________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
રાજાની મૂકેલી સાત રાક્ષસીનું સ્વરૂપ.
૮૫
છે. લેાકેા અજીણુ થી, શરદીમાં ક્વાથી, તાપમાં ચાલવાથી, ઠંંડીના પ્રદેશમાં જવાથી, મેલેરીયાના જંતુથી, ચેપી રોગવાળાની સારવારથી, વાત, પિત્ત, કફની વિષમતાથી, વ્હાલાના વિયેાગથી, અંગત ચિંતાથી, પૈસા જવાથી એમ રાગ લાગ્યુ પડવાના અનેક કારણા ખતાવે છે, છતાં તે બધાં નિમિત્ત કારણુ છે. ઉપદાનકારણ તે અશાતાવેદનીયના ઉદય છે. તે ખાદ્ય કારણને પ્રેરણા કરે છે અને રાગ પ્રગટે છે. ચેગીની માફક વ્યાધિ પરકાય–પ્રવેશ ઝડપથી કરી શકે છે. પછી શરીરની તંદુરસ્તી અને સ્વસ્થતાના નાશ કરે છે. તાવ, અતિસાર, કાઢ, હરસ, પરમીએ, અરાલ, પિત્તપ્રકાપ સ ંગ્રહણી, શૂળ, હેડકી, શ્વાસ, ક્ષય, વાઇ, વાના ગાળા, હૃદયરોગ, કોઢ, અરૂચિ, ભગંદર, કંઠમાળ, જલેાદર, સનિપાત, આંખ, માથા અને કર્ણના રોગ વિગેરે ઉત્પન્ન થાય છે. આ મા રૂજા-વ્યાધિને પરિવાર છે. આના ઉપર વિજય મેળવવા હવે મુશ્કેલ થઇ પડે છે. શાતાવેઢનીયના સુખને અનુભવ કરતાં શરીરને સુંદર વર્ણ, મહાન્ ખળ સૌંદર્યંતા, ઉત્તમ બુદ્ધિ, પ્રખળ ધીરજ, સ્મરણશક્તિ, દરેક કાર્યમાં પ્રવીણતા ઇત્યાદિને જીવ અનુભવ કરે છે. તે સર્વના આરેગ ક્ષણમાત્રમાં નાશ કરી દઇ શરીરમાં પીડા ઉત્પન્ન કરે છે. આ વ્યાધિ રાક્ષસી વળગતાં જ જીવા ચીસે પાડે છે, દીન સ્વરે રડે છે, ઉંડા નિસાસા નાખે છે, વિજ્રળ થઈ બરાડા પાડે છે, જમીન પર આળાટે છે, અચેતનની માફક પથારીમાં પડ્યો રહે છે. આ માંદગીના પ્રસંગે જીવ દિલગીર થાય છે અને કેટલાક જીવા તેા જીવતાં આંહી જ નારકીના જેવી વેદના અનુભવે છે.
આ પ્રમાણે ભવચક્રના જીવાની નિરાગિતાના નાશ કરીને આ રૂજા રાક્ષસી જીવને અનેક પ્રકારે પીડા કરે છે. ( જ્યાંસુધીમાં આ રૂજા રાક્ષસી દૂર રહી હાય ત્યાંસુધીમાં સુખના અીંજનાએ ધર્માંસાધન જરૂર કરી લેવું જોઇએ. )
સ્મૃતિ—૩. રાજન્ ! આ ત્રીજી રાક્ષસીનું નામ મૃતિ-મરણ છે. તેણે આખા ભવચક્રને પોતાના પગ તળે કચરી નાંખ્યુ છે. એવા કાઇ દેહધારી જીવ નથી કે તેના ઉપર આ મરણુનું જોર ચાલતું ન હોય ? આયુષ્યકમ રાજાના આયુષ્યક્ષય નામના સુભટે તેને વિશ્વમાં મેાકલાવેલ છે. આશય એ છે કે આયુષ્યક્ષયથી બધા જીવા મરણને શરણ થાય છે કે દેહથી જુદા પડે છે.
લેાકા કહે છે કે ઝેર ખાવાથી, શસ્ત્રના ઘાથી, અગ્નિથી, પાણીમાં ડુખવાથી, પર્યંત પરથી પડવાથી, ભયથી, ભૂખથી, વ્યાધિથી, તૃષાથી, ઠંડીથી, ગરમીથી, પરિશ્રમથી, સર્પદંશથી, અપચાથી, વ્હાલાના વિચેાગથી, પછડાવાથી અને શ્વાસેાશ્વાસ રાકાઇ જવાથી અમુક મરણ પામ્યેઃ પણ આ બધા નિમિત્ત કારણેા છે. તેનુ ઉપાદાન ( મૂલ તાત્ત્વિક ) કારણ તે આયુષ્યના ક્ષય જ છે અને તે જ આવાં નિમિત્તો મેળવી આપે છે,
For Private And Personal Use Only
