________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સહાનુભૂતિથી જીવન-સાફલ્ય. સહાનુભૂતિથી જીવન–સાફલ્ય.
વીઠલદાસ મુળચંદ શાહ, બી. એ. “તમે તમારા પિતાના આત્માને તિત્ર દષ્ટિથી વિચાર કરે, પરંતુ જ્યારે તમે બીજા લેક તરફ જુએ ત્યારે અનુકશ્માયુક્ત દ્રષ્ટિથી જુએ. સાધારણ મનુ એના મુખમાંથી અપશબ્દો નીકળે છે તેવા તમે કદીપણ ન બેલો.”
ઈલા વહીલર વિલકાકસ. તમારી પીઠ કેવી છે એમ હું પીડિત મનુષ્યને પૂછતે નથી, પરંતુ તેઓની પીડા જોઈને પિતે પીડિત બની જાઉં છું અને પીડાને અનુભવ કરવા લાગું છું”
વાટ હાઈટ મેન, જેટલું આત્મ-દમન આપણે પ્રાપ્ત કરી લીધું હોય છે તેટલા પ્રમાણમાં આપણે બીજા લોકો તરફ સહાનુભૂતિ દર્શાવી શકીએ છીએ. જ્યાં સુધી આપણે પિતાની જાત ઉપર દયા કરીએ છીએ અને પોતાની તરફ સહાનુભૂતિ દર્શાવીએ છીએ ત્યાં સુધી આપણે બીજાને વિચાર કરી શકતાં નથી. જો આપણે આપણી પિતાની પ્રશંસા, રક્ષા અને સંમતિનો વિચાર કર્યા કરીએ છીએ તે આપણે બી. જાની સાથે પ્રેમમય વ્યવહાર કરી શકતા નથી. બીજાને વિચાર કરો અને પોતાની જાતને વિચાર ભૂલી જ તેને સહાનુભૂતિ કહેવામાં આવે છે.
અન્ય મનુષ્ય તરફ સહાનુભૂતિ દર્શાવવા માટે પહેલાં આપણે તેઓની સ્થિતિ સમજવી જોઈએ અને તેઓની સ્થિતિ સમજવા માટે તેઓના સંબંધમાં પ્રથમથી ખરાબ વિચારો બાંધી લેવા જોઇએ નહિ--જેવા તેઓ હોય છે તેવાજ તેઓને જેવા જોઈએ. આપણે બીજા લોકોની આંતરિક સ્થિતિની અંદર પ્રવેશ કરવો જોઈએ અને તેઓને નેત્ર વડે જોઈને તથા તેઓના અનુભવના અનુક્રમને સમજીને તેઓની જેવા બની જવું જોઈએ; પરંતુ એટલું તો નિ:સંદેહ છે કે જેઓની બુદ્ધિ અને અનુભવ આપણું કરતાં ચઢીયાતા છે અને તેમજ જેઓ કરતાં આપણે આપશું જાતને ઉન્નત અને ઉચ્ચ માનીએ છીએ તેવા લોકોની સાથે આપણે ઉક્ત પ્રકારને વ્યવહાર કરી શકતા નથી, કેમકે સહાનુભૂતિ અને સ્વાર્થ એક સ્થાન પર સ્થિર રહી શકતા નથી, પરંતુ આપણે આપણી જાતને જે પાપ અને કલેશમાંથી સફળતા પૂર્વક મુકત કરી લીધી છે તેવા પાપ અને કલેશમાં જેઓ ફસાએલા છે તેઓની તરફ આપણે સહાનુભૂતિ દર્શાવી શકીએ છીએ. જે પુરૂષની મહત્તા આપણા કરતાં વધારે હોય છે તેને આપણે આપણી સહાનુભૂતિની છાયાથી ઢાંકી શક્તા
For Private And Personal Use Only
