Atmanand Prakash Pustak 012 Ank 04

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 7

પૂર્વ કાલના જૈનઆચાર્યા,
પ
ww
કવિચરિત ’ નામના પુસ્તક ઉપરથી, કર્ણાટક જૈન કવિઓના પરિચય અને સામધ્ય સારી પેઠે જણાઈ આવે છે.
આ સિવાય સમગ્ર સંસારમાં સવ શ્રેષ્ઠ સર્વાંગ સુંદર ભાષા કે જે શ્રીમતી ભગવતી સંસ્કૃત-સ્વરૂપિણી છે, જેની અંદર આ†ની અનંત જ્ઞાનરાસી રહેલી છે. તેની વૃદ્ધિ અને વિસ્તૃતિ માટે પણ જૈનએ અત્યંત અગત્યતા ભજવી છે. જે વિષય તરફ જીએ, તેમાં દરેકમાં એક બે નહીં પણ ઠેરના ઠેર પુસ્તક, જેનાના લખેલા મળશે. અનેક આચાયે†એ, અનેક દ્રષ્ટિથી, અકેક વિષય પરત્વે, અનેક ગ્રંથા લખી, સંસ્કૃત-સાહિત્યની અપૂર્વ સેવા બજાવી છે. સામાન્ય રીતે પાશ્ચાત્ય વિદ્યાનાના, સંસ્કૃત લેખકો તરફ વારંવાર એવા કટાક્ષો થયાં જ કરે છે કે, તેમણે ઇતિહાસ તરફ બહુજ બેદરકારી બતાવી છે;–સંસ્કૃત સાહિત્યની અંદર ઐતિહાસિક સામગ્રીના અભાવ છે. પરંતુ જેના તે એ વિષયમાં પણ ચુપ નથી રહ્યાં ! એમાં પણ થોડા ઘણે ફાળે અવશ્ય આપ્યો છે જ !! સહુ કોઈ જાણે છે કે; ગુજરાતના પુરાતન ઇતિહાસની સામગ્રી જૈનાએ જ પૂરી પાડી છે. જેનાના લખેલા ગ્રંથા,લેખા અને નાંધે ઉપરથી જ ગુજરાતને પુરાણુ ઇતિહાસ ઉભું કરવામાં આવ્યે છે. : રાસમાળા ’વિગેરે ગ્રંથેાના જોવાથી એ વાત સત્ય જણાય છે. ‘ પ્રમ ચિંતામણી ’ ‘ કુમારપાલ ચિરત ’ ‘ દ્વાશ્રય મહાકાવ્ય ’ વિગેરે ગ્રંથે એના પ્રમાણુરૂપે છે. કેવળ ગુજરાતના જ ઇતિહાસમાં મદદરૂપે એ ગ્રથા છે એમ નહિ પરંતુ ગુજ રાતના બહારના, રજપૂતાના વિગેરે પ્રદેશોની હકીકત પણ એ ગ્રંથોમાં કેટલીક સમાયલી છે. બીજા કાઇપણ ઐતિહાસિક ગ્રંથ કરતાં, એ ગ્રંથે વિશેષ વિશ્વસનીય માનવામાં આવે છે, એ ગ્રથા સિવાય બીજા પણ છુટા લેખા, ગ્રંથપ્રશસ્તિઆ, પ્રતિમા ઉપરની ફુટકર નોંધે અને શિલાલેખો વિગેરે અનેક ઐતિહાસિક સાધના, જૈનોનાં પુસ્તક-ભડારા તેમજ દેવાલયામાં દખાયલા પડયા છે કે, જ્યારે તેઓ પ્રસિદ્ધિમાં આવશે, ત્યારે નવીન જ પ્રકાશ પડશે. કર્નલ ટોડ સાહેએ એક સ્થાને લખ્યુ` છે કે, ‘‘ જ્યારે જૈન ધર્મવાળાઓની સપૂર્ણ ઐતિહાસક નોંધા બહાર પડરો, ત્યારે ભારતવર્ષના ઇતિહાસની એક મહાન્ ત્રૂટ દૂર થશે. ”
પૂવકાળના સાધુઓ કેવળ વ્યાકરણ, ન્યાય ગેાખનારા જ નહેાતા, પરંતુ વ્યાવહારિક વિદ્યાઓમાં પણ પૂર્ણ કુશળ હતા, એમ આપણે તેમણે રચેલા નીતિમય અને ઉપદેશમય પુસ્તકેન્દ્વારા જાણી શકીએ છીએ. એ આશ્ચયકારક વાત સાંભળી કયા જૈન ખૂશી નહીં થાય ? અને પેાતાના પૂર્વના ધર્મગુરૂઓની જ્ઞાનશક્તિ ઉપર મગરૂર નહીં થાય કે,—પ્રત્યક્ષ યા પરોક્ષ રીતે જેની કથાઓના અને સદ્રુપદેશને પ્રચાર દુનિયાની ઘણીખરી ભૂમિ અને ભાષામાં થયેલા છે. એવો; સસ્કૃત-સાહિત્યનું એક અનમોલ રત્ન કે જે પંચતંત્ર” ના નામથી પ્રસિદ્ધ છે, તે પ જેનાની