________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કર્મ મિમાંસા.
સંસ્કાર તેના વેગની દીશામાં પુરપાટ ઝડપથી ગતિ કરતે હોય છે. અને તે સામે ટક્કર ઝીલી ઉભા રહેવું એ ગમે તેવા પુરૂષાથી આત્માઓ માટે પણ અનેક પ્રસંગે અશક્ય અને અસંભવીત હોય છે.
પરંતુ અન્યપક્ષે પૂર્વકર્મના પ્રબળ સંસ્કારના ન્હાના તળે ગમે તે પ્રકારના સ્વચ્છેદને આધિન બની પોતાને અને પરને પ્રવચનામાં દેરવું એના જેવું પાપમય જીવન અન્ય એકે નથી. જે મનુષ્ય પુરૂષાર્થને ગોપવી રાખી પૂર્વ કર્મના સંસ્કારને આગળ ધરે છે, અને પિતાને દોષ ન જોતા પિતાની ગતકાળની તેને પ્રકારની વાસનાને શીર બધે બોજો મુકે છે, એ મનુષ્ય વિશ્વની સર્વજ્ઞ અને પરમન્યાયી સત્તાને છેતરવાનો પ્રયત્ન કરે છે. કદાચ એવા મનુષ્યની આસપાસનો મનુષ્ય સમુદાય એના કથન ઉપર વિશ્વાસ મુકી, તેના અનિષ્ટ આચરણ અથવા વલણને પૂર્વકમ જનીત ગણે નીભાવી લે, પરંતુ એ સર્વજ્ઞ સત્તા એ ઢેગી મનુષ્યનું પિકળ સમજતી જ હોય છે, અને તેને પોતાને પુરૂષાર્થ રોપવવાના વાંક માટે ઘટતે બદલે અવશ્ય આપે છે. આથી ગમે તેવા પ્રબળ મેહનીકર્મની પ્રકૃતિ સામે આપણે આપણા સર્વ સામર્થ્યથી લડવું જોઈએ અને તેમાં કદાચ આપણે પરાભવ પામીએ તો આપણી નિર્બળતા માટે આપણે દોષવાન નથી. પરંતુ એ લઢાઈમાં પિતાના વીર્યને ગેપવીવાસનાના મેહથી આકર્ષાઈને વશ બનવું એ અધમતા તરફ દોરી જનાર છે. પ્રથમની લઢાઈમાં કદાચ હારી જવાય તે પણ પુરૂષાર્થની સંપૂર્ણ કળાને દાખવનાર વીર પુરૂષ એ વાસનાના બળને ઘટાડી શકે છે, બીજી વખત એ વાસનાની ગુલામગીરીમાંથી મુક્ત થાય છે. કદાચ એ આજે હારશે પરંતુ કાલે તો જીતવા માટે અવશ્ય નિર્માએલે છે. કર્મને પાઠ આટલું તો પર્વ કેઈને શીખવે છે કે ગમે તેવું પ્રબળ પ્રલોભન હોય અને મોહક આકર્ષણ હોય તોપણ એક વાર તેની સામે વિર્યથી લઢવાથી ઢીલુ બની જાય છે. પહેલી વારની હાર એ અરધી જીત છે, કેમકે એ હાર આવતી કાલે પ્રાપ્ત થવાની જીતની સામગ્રીસ્વરૂપ છે. આપણું ખરી શકિતની કસોટી જીતમાં નથી, પરંતુ પ્રબળ પ્રલોભને સામે બને તેટલા પુરૂષાર્થથી ટક્કર જીલવામાં છે. નીતિની કટી પ્રમાણીકપણામાં નથી. પરંતુ કેટલાક પ્રલોભનો સામે એ પ્રમાણીકપણું જાળવી રાખ્યું એમાં સમાએલી છે પવિત્રતાની કસોટી પણ વાસનાઓના નિમિત્તોની મધ્યમાં ટકી રહેવામાં છે, તક અનુકુળતા અને એકાંતમાં પણ પિતાની નિષ્ઠા નિભાવનારજ ખરે વીર પુરૂષ છે. વનમાં જઈને ત્યાં પવિત્ર ભાવથી રહેનાર, યોગી નથી પણ વનવાસી છે, કેમકે ત્યાં પ્રલોભનના નિમિતેને અભાવ હોઈ ભૂટતા માટે તક તેમજ અનુકુળતા હોતી નથી, એથી એની પવિત્રતા એ નિમિત્ત જન્ય પવિત્રતા છે, અને સંસારીની ભ્રષ્ટતા કરતા બહુ ચઢી
For Private And Personal Use Only
