________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
८४
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. ઉપર કેવી કેવી અસર થઈ અને તે સ્થિતિના કિયા કિયા અંશ તેમના સ્વરૂપને કે કે પ્રકારે ઉપકારક થયા. એની પૂરેપૂરી શોધ થવી જોઈએ. એ સર્વ જાણવાથી આપણને અનુકરણ કરવા ચગ્ય અનેક દ્રષ્ટાંતો મળી આવે તેમ છે. તેથી કરીને આપણું સંસારની અધમતામાં પડતાં પડતાં આપણી દ્રષ્ટિ એવા ઉત્તમ ઉદ્ધારકે ઉપર ટકી રહેવાથી આપણને અનંત આશ્વાસન અને ઉત્સાહની પ્રાપ્તિ થયા વગર રહેતી નથી. કેટલાએક ચરિત્રના નાયક એક અપ્રસિદ્ધ સામાન્ય સ્થિતિમાંથી મહાન ઉચ્ચ પદને પ્રાપ્ત કરવા સમર્થ થયેલા હતા. તેમના ઉન્નત જીવનમાં પિતાનું કર્તવ્ય કરવામાં તેમણે જે ઉત્તમ ગુણેનું દર્શન કરાવ્યું છે, તે આપણાં હદય ઉપર અમર છાપ મૂકી જાય તેવું છે. તેવા લેખેની પણ અત્યારે પૂરેપૂરી શોધ કરવાની આવશ્યકતા છે. | વિક્રમના સોળમાં સૈકા પછી જૈન સાહિત્ય વૃક્ષની કેટલીએક વૃદ્ધિ થયેલી જેવામાં આવે છે, પરંતુ તે સમયે બીજા ધર્મોની સાથે ધર્મ સંબંધી વિવાદ અને કહિ થવાના કેટલાક પ્રસંગો બન્યા હતા, તથાપિ તે કાળે કેટલાએક લેખો વિલક્ષણ, આકર્ષક, બેધદાયક અને મનોરંજન કરનારા ઉદ્દભવ્યા છે. તે સાથે કેટલાએક ધાર્મિક ભાવનાને વધારનારા પણ થયા છે. આ સર્વ લેખમાં કેટલાએક લેખે મળી આવે છે અને બાકીના લેખોનાતો માત્ર નામજ સાંભળવામાં આવે છે. તે જે નામનું શ્રવણ બીજા ગ્રંથોની પ્રશસ્તિના લેખોમાંથી મળી આવે છે. તથાપિ જે ખંત અને ઉત્સાહથી તેમની શોધ કરવામાં આવે તો તે લેખોમાંથી કેટલાએક લેખો અદ્યાપિ પણ ઉપલબ્ધ કરી શકાય તેમ છે.
બીજી તરફ જેન ભાષા સાહિત્યની શોધ વિષે વિચાર કરવાથી માલમ પડે છે કે, જેન ભાષા સાહિત્યને આરંભ લગભગ વિક્રમના બારમા કે તેરમા સૈકાથી થયો છે. તે સમયે ગુર્જરગિરાની કેવી સ્થિતિ હતી, તે તે સમયના લેખો ઉપરથી જાણું શકાય છે. તે સાહિત્ય ગદ્ય અને પદ્ય એવા બે પ્રકારથી ગ્રંથાએલું જોવામાં આવે છે. તે સાહિત્યની ભાષા પુરાણી છે છતાં પણ તેની અંદર ચમત્કૃતિ ભરેલી રચના જોવામાં આવે છે. સાંપ્રતકાળે કેટલાએક જે ઉત્સાહી શોધકે તે ભાષાના લેખ પ્રગટ કરવા પ્રયત્ન કરે છે, તેમને સંપૂર્ણ અભિનંદન ઘટે છે. વિક્રમના બારમા અને તેમાં સૈકામાં દેશી ભાષાનું સ્વરૂપ જુદા જ પ્રકારનું દેખાય છે. તે સમયે બીજી ભાષાઓના લેખોને શોધ થયે નથી, પણ ગુર્જર ભાષા પર જે કાંઈ શોધ કરવામાં આવેલ છે, તે ઉપરથી તો સ્પષ્ટ જણાય છે કે, ચદમાં શતક સુધીની તે ગુર્જર ભાષા અપભ્રંશ પ્રાકૃત જ રહેવા પામેલી હતી. ગુર્જર ભાષાનું સ્વરૂપ જે કાંઈ બંધાયું છે, તે ચદમા શતક પછી બંધાયું છે, એમ તો ખાત્રીથી કહી શકાય તેમ છે. હાલમાં જ જૈન ગુર્જર સાહિત્યદ્વારની સંસ્થા તરફથી શ્રી આનંદ
| શેઠ દેવચંદ લાલભાઈ પુસ્તકેદ્ધાર પંડ–મુંબઈ
For Private And Personal Use Only
