________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૩૨
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
હિત--ઉપદેશ (શાસન રહસ્ય)
૧ કઈ રાજા મહારાજાની આજ્ઞાને ભંગ કરવાથી એકજવાર પ્રાણુ નાશ થાય છે, પરંતુ વીતરાગ-સર્વજ્ઞની એકાન્ત હિતકારી આજ્ઞાને સ્વચ્છંદતાથી ભંગ કરનારને અનંતિવાર તેની શિક્ષા ભેગવવી પડે છે.
૨ જેમ માન-મર્યાદા વગરના ભજનથી જીવિતને નાશ થાય છે અને મને ચંદાસર ભોજન કરવાથી જીવિતની રક્ષા થવા પામે છે. તેમ રૂડી ધર્મ—મર્યાદાને લેપ કરી વેચ્છાથી ધર્મકરણ કરવા વડે સંસાર-જમણુ કરવું પડે છે, અને ધર્મનું પવિત્ર રહસ્ય સમજી, દઢ શ્રદ્ધા રાખી તેનું યથાવિધિ પ્રેમપૂર્વક પાલન કરવાથી જન્મ મરણનો અંત કરી અંતે અક્ષય સુખની પ્રાબિત થઈ શકે છે.
૩ અલ્પ ખા ને ગમ ખા–એ કહેતીથી વિચક્ષણ ભાઈ બહેનેએ ખાવાપીવામાં તથા બોલવામાં ભારે વિચાર (મર્યાદા ડહાપણું) આદરતા રહેવાની જરૂર છે, કારણકે ઉપેક્ષા કરવાથી વખતે ભારે ભયંકર પરિણામ આવે છે. અનાદિ અભ્યાસ એકાએક સર્વથા છુટવો મુશ્કેલ છતાં અંતરની લાગણ–ખંતભરી સાવધાનતાથી તેમાં ઘણે એક સુધારો થવા સંભવ છે. માણસ ધારે તે પુરૂષાર્થથી કરી શકે છે.
૪ ખરેખર ઉત્સર્ગ અને અપવાદ કહે કે, વિધિ અને નિષેધ વા મુખ્ય અને ગણુ માર્ગો પાતપિતાના સ્થાનમાં કલ્યાણ કરનાર અને બળવાન હોય છે. બીજા બીજાના સ્થાનમાં અનર્થ કરનાર અને દુર્બળ હોય છે. પુરૂષ વિશેષથી સ્વસ્થાન અને પરસ્થાન થવા પામે છે. સમર્થ–સશક્ત-સહનશીલને ઉત્સર્ગ–વિધિમાર્ગ સ્વસ્થાન અને અપવાદ (ગણ-નિધિ) માર્ગ પરસ્થાન છે. અસમર્થ અશક્ત-અસહનશીલને અપવાદ સ્વસ્થાન અને ઉત્સર્ગ પરસ્થાન લેખાય છે.
- ૫ મિથ્યાત્વ સમાન કોઈ શત્રુ ઝેર, રેગ કે અંધકાર નથી. શત્રુ, ઝેર, રોગ કે અંધકાર એકજ ભવમાં દુ:ખ આપે છે, ત્યારે જેનો ઉછેદ કરે ભારે મુશ્કેલ છે એવા મિથ્યાત્વ (વિપરીત વાસના-બુદ્ધિ યા શ્રદ્ધા) વડે ભવભવમાં દુ:ખ થાય છે. જવાળાઓવડે વ્યાપ્ત-વિકરાળ અગ્નિમાં દેહને હેમી દે કેઈક રીતે ઠીક, પણ મિથ્યાત્વ યુક્ત જીવવું એ કદાપિ સારૂં નથી.
૬ અજ્ઞાનતાથી યા ઉછુંબલવૃત્તિથી થોડું પણ ઉત્સવ-સૂત્ર વિરૂદ્ધ બોલ વાથી તેમજ આચરવાથી બીજું ગમે તેટલું કષ્ટ ધર્મ નિમિત્તે કરતા છતાં જીવને જન્મમરણના અપાર દુઃખ વેદવાં પડે છે. કેમકે તેથી બેધિ–બીજ સમકતને લેપ થાય છે અને અનંત ભવભ્રમણ વધી જવા પામે છે) એટલા માટેજ ધીર-સુબુદ્ધિશાળી સજજને પ્રાણને પણ ઉસૂત્ર ભાષણ કરતા નથીજ. શેડી પણ ગફલતથી કેવું ભયંકર પરિણામ આવે છે તેની ઉપર મરીચિ પ્રમુખના દાખલા શાસ્ત્ર પ્રસિદ્ધ છે.
For Private And Personal Use Only
