Atmanand Prakash Pustak 017 Ank 03

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 9

મનુષ્યની પ્રભાવશીલતા.
રહેતો હોય, આપણે આવા લોકેના મુખ ઉપર કદિ પણ હાસ્યની છટા જોતા નથી, જયારે જયારે એને જોઈએ છીએ ત્યારે ત્યારે તેઓનું મોઢું ચઢેલું જ હોય છે અને આંખ લાલ હોય છે, પરંતુ દુનિયામાં આનાથી પ્રતિકૂળ પ્રકૃતિના મનુષ્ય પણ જેવામાં આવે છે કે જેઓ નિરંતર પ્રસન્નચિત્ત રહે છે અને બીજાઓને પણ પ્રસન્ન બનાવે છે. કોઈ માણસ ગમે તેટલે ઉદાસ હોય તો પણ તે તેને જોઈને પ્રફુલ્લ બને છે.
કેટલાક મનુષ્ય કપટી અને માયાચારી હોય છે, અર્થાત્ તેઓની અંદર કાંઈક હોય છે અને બહાર કાંઈક બતાવે છે. તેઓનાં વચન અને વર્તનમાં એકતા હોતી નથી. આ પ્રકારના લોકોમાં એક મહાન અવગુણ એ હોય છે કે જ્યારે કે કાર્ય માટે તેને તમારી જરૂર હોય છે ત્યારે તમારી સાથે મળી જાય છે અને તમારા તરફ પ્રપતિ અને સહાનુભૂતિ દર્શાવે છે. પિતાના સ્વાર્થ ખાતર તે તમારી સાથે રડવાને અથવા હસવાને તૈયાર બની જાય છે. એની વાણીમાં એટલું બધું માધુર્ય આવી જાય છે કે તમને ઘડીભર એમ જ થાય કે સર્વ વાત એનાં હૃદયનાં ઉંડાણમાંથી નીકળે છે, પરંતુ આ પ્રકારના વ્યવહારથી હમેશાં કાર્ય ચાલતું નથી. બાહ્ય ટૅગ લાંબા સમય સુધી નભી શકતા નથી. સમય જતાં આખરે સત્ય પ્રકટ થાય છે જ. કોઈ ભેળા મનુષ્યો એની જાળમાં કદાચ સપડાઈ જાય, પરંતુ સર્વને પોતાની જાળમાં તેઓ ફસાવી શકતા નથી, કેમકે દરેક મનુષ્યમાં એક અંતરંગ ગુપ્ત શકિત એવી રહેલી છે કે જે કહી શકે છે કે એ મનુષ્ય પૂર્વ અને માયાચારી છે. પિતાને સ્વાર્થ સાધવા ખાતર તે સર્વ વાતે મીઠાશથી કરે છે, પરંતુ તેને સ્વાર્થ સધાઈ રહે છે એટલે પછી તે તમારી સાથે વાત પણ કરતા નથી.
જ્યારે એ વાત નિશ્ચિત છે કે સારે અથવા ખરાબ પ્રભાવ હમેશાં પડયા કરે છે ત્યારે આપણું કર્તવ્ય છે કે આપણે આપણી અંદર એવા ગુણે ઉત્પન્ન કરવા જોઈએ કે જેનાથી જન સમાજનું હિત સાધી શકાય. આપણુ ચરિત્રમાં પ્રેમ, શીલ, શાંતિ, દયા, નેહ, સત્ય, ધર્મ, ન્યાય આદિ સદગુણે ઉન્ન થવા જોઈએ, કેમકે આ સદગુણોને સંસારમાં ભારે પ્રભાવ પડે છે અને તેનાથી સમાજનું હિત સાધી શકાય છે.
જે મનુષ્ય ઉત્તમ રીતિથી પોતાનું જીવન વ્યતીત કરતો હોય છે તેને પ્રાય: એ વિચાર હૉત્સાહઃકરી મુકે છે કે મહારાથી જગતનું કાંઈ પણ ભલું થઈ શકતું નથી, પરંતુ આમ હતોત્સાહ થવું એ ઉચિત નથી. કારણ કે જે રીતિથી તે પિતાનું જીવન વ્યતીત કરે છે તેનાથી પણ જગતને મહાન લાભ થાય છે. તે કઈ અદભુત અને આશ્ચર્યજનક કાર્ય ભલે ન કરતે હોય, પરંતુ તેના જીવનથી અને તેની સ્થિતિથી સંસારમાં અવ્યકત ૫ ઘણી ઉંડી અસર થાય છે. કેટલીક વખત ન્હાના