્બર થઇ શકે છે.
જૈન લાઇબ્રેરી, શાળા કે સંસ્થા મેમ્બર તરીકે રજીસ્ટર્ડ થવા માગે તેા રૂા ૫૦) ભરવાથી બીજા વર્ગના લાઇફ મેમ્બરાના હક્કો ભાગવી શકશે.
પહેલા વર્ગના લાક્ મેમ્બરાને સભા તરફથી પ્રગટ થતા પુસ્તકની એક એક નકલ તથા આત્માનંદ પ્રકાશ માસિક તેમની જીંદગી સુધી ભેટ આપવામાં આવશે.
ખીજા વગ ના લાઇક મેમ્બરાને સભા તરફથી પ્રકાશિત થતા એ રૂપીઆની કિં મત સુધીના દરેક ગ્રંથની એક એક નકલ ભેટ આપવામાં આવશે. ઉપરાંતની કિ ંમત લઇ ભેટ મળી શકે છે, તેમજ આત્માનંદ પ્રકાશ માસિક પણ તેમની જીંદગી સુધી ભેટ આપવામાં આવે છે.
સ્ત્રી ઉપયોગી વાંચનમાળાની યોજના. અમારૂ સીરીઝ ગ્રંથમાળા ખાતુ,
એક હાર કે તેથી વિશેષ રકમ આપનાર જૈન બંધુએ કે મ્હેનાના નામે ઉત્તરત્તર અનેક પ્રથા પ્રકટ કરી જ્ઞાનાદ્વાર યાને જ્ઞાનભક્તિનું કાર્ય, સભા, ( સાથે તે રકમ આપનાર પણ અનેક બંધુએ તેનો લાભ લઇ ) કરી રહેલ છે. સાથે અનેક સાહિત્યનાં ગ્રંથો પણ સભા પ્રગટ કરી રહેલ છે. આ સભાના લાઇક મેમ્બરાને પણ અનેક સુંદર મ્હાટા ગ્રંથૈને ( કંઇપણ બદલેા લીધા વગર ) લાભ મળી રહેલ છે તે રીતે કેપણ સંસ્થા કરી શર્કલ નથી જે સાહિત્યરસિક સર્વ બન્ધુએ જાણે છે.
અત્યારસુધી અનેક જૈન બંધુએ તેવી રકમ સભાને સુપ્રત કરી પોતાના નામથી ગ્રંથમાલા પ્રકટ કરાવી જ્ઞાનભક્તિ કરી રહેલ છે, તેનુ શુભ અનુકરણ કરી હાલમાં શ્રીમતી કસ્તુર હેને પણ એક રકમ તે માટે ( સ્ત્રી ઉપયાગી સીરીઝ પ્રગટ કરવા ) આ સભાને સુપ્રત કરેલ છે; તેમાંથી ઉત્તરાત્તર સ્ત્રી ઉપયાગી (સતી ચરિત્રા, શ્રી પ્રત્યેાગી વિષેયેાના ) પ્રથા પ્રકટ કરવાનુ આ સભાએ શરૂ કરેલ છે. તેવી રીતે અન્ય હેંનેએ પ જ્ઞાનભક્તિ અને ઉાર કરી લાભ લેવાના છે. સીરીઝના ધારાધારણ બીજા પેજ ઉપર છે. આ લાભ દરેક જૈનખ એ અને અેનેએ લેવા જેવા છે.
સ્વવાસી આપ્તજનાના સ્મરણાર્થે તે ભક્તિ સાથે જ્ઞાનની સેવા કરવાનું ને સ્મરણુ સાચવવાનુ આ અમૂલ્ય સાધન છે અમરનામ કરવાનુ પણ સાધન છે.
કાઇ પણ સ્થળે પૂરતી ખાત્રી કર્યા સિવાય લખાણ કે જાથી લલચાઈને રકમ આપતાં પહેલાં અવશ્ય વિચારવાનું છે. શ્રી જૈન આત્માન સભા-ભાવનગર Preser Y TO O O O O O O O O O O O O O O O O V O O O O O O O O O O O O O O PO
For Private And Personal Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
તમારું નામ અમર કરવું હોય તો
આટલુ વાંચી નિર્ણય કરી લ્યો.
000 $ આ જગતમાં જન્મ કે મરણ પ્રત્યક્ર પ્રાણીને માટે સજાવેલ છે, જેથી મનુષ્ય જ્ઞાન 800વાઇ-- અને બુદ્ધિવડે પોતાના માટે આત્મકલ્યાણના માર્ગ શોધી કાઢે છે; જેથી તમારે આ વનમાં તમારું નામ અમર રાખવું હોય, જ્ઞાનભક્તિ કરવી હોય, જૈન સાહિત્ય સેવા કરી જ્ઞાન ઉપાર્જન કરવું હોય તો તે આત્મિક ઉન્નતિ માટે નીચેની યોજના વાંચીવિચારી આજે જ આપ નિર્ણય કરો અને આપના નામની ગ્રંથમાલા પ્રસિદ્ધ કરાવી અમૂલ્ય લાભ મેળવે..
યોજના,
૧ જે ગૃહરક્યુ ઓછામાં ઓછી રૂા ૧૦૦૦) એક હજાર આ સભાને આપે તેમના નામથી ગ્રંથમાળા (સીરીઝ ) (ગ્રંથ ) આ સભાએ દરેક વખતે નીચેની શરતે પ્રકટ કરવા. | ૨ સીરીઝનો પ્રથમ ગ્રંથ છપાવવાને માટે વધારેમાં વધારે રૂા. ૧૦૦૦) સુધીનો આ સભાએ વ્યય કરો.
| ૩ જાહેર લાઈબ્રેરી કે ભંડાર તેમજ સાધુ-સાધ્વી મહારાજ વગેરેને અમુક સંખ્યામાં ગ્રંથ સીરીઝના નિયમ મુજબ જે જે ભેટ અપાય તે તે સીરીઝવાલાની વતી સભા મારફત ભેટ ' મોકલવામાં આવશે.
૪ તે સીરીઝની છપાતી દરેક બુકની પચીશ કાપી જે ગૃહસ્થના તરફથી આ ગ્રંથમાળા છપાય તેમને ભેટ આપવામાં આવશે.
૫ તે સીરીઝના પ્રથમ એાછામાં ઓછા અડધ્રા પ્રથા ખપી ગયા હોય તે સમયે ૫જેલી તે રકમના પ્રમાણમાં તે ગૃહસ્થના નામથી બીજે ગ્રંથ ( સીરીઝ ) સભાએ છપાવો શરૂ કરો. એ જ કેમ સાચવી સીરીઝના બીજા ગ્રંથ સભાએ નિરંતર છપાવવા.
૬ ગ્રંથમાળાના પ્રથમના એક જ ગ્રંથમાં સીરીઝવાળા ગૃહસ્થનું ટુંકુ જીવનચરિત્ર, ફોટોગ્રાફ અને અર્પણુપત્રિકા તેમની ઈચ્છાનુસાર આપવામાં આવશે. નીચે પ્રમાણેના મહાશથાની ઉદારતાથી તેમના નામથી ગ્રંથમાળાઓ પ્રકટ થઈ ચૂકી છે અને થો. ૧ શેઠ આણંદજી પુરૂષોત્તમદાસ. ( ૨ વેરા હઠીસંગભાઈ ઝવેરચંદ. ૩ શ્રીમાન સુખમાગરજી મહારાજ, ૪ શ્રીમાન આચાર્યશ્રી બુદ્ધિસાગરજી મહારાજ ૫ વકીલ હરીચંદ નથુભાઈ.
૬ શ્રી આત્મવલ્લભ ગ્રંથમાળા. ૭ શેઠ નાગરદાસ પુરૂષોત્તમદાસ રાણુપુર, | ૮ શેઠ ઝવેરભાઈ ભાષચંદ. ૯ શાહ મગનલાલ ઓધવજી.
૧૦ શેઠ અમરચંદ હરજીવનદાસ. ૧૧ શેઠ દીપચંદ ગાંડાભાઇ.
૧૨ શેઠ ફૂલચંદ ત્રીકમજી.
૧૩ શ્રીમતી કસ્તુરબ્લેન. ઉપરના મહાશયોએ પોતાની લક્ષ્મીને સદ્વ્યય કર્યો છે. આપ પણ વિચારીને તે રસ્તે ચાલવા પ્રયત્નશીલ થઈ સાહિત્યના ક્ષેત્રમાં આપનું નામ અમર કરશે તેમ ઇચ્છીએ છીએ.
લખેઃ—શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા- ભાવનગર
For Private And Personal Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
| ૪ હિંદુ અનાથાશ્રમ વઢવાણ-કેમ્પ-સં. ૧૯૮૭-૮૮-૮૯ ત્રણ વર્ષનો રિપોર્ટ. વ્યવસ્થિત અને અનુકંપા બુદ્ધિથી કરતા કાર્યવાહકો એ આ ખાતાની પ્રગતિ સારી કરી છે. કેવળ નિસ્વાર્થ વૃતિથી સેવાના આ કાર્યમાં આ ખાતાના કાર્યવાહકોને આર્થિક સહાય હઃ કાઈએ આપવા જરૂર છે. અનાથ મનુષ્યનું સંરક્ષણ, પાલણ યોગ્ય રીતે કરવામાં આવે છે. આ ખાતાને મદદ કરી દરેકે આશિર્વાદ લેવા જેવું છે.
નવા થયેલ માનવતા લાઇફ મેમ્બરો. ૧ શાહ દુર્લભદાસ જગજીવનદાસ દલાલ ભાવનગર ૨ શેઠ જમનાદાસ શામજીભાઈ દલાલ ૩ શેઠ નેમચંદ ફકીરચંદ
નવસારી
વારૈયા ધરમશી હરજીભાઈને સ્વર્ગવાસ, શ્રી ધરમશીભાઈ આ સભાના ઘણા લાંબા સમયથી લાઈફ મેમ્બર હતા. તેઓશ્રી ધંધાથે ૩૫ વર્ષથી બીજાપુર ( દક્ષિણ ) માં રહેતા હતા. ત્યાં પિતાને જાતિભે ગ આપી શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુનું નવું જિનાલય બંધાવ્યું છે. તેઓ દેવ, ગુરૂ, ધર્માના પરમ ઉપાસક હતા. તેઓ બીજાપુરમાં છેલ્લા છ મ સથી પાંડુરોગની બીમારી ભેગવી પત્ની, પુત્ર કે પુત્રીઓને બહોળા પરિવાર મુકી આશરે પંચાવન વર્ષની ઉમરે સ્વર્ગવાસ પામ્યા છે. તેમના કુટુંબીઓ.ને દિલાસો આપવા સાથે એમના આત્માને અખંડ શાંતિ પ્રાપ્ત થાઓ તેમ ઈચછી એ છીએ.
શેઠ શ્રી મૂળચંદ ચત્રભુ જનો સ્વર્ગવાસ, મુળરાં દંભાઈ પોતાની આઠ વર્ષની ઉમ્મરે મુંબઈ ગયેલા, ત્યાં અભ્યાસ કરી ઝવેરાતની લાઇનમાં જોડાયેલા હતા. તેઓશ્રી શ્રદ્ધાળુ અને દેવગુરૂધમની
યથાશક્તિ સેવા કરતા હતા, સાથે ઉદાર પણ હતા. તેઓશ્રીએ ગુપ્તદાન છુટા હાથે હજારો રૂપીઆ આપેલ છે. તેઓશ્રી છેલ્લા પંદર દિવસ દમની બીમારી ભેગવી મુંબઈમાં અશાડ વદ ૦)) ને શુકંવારના રોજ પચાવન વર્ષની ઉમ્મરે પોતાની પાછળ બે પુત્ર, બે પુત્રીઓ અને પત્ની વિગેરે બહોળા પરિવારને મુકી સ્વર્ગવાસ પામ્યા છે. તેઓશ્રીના સ્વર્ગવા સથી એક લાયક સભાસદની ખોટ પડી છે. તેમના કુટુંબને દિલાસે દેવા સાથે તેમના પવિત્ર આત્માને શાંતિ પ્રાપ્ત થાઓ તેમ પ્રાર્થના કરીએ છીએ.
For Private And Personal Use Only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir થડી નકલ સોલોકે છે. Reg. No. B, 481. શ્રી ભદ્રબાહસ્વામીવિરચિત श्री बृहत् कल्पसूत्रम्(શ્રી સંઘદાસ ગણી સંકલિત ભાષ્ય અને આચાર્ય શ્રી મલયગિરિ મહારાજે શરૂ કરેલ અને આચાર્ય શ્રી ક્ષેમકીતિ એ પૂર્ણ કરેલ ટીકા યુકત. ) | [ પુસ્તક 1 9 પીઠિકા ] - અતિમાન્ય આ છેદસૂત્રને પ્રથમ ભાગ પ્રાચીન ભંડારોની અનેક લિખિત પ્રતા સાથે રાખી અથાગ પરિશ્રમ લઈ મુનિરાજશ્રી ચતુરવિજયજી મહારાજ અને મુનિરાજ શ્રી પુણ્યવિજયજી મહારાજે સંશોધન કરી તૈયાર કરેલ છે. દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાળ-ભાવ બદલાતા દીર્ધ દશી આચાર્યોએ સાધુ-જીવનના તથા ધાર્મિક નિયમમાં કેવું કેવું પરિવર્તન કર્યું છે ? નિરંતર ઉપયોગી ધાર્મિક રીતરિવાજોની પરિપાટી અને પરંપરા વિસરાતી જાય છે તેવા કાળમાં આ પ્રકાશન કેવુ આવકારદાયક થઈ પડે છે તે તેના વાચકે સમજી શકે તેવું છે. આ સૂત્રના પ્રકાશનના પ્રારંભમાં તેની ઉપયોગિતા શું છે ? છેદસૂત્ર માટે જૈન સમાજની શુ માન્યતા છે ? અને તે પ્રકટ થતાં કેમ આવકારદાયક થઈ પડશે ? તે માટે મુનિ રાજ શ્રી પુણ્યવિજયજી મહારાજે પ્રાસંગિક નિવેદન સવ કઈ સમજી શકે તે માટે ગુજરાતી ભાષામાં વિદ્વત્તાપૂર્ણ આપેલ છે. આ સૂત્રની લિખિત પ્રતાનો પરિચય, પ્રસ્તાવના અને વિષયાનુક્રમણિકા પણ સૌ કે આ ગ્રંથની મહત્ત્વતા સમજી શકે માટે ગુજરાતી ભાષામાં આપેલ છે. ઊંચા ક્રાક્ષસી લેઝર પેપર ઉપર, સુંદર વિવિધ શાસ્ત્રી અક્ષરાથી શ્રી નિર્ણયસાગર પ્રેસમાં છપાવી સુશોભિત કપડાનું મજબૃત બાઈન્ડીંગથી અલંકૃત કરવામાં આવેલ છે કિંમત રૂા. 4-0-0 પોરટેજ બાર આના. (મળવાના સ્થળા ) શ્રી ગુર્જર ગ્રંથરત્ન કાર્યાલય. શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા ગાંધીરોડ-અમદાવાદ ) ભાવનગર, | સૂચનાઃ - અમારા માનતા હાઈકે મેમ્બરોને જણાવવા રજ લઈયે છીયે તેઓશ્રીને ભેટ આપવાના ગ્રંથનું બાઈડીંગ થાય છે આવતા માસમાં તૈયાર થશે. તેથી નિયમ પ્રમાણે ભેટ મોકલવામાં અાવશે. For Private And Personal Use Only