________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૨૨
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
સિંચવા લાગી. સિંચનક્રિયામાં લાંબો સમય પસાર થયા છતાં, કૃપાસુંદરી નથી વિરમતી કે નથી કેઈની સાથે વાર્તાલાપ કરતી. આવી શૂન્યતા ભરી લાંબી સ્થિતિથી સમતાને કંટાળો ઉન્ન થયો અને વિચારવા લાગી કે જે કંઈ પણ પરિચિત કે અપરિચિત આવે તે કથાવિનોદથી કંઈક શાંતિ મેળવી શકું. તે દરમ્યાન “સંવર' નામને શકરાજ ત્યાં પ્રવેશ કરે છે. સમતા તેને નિહાળી સપ્રમોદ સ્વાગત કરે છે. પછી તેમના રાજશુકને વિહારનું ઈતિવૃત્ત પૂછે છે. રાજશુક ઉત્તરમાં કહે છે કે હું
ચાલુકયચંદ્ર કુમારપાળ ચક્રવર્તિની પાછળ પાછળ વિચરૂં છું” સમતા કુમાર પાળના ગુણોનું વર્ણન કરવા વિજ્ઞપ્તિ કરે છે, રાજશુક કુમારપાળે લીધેલ તેનિર્વશીનું ધન ગ્રહણ ન કરવું. ઘૂતાદિ વ્યસનના પરિત્યાગનું વર્ણન કરે છે, સમતા સકળ ગુણસંકીર્તન સાંભળી હૃદય સાથે વિચારે છે, ખરેખર મારી પ્રિય સખીને જેવી સગુણશાલી પતિ જોઈએ, તેવી જ પ્રાપ્તિ છે. ત્યાર બાદ કૃપાસુંદરી અને સમતા વાર્તાલાપમાં પરેવાય છે. વિદૂષક રાજાને અનુમતિ આપે છે કે કૃપાસુંદરી સાથે વાર્તાલાપ કરવાને સુયોગ છે. તે જ સમયે “રાજ્યશ્રી ” પિતાની પ્રિયસખી બતા” સાથે હાજર થાય છે. રોદ્રતા, કુમારપાળ પ્રણયિની રાજ્યશ્રીને કૃપાસુંદરી વિષેનો સાવંત વૃત્તાંત કહી સંભળાવે છે અને ધર્મારામોદ્યાનમાં આ વવાનું કારણ સ્પષ્ટ કહી બતાવે છે. સકળ વર્ણન સાંભળી ગ્લાનિ પામે છે અને પતિનું આવું વર્તન જોયા કરતાં અહીંથી ચાલ્યા જવું ઈષ્ટ સમજે છે. પરંતુસખીના આગ્રહથી એક વૃક્ષની આડે તિરોહિત રહી સકળ ચેષ્ટા નિહાળવા લલચાય છે. કુમારપાળ અને કૃપાસુંદરીનું પ્રેમી યુગલ પ્રાપ્ત સુયોગને લાભ લઈ, પ્રણય-વિનેદમાં તન્મય બની અન્તજર્વાલા શાન્ત કરે છે. અઘટિત કૃત્ય નિહાળી રાજ્યશ્રી ઉશ્કેરાઈ પ્રગટ થાય છે. જેને જોઇ કૃપાસુંદરી પિતાની સખી સમતા સાથે ચાલી જાય છે. દેવીને પ્રસન્ન કરવા કુમારપાળ પ્રયત્ન કરે છે પણ તે નિષ્ફળ જાય છે. રાણી ગુસ્સામાં ને ગુસ્સામાં વિદાય થઈ જાય છે. કુમારપાળ એકાકી ઉભા ઉભે વિચારમગ્ન બને છે તેવામાં વૈતાલિક સંધ્યા-સમયની આગાહી આપે છે. જે સાંભળતાં કુમારપાળ સર્વજ્ઞની સાયતની પૂજા કરવા માટે ચાલ્યો જાય છે. પિતાના સુખમાં વિદ્ધભૂત થતી કૃપાસુંદરીનું અનિષ્ટ કરવા રાજ્યશ્રી
પ્રયત્ન કરે છે. તેમનો સંગમ દુર્ઘટ નિવડે તે માટે રાજ્યશ્રી ત્રીજો અંક ચાલુકયકુળ દેવતાનું આરાધન કરવા લાગે છે. આ સર્વે ઘટના
વિચક્ષણ અમાત્ય પુણ્યકેતુને પ્રાપ્ત થાય છે. રાણીની આ સવે ઘટનાને લિશાત્ કરવાને પુણ્યકેતુ એક એજના ઘડી કાઢે છે. દેવીની મૂર્તિ પાછળ પિતાને માણસ છુપાવી તેને કહ્યું કે દેવી પૂજા કરવા માટે આવે ત્યારે પ્રસન્ન થઈ અમુક પ્રકારે કહેવું. રાણું પૂજા કરવા માટે જાય છે. ત્યારે દેવીની પ્રતિમાની પાછળ છુપાયેલ માનવ રાજ્યશ્રીને કહે છે કે “હે વત્સ ! ઉપસ્થિત પ્રસંગનું
For Private And Personal Use Only
