________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જૈન ઐતિહાસિક સાહિત્ય. હાસની પુષ્ટિ ત્યારેજ થઈ શકશે કે જ્યારે તેના છુટાછવાયા સર્વે અવયવને એકત્ર કરવામાં આવશે અને એગ્ય આકારમાં જનસમુહ આગળ મુકવામાં આવશે. એ કાર્ય માટે તેણે સત્વર પ્રયત્ન કરવો જોઈએ, જે જે ઠેકાણેથી એ સાહિત્ય ઉપલબ્ધ થઈ શકે તે તે ઠેકાણેથી દરેક પ્રકારના પ્રયત્ન કરી તેને પ્રાપ્ત કરવા જોઈએ. જેટલી ઢીલ અને આંખ આડા કાન કરવામાં આવશે તેટલું જ વધારે નુકસાન કેમને ખમવું પડશે.
આવી શેાધ કરતાં દરમ્યાન જ્યાં કાંઈ ખંડીત યા નિરૂપગી પ્રતિમા, પવાસણુ, પરિકર આદિ વસ્તુ મળી આવે તે દરેકને કઈ એક સારા ઠેકાણે મ્યુઝીએમ કે પદાર્થ સંગ્રહાલય જેવાં સુરક્ષિત સ્થાનમાં પ્રયત્ન પૂર્વક રાખવી જોઈએ. ગવર્મેન્ટ ન્ટનાં શોધખોળ ખાતાં જેવી અન્ય સંસ્થા પણ જ્યારે પુષ્કળ ખર્ચ કરી આવી ચીજોને કોઈ પણ પ્રકારનો સીધો સ્વાર્થ ન હોવા છતાં. સાચવી રાખવાનું મહાભારત પ્રયત્ન કરે છે ત્યારે આપણે પિતાની વસ્તુઓને પણ સામગ્રી છતાં સાચવી કે સંગ્રહી શકતા નથી એ આપણા માટે કેટલી બધી શરમ ભરેલી વાત ગણાય?
આ બધી હકીકત આક્ષેપના કે કટાક્ષના રૂપમાં લખવામાં આવી નથી પરંતુ આપણી શોચનીય સ્થિતિના વિષય પરિણામને અવલોકીને સાવધાન કરવાના આશયથી લખવામાં આવી છે.
અંતે એક નમ્ર સૂચના મુનિઓ પ્રતિ પણ ખાસ વિનયભાવથી કરી આ લેઅને વિશ્રામ આપવામાં આવશે. મુનિઓ દરેક પ્રદેશમાં વિચરે છે. નાનાં મોટાં બધાં ગામે તેમના અવલોકવામાં આવે છે. દરેક તિર્થસ્થાનની અને મંદિરની તેઓ યાત્રા કરે છે. આવી સ્થિતિમાં દરેક ઠેકાણેની નવી જુની વસ્તુઓ તેમના દ્રષ્ટિપથમાં આવી શકે છે. જો તેઓ થોડીઘણું ઇતિહાસિક માહિતી ધરાવનારા અને ઇતિહાસ તરફ પ્રીતિ રાખનારા હોય તો બધા કરતાં તેઓ આ વિષયમાં ઘણું અજવાળું પાડી શકે. જૈન ઇતિહાસની માટી પુરતી તેઓ કરી શકે છે. તેમના માટે એ કાર્ય મુશ્કેલી ભર્યું કે પરિશ્રમ આપનારૂં નથી. તેમણે કરવાનું ફકત એટલુંજ છે કે તેઓએ પિતાના વિહાર દરમ્યાન જે જે ગામો આવે છે તે દરેક ગામના મંદિનું ધ્યાનપૂર્વક નિરિક્ષણ કરી જ્યાં કોઈ પણ લેખ વિગેરે જુની વસ્તુ જોવામાં આવે તેની નેંધ કરી લેવી જોઈએ. પ્રતિમાઓ વિગેરે ઉપરના લેખો પણ વિગતવાર લખી લેવા જોઈએ અને એ સિવાય જે કાંઈ ખંડીત મૂર્તિ, પરિકર વગેરે હોય તે તેની પણ નોંધ કરી લેવી જોઈએ. આવી રીતે ભેગી કરેલી ધાને થોડા થોડા સમય પછી કે માસિક યા વર્તમાન પત્રમાં છપાવી દેવી જોઈએ, કે જેનાથી તે વિષયના લખનારા લેખકને પોતાના લેખોમાં ઘણું ઘણું સહાયતા મળી શકે. આવી રીતે અ૫ પરીશ્રમે અને વગર ખરચે બહુ કાર્ય થઈ શકશે. ઘણીખરી ઈતિહાસિક સામગ્રી એકત્ર થઈ શકશે અને અનેક બાબતો ઉપર નવીન પ્રકાશ પાડી શકાશે. આમ
For Private And Personal Use Only
