________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સહાનુભૂતિથી જીવનન્સાફલ્ય. જાણી લે છે કે તેઓની અલ્પ બુદ્ધિ અને જ્ઞાન સારા ઉદર દ્વારા સહાયતા aષને ઉન્નતિ પામી શકે એમ છે, પરંતુ તેમાં તક્ષશ પરિવર્તન થઈ શકે તેમ નથી. વિવેક અને પ્રેમના પુપના વિકાસ માટે સમયની અયાવશ્યકતા છે અને છેલ્થ તથા મૂર્ખતાને શિઘ્રતાથી નાશ થઈ શક્તા નથી.
આ પ્રકારના મનુષ્ય પોતાના સર્વ પરિચિત મનુષ્યોના આભ્યતર જગતના દ્વારા શોધી લે છે, તેને ઉઘાડે છે, તેની અંદર પ્રવેશ કરે છે અને તેઓનાં જીવનનાં પવિત્ર મંદિરમાં નિવાસ કરીને તેઓ સર્વની સાથે એકમેક બની જાય છે. તેઓને તિરસ્કાર, ક્રોધ અને દ્વેષ કરવાનું કંઈ પણ કારણ મળતું નથી અને તેઓનાં હૃદયમાં અધિકાર, અનુકંપા, ધૈર્ય તથા પ્રેમનો નિવાસ થવા લાગે છે. આવા મનુષ્ય પિતાની જાતને સર્વમય માને છે અને એમ સમજે છે કે સર્વ મનુષ્ય પોતાની સમાન છે અને તેઓની પ્રવૃત્તિઓ પણ પિતાની જેવી છે, માત્ર તેમાં ન્યુનાધિકતા.
જ ભેદ છે. અર્થાત્ તેઓ બીજાના હૃદયમાં પાપ-પ્રવૃત્તિઓ કામ કરતી જુએ છે તે તેઓ પોતાનાં હૃદયમાં ઉતરી જુએ છે કે આ પ્રકારની પ્રવૃતિ તો મારા મનમાં પણ રહે છે, પરંતુ તેણે પાપ તરફ જવું છેડી દીધું છે. જે તેઓ બીજાનાં હૃદયમાં પુણ્ય પ્રવૃત્તિ જુએ છે તે તેઓ પિતાનાં મનમાં પણ એવી જ પુણ્ય પ્રવૃત્તિ જુએ છે.
એક મનુષ્ય બીજા મનુષ્યથી ભિન્ન નથી, જે ભેદ છે તે પ્રકૃતિનો નથી, પરંતુ માત્ર સ્થિતિને જ છે. કદિ કોઈ મનુષ્ય બીજાને પોતાનાં કરતાં અધિક પવિત્ર ધારી પિતાની જાતને તેનાથી ભિન્ન માને તે તે તેનું અજ્ઞાન સૂચવે છે. વસ્તુતઃ કઈ કોઈનાથી પૃથ નથી. સહાનુભૂતિના પવિત્ર મંદિરમાં પુયામા અને પાપાત્મા ભેગાં મળે છે અને એક બને છે.
અત્ર અને થશે કે સહાનુભૂતિની આવશ્યકતા સાથી વધારે કેને હોય છે? પુણ્યપ્રતાપી, જ્ઞાની, યાને મહાત્માઓને તેની આવશ્યકતા હોતી નથી. જ્ઞાનરહિત અપરિપકવ મનુષ્યને જ તેની અનિવાર્ય જરૂર હોય છે, જેઓ જેટલા વધારે પાપી છે તેઓ તેટલા વધારે દુઃખી છે, આથીજ તેઓને સહાનુભૂતિની તેટલીજ અધિક આવશ્યકતા છે. પુણ્યાત્મા પુરૂષને સહાનુભૂતિની આવશ્યતા નથી, પરંતુ પાપાભાઓનેજ છે. જેઓ દૂષિત કર્મો વડે દીર્ધ સમય પર્યત પાપ સંચય કરી રહ્યા છે તેઓને સહાનુભૂતિની મહાન અગત્ય છે.
એક પ્રકારનું પાપ કર્મ કરનાર માણસ બીજા પ્રકારનું પાપ કરનારને અપરાધી અને અધમ માને છે. તે એમ વિચારતો નથી કે જેકે મારું અને તેનું પાપ ભિન્ન પ્રકારનું છે, તે પણ આખરે તે પાપજ છે. તે એમ નથી વિચારતે કે સર્વ પ્રકારનાં પાપ એકજ છે, માત્ર તેનાં સ્વરૂપમાંજ ભેદ છે. મનુષ્ય પોતે જેટલો પાપી
For Private And Personal Use Only
