________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રા.
નથી. ન્હાનામાં હાનું પ્રાણ પણ સહાનુભૂતિના સ્વર્ગીય સ્પર્શથી આનંદિત બને છે, કારણકે સહાનુભૂતિ એ એક એવી વિશ્વવ્યાપક ભાષા છે જે સર્વ પ્રાણીઓ સમજી શકે છે. અમેરિકાના ડારટમૂર શહેરમાં એક અત્યંત અત્યાચારી અપરાધી મનુષ્ય હતું. જેને અનેક અપરાધને લઈને ઘણાં વર્ષો સુધી કારાગૃહમાં રાખવામાં આવ્યું હતું. સર્વ લે કે તેને અત્યંત ભયાનક, કઠોર અને નિર્દય ગણતા હતા. અને કારાગ્રહના પહેરેગીએ પણ તેને સુધારવાની આશા તજી દીધી હતી. એક દિવસ જે કેટડીમાં તેને રાખવામાં આવ્યું હતું ત્યાં એક ભળે અને અસ્વસ્થ ઉંદર આવી ચઢ્યા. તે ઉંદરની અસહાય અને દુર્બળ દશા જોઈને તે પાપી મનુ
નાં હદયમાં દયાની વિજળીનો સંચાર થઈ ગયે અને તે પિતાની તેમજ એ ઉંદરની એકજ પ્રકારની દશા જોઈને તેની તરફ સહાનુભૂતિ પ્રકટ કરવા લાગ્યા. તેણે તે ઉંદરને પોતાના એક પગરખામાં નિવાસ આપે અને પોતાની ખાવા પીવાની વસ્તુઓમાંથી તેને ખવરાવી પીવરાવી તેનું પિષણ કર્યું. જે અત્યંત કઠોર અને દૂષિત હદયમાં કેઈપણ મનુષ્યને માટે દયાને અંશ પણ નહેતે, તે હદયમાં એક ઉંદરની ખાતર સહાનુભૂતિને સ્વર્ગીય દીપક પ્રકટ થયા. પિતાથી શક્તિહીન મનુષ્ય તરફ તેની દયા અને પ્રીતિમાં વૃદ્ધિ થવા લાગી અને પિતાથી અધિક શકિતવાન મનુષ્ય તરફ તેની તિરસ્કારની લાગણી ઘટવા લાગી. તે પહેગીની આજ્ઞા સંપૂર્ણ રીતે પાળવા લાગ્યા. પહેરેગીરોને પણ આશ્ચર્ય થયું કે આટલો બધો કઠેર હૃદય મનુષ્ય એકાએક આ નમ્ર કેવી રીતે બની ગયે. તેની મુખાકૃતિ પણ બદલાઈ ગઈ, નેત્ર, ઓષ્ટ આદિની ભીષણતા ધીમે ધીમે કોમલતા અને પ્રેમમાં પરિણત થઈ ગઈ. હવે તે એક દૂષિત અને પાપી કેદી નહોતે. તેનું મન પુણ્યમાં અભિરત બની ગયું. છેવટે એ સઘળે વૃત્તાંત અધિકારીઓના જાણમાં આવ્યા ત્યારે તેઓએ તેને સ્વતંત્ર કરી મૂક્યા અને કારાગૃહમાંથી જતી વખતે તે ઉંદરને પણ પિતાની સાથેજ લઈ ગયા.
એ રીતે બીજા તરફ સહાનુભૂતિ પ્રકટાવવાથી તેને પ્રવાહ આપણું હદયમાં પૂર્ણ વેગથી વહે છે અને આપણું જીવન સફલ બને છે. સહાનુભૂતિના દાનથી આપણને આનંદને પુર ૨ મળે છે અને સહાનુભૂતિનું દાન ન આપવાથી આપછે આનંદ નષ્ટ થાય છે. માણસ જેટલા પ્રમાણમાં સહાનુભૂતિ રાખે છે તેટલા પ્રમાણમાં તે આદર્શ—જીવન અર્થાત્ સત્યાનંદની સમીપ પહેચે છે. જયારે મનુષ્યનું હૃદય એટલું બધું કમળ બની જાય છે કે તેમાં એક પણ કઠેર, કટુ વા નિર્દય વિચાર ઉત્પન્ન થતું નથી અને તેના માધુર્યને ન્યૂન કરતા નથી ત્યારે તે પવિત્ર સત્ય આનંદમાં ગરકાવ થઈ જાય છે.
ઈતિશમ:
For Private And Personal Use Only
