________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૬
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
અને સર્વ વસ્તુઓ તમારી પાસે તેની મેળેજ આવી જશે તે તમે તમારી એ માન્યતા સત્વર તજી છે એજ સારૂં. દૃઢતાપૂર્વક માને કે જે કાંઈ તમને મળે છે તેની કિસ્મત તમારો પરિશ્રમજ છે. કોઈ પણ વસ્તુ મેળવવા માટે ઉક્ત દ્રવ્યને વ્યય કરવો જોઈએ. આપણને જોઈને આશ્ચર્ય થાય છે કે પ્રાચીન કાળના લોકે મોટા મોટા ગ્રંથ લખી નાંખતા હતા, પરંતુ તેની કુંચી કેવળ નિરંતર ઉદ્યોગ અથવા પરિશ્રમજ છે. નિરૂદ્યમી બનવા સમાન કેઈપણ ખરાબ સ્થિતિ નથી તેમજ કઈ પણ ખરાબ ટેવનથી. વળી એવી કોઈપણ બીજી આદત નથી કે જે તેના જેટલી સરલતાથી પડી જાય, પરંતુ તજવાનો પ્રયત્ન કરતાં છતાં પણ કદિ ન તજાય, નિરૂઘમી મનુષ્ય સત્વર મલીન, નીચ અને આળસ બની જાય છે અને તેનો સ્વભાવ રેડ-ઈન્ડીયન (હિંદુસ્તાની કહીએ તે પણ ચાલી શકે, લોકોની જે થઈ જાય છે. તે એમ માને છે કે “દોડવા કરતાં ચાલવું સારું છે, ચાલવા કરતાં ઉભા રહેવું સારું છે, ઉભા રહેવા કરતાં બેસી રહેવું સારું છે, અને બેસી રહેવા કરતાં સુઈ રહેવું સારું છે.” ઘણાએક મનુષ્ય અનેક કાર્યોમાં મગ્ન હોવા છતાં પણ ખરેખર પરિશ્રમી નથી હોતા. એવા મનુષ્યો તેજ હોય છે કે જેઓ પિતાનાં કર્તવ્યની ઉપેક્ષા કરીને પિતાની મૂર્ખતા છુપાવવા માટે નકામે કાર્યભાર ઉઠાવી લે છે.
ઉદ્યોગી તેમજ પરિશ્રમી મનુષ્યને અવકાશ પણ અધિક મળી શકે છે, કેમકે તે પિતાના સમયના ઉચિત વિભાગ પાડી શકે છે. નિશ્ચિત કાર્ય યથાસમય પુરૂં થયા પછી તેને ફુરસદ મળી શકે છે. સારાંશ એ છે કે ઉત્કૃષ્ટતા અથવા શ્રેષ્ઠતા પ્રાપ્ત કરવા માટે ઉદ્યોગ કરવાની આવશ્યકતા છે. “ઉદ્યોગી મનુષ્યને એકજ ભૂત સતાવે છે. પરંતુ નિરૂદ્યોગી મનુષ્યને સેંકડો ભૂત સતાવે છે.” ડ્યિાર કરવા જેવી વાત છે કે જે આપણે હમેશને કાર્યક્રમ નિશ્ચિત કરીને તે યથાસમય પુરું કરવાનું શીખી લઈએ તે આપણે દુષ–સંગતિ, કુકર્મ–પ્રવર્તક બન્ધન તેમજ આપણી આબરૂને હાનિકારક તથા શુભચિંતકોને અસંતુષ્ટ કરનાર અનેક પ્રસંગોથી બચી શકીએ છીએ,
૩–કાર્ય પૂરું થાય ત્યાં સુધી તેમાં દૃઢતાપૂર્વક મંડ્યા રહે.
એકજ અભ્યાસ તથા એકજ સંકેતમાં વર્ષો સુધી મને નિગ્રહપૂર્વક તે પુરું થાય ત્યાં સુધી મંડ્યા રહેવું જોઈએ. કેટલાક મનુષ્ય એવા હોય છે કે તેઓ જ્યારે કઈ સ્થળે એવું લાગે છે કે સાંભળે છે કે અમુક મનુષ્ય અમુક ઉદ્યોગ કર્યો અને તેને ઉત્તમ સફલતા મળી ગઈ ત્યારે તેઓ પણ તે પ્રમાણે જ કરવાનો વિચાર કરે છે. વિચાર કર્યા વગર તે કાર્ય શરૂ કરી દેવામાં આવે છે અને તે લેકે પિતાનાં કાર્યની મહાન પ્રશંસા કરવા લાગે છે. કેટલાક દિવસો વીત્યા બાદ તેઓ
એ કાર્ય પડતું મૂકે છે અને બીજું કાર્ય હાથ ધરે છે. એક વિદ્યાથી પિતાની ઉન્નતિ કરવા ઈચ્છતે હતે. તેણે કઈ ગ્રંથમાં વાગ્યું કે કેઈ એક મહાત્મા તથા
For Private And Personal Use Only
