________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કર્મ મિમાંસા.
જાય છે. એક અંશે પણ તપસ્વીતા દાખવનારા આત્મા ધન્યવાદને પાત્ર છે, તો પછી એકાદ બે દોષોને બાદ કરતા જેમનું જીવન સર્વ રીતે ઉત્તમ અને ભવ્ય છે એવા પુરૂષે તરફ તિરસ્કાર દર્શાવનાર પોતેજ તિરસ્કારને લાયક છે એમ કહ્યા વીના ચાલતું નથી. જ્યાં જ્યાં કોઈપણ મહાભ્ય, ઉત્તમતા વિદ્વત્તા અને આકઉતા હોય છે ત્યાં અવશ્ય કાંઈને કાંઈ તપસ્વીતા, પુરૂષાર્થ અને સંયમ હોવો જ જોઈએ. આથી દો તરફ દષ્ટિ રાખી તે દેખવાનના અન્ય ગુણેથી વિમુખ થવું એ મુખઈ છે.
આ સ્થળે, આપણે સમુદાયમાં અનેક ઠેકાણે ચાલતી એક મુર્ખાઈ ભરેલી તત્વનીતિ તરફ અંગુલી નિર્દેશ કરવાની હમને આવશ્યક્તા જણાય છે. જ્યારે કોઈ મનુષ્ય મુશ્કેલીમાં આવી પડે ત્યારે તેની આસપાસના લોકોમાંહેના કેટલાક એ મુશ્કેલીમાં આવી પડેલા મનુષ્યને ઉદ્દેશીને કહે છે કે “એ એનું પોતાનું કર્મ ભોગવે છે, આપણે તેને શામાટે સહાય કરવી?” કર્મના મહા નિયમનો ઉપર ચાટી અભ્યાસ કરનારને આ પ્રકારે ભાસે તેમાં કાંઈ જ આશ્ચર્ય નથી. ખરી વાત છે કે આપણે આસપાસના મનુષ્ય જે કાંઈ અનિષ્ટ પરિણામો અને કષ્ટ સહન કરતા હોય છે તે તમામ તેમના તેવા પ્રકારના પૂર્વકર્મના અનિવાર્ય ફળે હોય છે. આપણે આપણા પોતાના પ્રયત્નથી એ મનુષ્યના અનિષ્ટ ફળદાયક પૂર્વકમની સત્તામાં અમુક હદ સુધી ફેરફાર કરી શકીએ છીએ એ વાત બહુ થોડા મનુષ્યો જાણે છે. અશુભ વિચારે, વાસનાઓ અને કાર્યોવડે એવું અશુભ ફળ નિમીત થયું હોય છે, અને આ કાળે આપણે ધારીએ તે આપણું પોતાના શુભ વિચાર ભાવના અને પ્રવૃતિ દ્વારા એ મનુષ્યની દુખમયતામાં ઘટાડો કરી તેના જીવનને સુખમય અને રસમય કરી શકીએ તેમ છીએ. દુખી મનુષ્ય પ્રત્યે હદયપૂર્વક સહાનુભૂતિ, આશ્વાસન અને સાચા અંત:કરણની પ્રેમમયતા દર્શાવવાથી તેના કષ્ટને ઘણો મોટે ભાગ દુર થાય છે, અને છેવટે આપણું સ્વાર્થને લક્ષ્યમાં રાખીને પણ દુખી પ્રત્યે બનતી સહાય કરવી ઘટે છે. સામે મનુષ્યનું દુખ દુર કરવાની શક્તિ છતાં જે મનુષ્ય એવી તત્વનીતિ રાખે છે કે “સ સેના કમ ભેગવે તેમાં હું શું કરી શકું?” તે પોતે એવા કર્મને ગતિને મુકે છે કે જેના પરિણામે તે કઈ કાળે કષ્ટમાં આવી પડશે ત્યારે તેને સહાય આપનાર કેઈ જ નહી હોય. દુખી આત્માઓની બુમ પ્રત્યે એ ઉત્તર દેવો કે “તમે એ દુખને લાયક છે, તમે કોઈ કાળે કાંઈ બુરું કામ કર્યું છે. તેનું આ ફળ તમારે ભોગવવું જ જોઈએ” તો તે બહુ અઘટતો અને અધમતા ભરેલો ઉત્તર છે. આપણી ફરજ તો સહાય કરવાની છે, ન્યાય આપવાની નથી, અથવા સામા મનુષ્ય ન્યાયનું ફરમાન ભગવતા હોય
For Private And Personal Use Only
