________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આત્મા અને પરમાત્માને સંબધ. મૂહભાવે ઘુમ્યા જ કરીએ છીએ. આપણું શરીર, બુદ્ધિ, મન, પ્રકૃતિનાં એ ચક્ર ઉપર ઘુમ્યા કરે છે. પરંતુ એ સર્વમાં આપણે ઉદ્દેશ શું છે તેનું આપણને ભાન નથી. વાસ્તવમાં આપણે આપણા સ્વામીની શોધમાં દોડીએ છીએ. અનંતકાળથી આપણને તેને વિગ છે. તેના વિના આપણું હૃદયના આત્યંતર પ્રદેશમાં આ રામ કે ચેન નથી. એટલા માટે આપણે અવ્યક્તપણે તેની શોધમાં ફરીએ છીએ. કઈ પણ પદાર્થ, ભગ, રસ કે સુખની સામગ્રીમાં સ્થાયી આનંદ રહી શકે નથી. રસનાં સ્વરૂપને ક્ષણે ક્ષણે નવીન બનાવવા માટે અવિરામ ઉદ્યોગ ક્યો કરીએ છીએ. તેમ છતાં એ નવા બનેલા રસના સ્વરૂપને ભેગવતા ચેડા કાળમાં મનની શક્તિ બહેર મારી જાય છે. તે થોડાજ કાળમાં સવાદહીન, ફિક, નિરસ અને આખરે નિર્વેદ ઉપજાવનાર થઈ પડે છે. જે સ્થાયી સંબંધ અને સ્થાયી આનંદ આપનારી પરમ વસ્તુની શોધમાં આપણે હતા તે વર તુ ત્યાં નથી. તેથી આપણું હૃદય ત્યાંથી ઉઠી જઈ, વળી અન્ય સ્થાને કેઈ નવીન રસ, નવીન લેવિલાસની સામગ્રી માટે પ્રયાસ આદરે છે. છતાં આખરે ત્યાં પણ નિરસતા, નિ, કંટાળે, અને બેચેની છુપાયેલી જ હોય છે. ચેન પડતું નથી, ગમતું નથી, હવે તે થાક્યા છીએ” એ વિકલ વૃતિને ભૈરવ નિનાદ તરફથી કર્ણ ઉપર અથડાયા કરે છે. લોકો તેમાંથી છુટવા માટે વિવિધ પ્રકારની પ્રવૃત્તિઓ રોજે છે. સાધારણ મનુષ્ય ખાન, પાન, નાચ, નાટક, રંગ, રાગ, વિલાસ, વૈભવ, મદિરા આદિનો આશ્રય લઈ એ નિર્વેદ અને નિરસતામાંથી ભાગી છુટવા માગે છે. બુદ્ધિમાન બુદ્ધિ અને તર્કની જાળ રચનામાં, અથવા કાવ્ય તરંગના રસેહ્વાસમાં છુપી રડી ત્યાં સ્થાયી સંબંધ જોડવા માગે છે, પરંતુ થોડી કે ઝાઝી ક્ષણ પછી, એ કાળમુખે કદરૂપે નિર્વેદ રૂપી રાક્ષસ પોતાનું બીહામણું મેટું લઈ હાજરને હાજરજ માલુમ પડે છે. આ નિરસતાથી બચવા માટે ભલે મનુષ્ય પોતાને ભેગવિલાસ, ખાનપાન, અને તિવ્ર મદિરાના દરીયામાં ડુબાડી રાખે, ગગનપશી હર્પતળનાં, વૈ વનવડે ઉભરાતી યુવતીઓનાં યુથમાં ગુંચવાઈ રહે, સૂર્યનો આતાપ જ્યાં પ્રભાવહીન છે એવી પત્ર પુષના સમુહથી ઘાટી, સ્નિગ્ધ સુગંધમય પુષ્પકું જેમાં છુપાઈ રહે, તો પણ એ નિર્વેદ-રાક્ષસ કેઈને ક્ષણ પણ જંપવા દેતો નથી. આ નિદને જીતવા માટે અનેક પ્રાકૃત મનુષ્ય ચેરી, લુચ્ચાઈ, વ્યભિચાર, વ્યસન, આદિ તિરસકાર કરવા જેવા દૂષણેને આશ્રય લે છે, સામાન્ય કટિને મનુ સ્વાર્થ, છળ પટ. પ્રવચના, પ્રતારણું, વિશ્વાસઘાત, આદિ બુદ્ધિની અપેક્ષા રાખનારા દૂષને આશ્રય લે છે. ઉત્ક્રાન્તિના પથમાં આગળ વધેલા પ્રતિભા સંપન્ન પુરૂષે આ નિ . કને જીતવા અને તેને સમયતા અર્પવા માટે અનેક ભવ્ય ગ્રંથ ના, ભવ્ય
For Private And Personal Use Only
