________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સત્ય જ્ઞાનનું રહસ્ય.
૩૫
વાસ્તવિક પરમ સુખ એ જીવનનું પરમ ધ્યેય હાવાથી એ સુખના અભિલાષીઓએ પરમ સુખનું સ્વરૂપ યથાર્થ રીતે સમજવું જોઇએ. દુન્યવી કોઇ પણ વસ્તુ વસ્તુતઃ સુખદાયી નથી-દુઃખકર છે, એવાં અચળ મંતવ્યથી પરમ સુખના વાંચ્છુકોએ પરમ સુખનાં સ્વરૂપને સાક્ષાત્કાર કરવા જોઇએ. કીર્ત્તિ, ધન, પુસ્તકો વિગેરે કાઇપણ વસ્તુમાં તત્ત્વતઃ વિચારતાં લેશ પણુ સુખ નથી. જો આ સર્વ વસ્તુ ખરી રીતે સુખદાયી જ હાય તે। અમુક કાળે એકના ત્યાગ કરી ખીજી વસ્તુને મનુષ્ય ગ્રહણ કરે એ શકય નથી. આ રીતે કોઇ પણ વસ્તુ વસ્તુત: સુખદાયી નથી. સુખ આપવાને કાઈ પણ વસ્તુના સ્વભાવ જ નથી. આપ્તજનાનું સુખદાયિત્વ પણ મનેાકલ્પિત છે અને તેથી જ આપ્તજનાના સંયુક્ત સંસર્ગ પણ તાત્ત્વિક દ્રષ્ટિએ વિચારતાં વસ્તુતઃ દુઃખદાયી નીવડે છે. સુખની ઈચ્છામાં એક આસજનના પરિત્યાગ કરી બીજા આપ્તજન સાથે અનુરકિત રાખ્યા છતાં મનુષ્યની સુખની ઈચ્છા પરિતૃપ્ત થતી નથી, એ આપ્તજના પણ સુખદાયી નથી એ સત્ય મંતવ્યની સાક્ષીરૂપ છે. દુન્યવી કાઈ પણુ વસ્તુ તેમજ આસના વસ્તુતઃ સુખદાયી ન હેાવાનુ મતન્ય આ રીતે સ્વયમેવ સ્વીકાર્ય થાય છે. કૃત્રિમ સુખની ઇચ્છાથી મનુષ્યનાં ચિત્તમાં વિવિધ પ્રકારના સંકલ્પાના ઉદ્ભવ થાય છે. એને રિણામે ગમે તેટલું મળ્યા છતાં મનુષ્યને સતાષ થતા નથી, તેને કઇ ને કઈ ઉણપ લાગ્યા જ કરે છે. આ પ્રમાણે મનુષ્ય સુખી થવાને બદલે ઉલટા દુઃખી થાય છે. સુખની ઈચ્છાની પરિતૃપ્તિ અર્થે મનુષ્ય આમ અનેક પ્રયત્ન કરે છે છતાંયે તેને સુખ કે સ ંતાષ થતાં જ નથી. કલ્પિત સુખની પરિતૃપ્તિના વ્યર્થ પ્રયાસેાથી મનુષ્યનું જીવન આમ દુઃખી બને છે.
આ સંસારમાં જે ઘડમથલ અને દોડાદોડી ચાલી રહેલ છે તે મનુષ્ય માત્રની સુખની ઉત્કટ ઇચ્છાનું પરિણામ છે, પણ સુખની તીવ્ર ઈચ્છા કેાઈ રીતે પરિતૃપ્ત થતી ન હેાવાથી ભિન્ન ભિન્ન આદર્શોĚનું પરિશીલન થયાં કરે છે. એક આદર્શથી સુખની પરિપ્રાપ્તિ ન થતાં ખીજો આદર્શ ગ્રહણ કરાય છે.
આ પ્રમાણે દુનીયાની ઘટમાળ ચાલ્યા કરે છે. આમ આશે ંરૂપી ભૂતિશાચને કારણે મનુષ્ય અનેક વસ્તુઓની પરીક્ષામાં પેાતાનું આખુયે જીવન વ્યતીત કરે છે. ઘણાયે મનુષ્યા આદર્શસિદ્ધિની કારમી કસોટીમાં અનેક રીતે નિષ્ફળ નીવડી પેાતાનુ સર્વસ્વ ગુમાવી બેસે છે. પરમ ધ્યેયને બદલે ગમે તેવા આદર્શીની સાદ્ધ ખાતર પેાતાનુ આખુંચે જીવન બરબાદ કરનાર આવા મનુષ્યા મૃત્યુ સમીપ આવે એટલે છેક હતાશ થઇ જાય છે. સુખના કલ્પિત આદ
For Private And Personal Use Only
