Atmanand Prakash Pustak 018 Ank 03

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 5

જૈન તીથ ભીમપલ્લી અને રામસિન્ય. જૈન તીર્થ ભીમપલ્લી અને રામસૈન્ય.
(લેખક-મુનિ કયાણવિજયજી.) વિકમની ચૅદમી, પંદરમી અને સલમી સદીમાં લખાયેલા ઘણાએક ગ્ર અને શિલાલેખેમાં ભીમપલ્લી અને રામસન્યને તીર્થ તરીકે અથવા પ્રાચીન નગર તરીકે ઉલ્લેખ થયેલું જોવામાં આવે છે. કેટલાંક તેત્ર અને ચૈત્ય-પરિવાકિમાં આ બંને સ્થળને તીર્થ ગણીને વંદન કર્યું છે. આ ઉપરથી એ વાત તે નિદેહ છે કે “ભીમપલ્લી” અને “રામસન્ય” કઈ પ્રાચીન જૈન તીર્થ છે, પણ તે કયા દેશમાં આવેલાં છે અને હાલમાં કયા નામથી ઓલખાય છે એ વાતની કોઈને જ ખબર હશે.
ભીમપલ્લી ભીમપલી નગર કે જે એક વખત ઘણી પ્રસિદ્ધિને પામેલ હતું, જેના નામથી ભીમપલીય' નામને ગચ્છાનિક હતું અને જેની પ્રાચીનતા અને સમતાને સૂચવનારી હજી પણ અનેક દંતકથાઓ ત્યાંના નિવાસિના મુખ થકી ખેદ અને હાનિ પૂર્વક સાંભલીયે છીએ તે આજે એક નાના ગામડાના રૂપમાં “ભીલડી' એ નામથી ઓળખાય છે.
ભીલડી ગામ પાલણપુર એજન્સીમાં ડીસા-કે૫થી લગભગ આઠ કાશને છે. પશ્ચિમદિશામાં આવેલ છે. ડીસા પાસે આવેલી બનાસ નલીને લીધે લેકમાં આના વર્તમાન નામના સંબંધમાં એક એવી દંતકથા પ્રચલિત થયેલી છે કે શ્રેણિક રાજા પિતાના બાપથી રીસાઈને ઘરથી નિકળી પડી પરદેશ યાત્રા કરતે અત્રે આવ્યું હતું અને એક ભીલ કુમારીના પ્રેમમાં ફસી જઈ તેણીની સાથે પરયુવાને તૈયાર થયા હતા, પણ પાછલથી તેને જણાયું કે ભીલડીની જોડે પરણીને પિતે એક અયોગ્ય કામ કરનારે ગણાશે. આ વિચારથી તેણે પરવાનું માંડી વાળ્યું, પણ હૃદયમાં ઉગેલા પ્રેમની જડને તેડી શો નહિં. છેવટે પોતાના પ્રેમને જીતનારી ભીલડીને પ્રસંગ ચિરસ્મરણીય રાખવાના વિચારથી તે નગરને-કે જે તે પહેલાં “ચંબાવતી'ના નામથી લખાતું હતું-“ભીલડી” એવું નામ આપવીને ત્યાંથી વિદાય થયે.”
૧ શ્રેણિક ચરિત્રમાં એવી હકીકત આવે છે કે ઘરથી નિકળીને મુસાફરના વેશમાં ફરતા કરતો શ્રેણિક બેજાતટ નગરમાં ગયા હતા. વિશેષ સંભવ છે કે આ હકીકત ઉપરથી જ બનાસ નદીની પાસે આવેલા ભીમપલ્લી નગરની સાથે શ્રેણિકના સંબંધ વાળી દંતક્ષા ઘડાઈ હશે.