________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. આતી ગણવા ગ્ય નથી, કેમકે ઉભય નિમિત્તને વશ બની જીવન વિતાવે છે, અને યોગી એ છે કે જે વસતીમાં રહી વનવાસની પવિત્રતા નિભાવી શકે છે. પરાક્રમ એ લઢવામાં અને તે પણ પ્રબળ પ્રલોભનરૂપી દમનના સાથે લઢવામાં છે વિજય મળવો કે ન મળવો જુદો પ્રશ્ન છે, પરંતુ પરાક્રમની કટી, પરાક્રમને છુપાવી ન રાખતા કાયરતા રહિતપણે આંતર શત્રુઓને હણવામાં છે.
આથી જ્યાં જ્યાં ભ્રષ્ટતા જોવામાં આવે ત્યાં આપણે એકદમ ન્યાય આપી દે વ્યાજબી નથી, તેમજ પરાજ્ય ઉપરથી પરાજ્ય પામનારના બળનો નિર્ણય બાંધવો એ ડહાપણ નથી. અનેક મહા પુરૂષોમાં એવી કોઈને કોઈ પૂર્વકર્મ જનીત નિર્બળતા હોય છે કે જે સામાન્ય અજ્ઞાન સમુદાયમાં પ્રથમ દષ્ટિએ તે મહાપુરૂષના માહામ્ય સંબંધે શંકા ઉત્પન્ન કરે છે. પરંતુ ડાહ્યા પુરૂષ એવા વખતે તે ક્ષતિનું નિદાન ધી એ અપૂર્ણતા તરફ ક્ષમાની નજરથી નિહાળવાની ઉદારતા દર્શાવે છે. ઔદાર્ય નાણાનો વ્યય કરવામાં અને બહોળા હાથે પૈસા ઉડાવવામાં સમાએલું નથી, પરંતુ પારકા દોષોને નિભાવી લઈ તેમાં માત્ર જે કાંઈ ઉત્તમ હોય તે ગ્રહણ કરવામાં રહેલું છે. ઉદારતા એ સંકોચપણાથી વિરોધી ભાવના દર્શાવનાર શબ્દ છે. સંકુચિત હૃદયમાં તેના પિતાના શિવાય ભાગ્યેજ કોઈનો સમાવેશ થઈ શકે છે, તે કેઈ સ્થાને ઉત્તમતા, ભવ્યતા, મહત્તા, મંગળતા, સુંદરતા અને સુવાસમયતા જોઈ શકતો નથી, તેની દષ્ટિ એકાદ આબે ભાગ શોધી લેહી અને પાસપર ઉપર ઠરી બેસવાનું પસંદ કરે છે. અને દુનીયાને બુરાઈ અને નીચતાથી ઉભરાઈ જતી માને છે. એક ઉત્કૃષ્ટ મહા પુરૂષમાં તે એકાદ કલંક શોધી કાઢી તેમને તે બહિષ્કાર કરી તેના પ્રસંગમાં આવનાર પ્રત્યેકના મન ઉપર એ કલંકની વાર્તા ઠસાવે છે. આ પ્રકારે આ વિશ્વની ઉજજવળ બીજી તરફ વિલકવાની સુંદર તક ગુમાવે છે, અને તે સાથે બીજાને પણ પોતાની પેઠે કરવાની મફતીયા સલાહ આપે છે. એક દોષને સર્વ દોષનું મહદ્દસ્વરૂપ આપીને દુધનાં પાત્રમાં ઝેરના બિંદુની માફક તે દોષને ગણવાનું પસંદ કરે છે. આવા લોકોના મનમાં ઝેરનું માહાત્મ્ય એટલુ બધુ રમી રહ્યું હોય છે કે અમૃતની કીમત આંકવા માટે તેમના હૃદયમાં ભાગ્યે જ કોઈ અવકાશ રહેતો હોય છે. હલાહલ વિષથી વ્યાપ્ત થએલા શરીરમાં દેવોને લભ્યમાન એક સુધાનું બિંદુ કેવું કામ કરી શકે એ ઉદાહરણ તેમને મન કાંઈજ કીમતી નથી, અને તેથી દોષના સમુહમાં રહેતા એક ઉત્તમ ગુણની કાંઈજ કદર કરવા શક્તિમાન હોતા નથી તેઓ પ્રત્યેક મોટા પુરૂષામાં કાંઈકને કઈ દવ નિહાળી બીજી રીતે અનુકરણીય મહાસ્યના દષ્ટાંતને પોતાની નજરથી હમેશા અળગુ રાખે છે. એ દોષને નિવારવા માટે એ મહાપુરૂષનો અંતરાત્મા કે પુરૂષાર્થ સાધી રહ્યો હશે તે વિચારવું તેઓ ભૂલી
For Private And Personal Use Only
