________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
માનંદ પ્રકાશ
થવી જોઈએ. પોતાની વસ્તુ ચેરી જનાર મનુષ્ય ઉપર બધાને એક જ સરખી રીતે ક્રોધ ચઢ જોઈએ. પરંતુ બધાને એક સરખી રીતે તેમ જ્યારે થતું નથી, ત્યારે એમ માનવું પડે છે કે તેવા નિમિત્તથી જે દ્રવ્ય પ્રથમ ક્ષુબ્ધ થાય છે, તે દ્રવ્ય જ્ઞાનતંતુના પણું પરભાગમાં છે અને તે આત્મદ્રવ્ય છે.
જે શા ઉપર ભાર મૂકીને આજનું મુખ્ય શિક્ષણ પ્રવત્યું છે, તે માત્ર માણસના શરીરને જ ખુલાસે આપી શકે છે. જીવ કે જ્ઞાનને તેમજ મનને પણ યથાર્થ ખુલાસે આપી શકતા નથી. જડથી બીજી વસ્તુ આખા વિશ્વમાં છે જ નહીં-આપણે બધા તેના જ વિકારે છીએ. જેને ખુલાસે જડથી થઈ શકે નથી તે વસ્તુ જ નથી. એમ એક સાથે આ શાસ્ત્ર કહી વાળે છે. આ શિક્ષણના મારે મે જે જીવન ભાવનાઓ ઉદ્દભવે છે, તે અત્યંત સ્વાર્થ યુક્ત બીજાનું પડાવી લવાની વૃત્તિવાળી હોય છે. થોડું જીવવું છે તેથી જેમ બને તેમ થડા કાળમાં ઘણમાં ઘણું સુખ ભોગવી લેવાની લાલચ વધતી જાય છે.
આજે જીવન કલહ વધી પડી માણસે એક બીજા તરફ બચકા બચકીએ આવ્યા છે તે આ શિક્ષણનું જ “મિથ્યાત્વ” ના બહુલપણાનું જ ફળ છે. પ્રેમ, શ્રદ્ધા, ઉચ્ચતા, સ્વાર્પણ, નિર્વિકારિત્વ આદિ આત્મભાવાશ્રયી ઉદ્દાત્ત ભાવનાઓ માત્ર ગ્રંથે અને બહુ તે વાણીમાં જ રહેવા પામી છે. આ ભવ શિવાય બીજો ભવ જે નીતિ સ્વીકારતી નથી, તે નીતિ વડે પિષાએલી ભાવનાએ દેહ અને તેના ધર્મો શિવાય બીજે કયાં નજર જ નાખી શકે? આ યુગ ખરેખર હડહડતા મિથ્યાત્વને
. Herbert spencer 241 Cas12 Cazalaell survial of the bittest અર્થાત “ગ્યતમને જ બચાવ અને બીજાને વિનાશ” એવી જીવન કલહની નીતિએ મનુષ્યોને એક બીજા ઉપર લુંટફાટ અને ટાટ કરતા બનાવી મુક્યા છે. સંસારમાં સારી રીતે સુખી થવાય, ગમે તેવી યુક્તિ પ્રયુક્તિથી બીજાઓ ઉપર ફાવી જઈ તેમની પાસેથી પડાવી લઈ આપણી અહંતા સંતુષ્ટ થાય, એજ અનીતિને સાર છે. બળીઆના બે ભાગના ન્યાયથી પ્રવતેલુ એ નીતિનું મહાસૂત્ર - નુષ્યોને એટલા ઊંડા કલહ અશાંતિ અને બેચેનીમાં દેરી ગયું છે કે વર્તમાન
જીવન એ દેવોને દુર્લભ હોવાને બદલે નર્કના છાને પણ નહીં ઈચ્છવા યોગ્ય થઈ પડયું છે. જે નીતિની પાછળ શાશ્વત અને સુખદ એવું આત્મતત્ત્વ નથી, તે નીતિના સૂત્રથી વિસ્તરેલી ભાવના સમાજનું–દેશનું અને વિશ્વનું સત્યાનાશ વાળી મુકે છે. બળવાળાને બચાવ અને નિબળને મરે એ અધમ એવા પ્રાણુ આદિ વર્ગમાં દશ્યમાન થતી જીવનભાવનાનું મનુષ્ય અનુકરણ કરી નિર્બળના હાથમાં થી ઝુંટાવી લઈ પોતાનું ઉદર ભરતા શિખ્યા છે. કલહ, અહંતા, વ્યક્તિવાદ એ ઉપરોક્ત ભાવનાના ફળ છે. આવાજ તત્ત્વ નિશ્ચય ઉપર હાલની કેળવણી વ્યવહાર, મંડળી આદિ રચાતા જાય છે. અને આત્મભાવનાને દિનપર દિન અભાવ
For Private And Personal Use Only
