________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૮
આત્માનંદ પ્રકરણ
અમ
એકાંત સ્થળમાં બેસીને જ્ઞાન ધ્યાનાદિકના અભ્યાસને વધારી આત્માને શાંત પમાડે તેને સામાયિક વ્રતના નામથી કહેલું છે. એને અર્થ એ છે કે આત્માને સ્વગુણને લાભ એ નવમું વ્રત કર્યું.
દશમું શિક્ષાત્રત કહે છે. પ્રથમ છટ્ઠા ગુણવ્રતમાં ઉર્વ, અધે અને તછ દિશાઓમાં ગમનાદિકનું પ્રમાણે જીવતાં સુધીનું કર્યું હતું, તે સ્વાભાવિક રીતે દરેક વ્રતને માટે વધારે રાખેલું હોય છે તે પ્રમાણે દરરોજ કરવાની જરૂર પડે નહિ તેથી ચતુર્માસાદિકમાં મરજી પ્રમાણે ઘટાડી પાલન કરે. કારણ કે ઓછું કરે તેટલો ઓછે વિકલ્પ થાય માટે આ શિક્ષાને પણ ધારણ કરે. આ વ્રતનું નામ દેશાવગાસિક આપેલું છે.
અગ્યારમ શિક્ષાત્રતનું સ્વરૂપ, અષ્ટમી, ચતુર્દશી આદિ ધર્મના મુખ્ય દિવસમાં આહારદિકને ત્યાગે અથવા એકાદ વખત સૂક્ષ્મ ભજન કરે પણ સ્ત્રી સેવન તેમજ વ્યાપારાદિક કાને ત્યાગ કરીને આખો દિવસ જ્ઞાન ધ્યાનાદિકમાં જ રહીને ધર્મની જ પુષ્ટિ કરે તેથી એ વ્રતનું નામ પિષધવત આપેલું છે.
બારમા શિક્ષાવ્રતનું સ્વરૂપ, અગીયારમા વ્રતમાં આ દિવસ ધર્મ સ્થાનાદિકમાં ભેજન વ્યાપારાદિક વિના જ્ઞાન ધ્યાનાદિકમાં વ્યતીત કર્યો તેના બીજા દિવસે આપણે વાસ્તે જે ભેજનાદિક તૈયાર થયેલું હોય તેમાંથી કોઈ મહાત્મા નિસ્પૃહી હોય તેમને મેટા આદરથી ઘેર તેડી લાવીને ઘણું આનંદ પૂર્વક ભોજન આપે તે પછી જ પિતે ભેજન કરે. કદાચ તેવા મહાત્માઓ તે શહેરમાં વિદ્યમાન ન હોય તે આપણે સાથમાં જે સાધારણ પુરૂએ જ્ઞાન ધાનાદિકમાં વખત વ્યતીત કર્યો હોય તેમાંથી પણ જેટલી મરજી હોય તેટલા પુરૂષને આપણા ઘેર બોલાવીને જોજન કરાવે અને આપણા વ્રતને સાર્થક કરે તેથી આ વ્રતને અતિથિ સંવિભાગ નામથી કહેલું છે.
આ ધર્મના બાર વિભાગ ગૃહસ્થના માટે ટુંકમાં કહી બતાવ્યા. ઉપર બતાવેલાં સાધુનાં પાંચ મહાવ્રતાદિક અને ગૃહસ્થના માટે પાંચ અણુવ્રતાદિક બાર વિભાગ જે સંક્ષિપ્તથી બતાવ્યા તેથી પણ સૂક્ષ્મ વિચાર યુકત મોટા દરજજાથી પરમદેવ થવાવાળા પુરૂષે પૂર્વના ભમાં ગૃહસ્થ હોય તે વખતે ગૃહ
સ્થના ધર્મનું પાલન કરે અને પછીથી સર્વ રિદ્ધિને છોડીને સાધુપણું અંગીકાર કરી સાધુના ધર્મને પણ અતિ સૂમપણે પાલન કરી પરમદેવની પદવી ચગ્ય પુણ્ય ઉપાર્જન કરી પછી પરમદેવની પદવીને પ્રાપ્ત થઈ બીજા જીના ઉપકાર માટે ધમની પ્રવૃત્તિને ઉપદેશ આપી અને મેક્ષમાં પ્રાપ્ત થાય છે અને ફરીથી આ દુનિયાના જન્મમરણાદિક સંકટમાં આવતા જ નથી. તેથી જ આ સર્વ કર્ત
For Private And Personal Use Only
