________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૪૭
આસવ મિમાંસા રીઆત ઉભી કરવી અને પછી તે પુરી પાડવા માટે હવાતીઓ મારવા અને હાય વરાળ રાખવી -આ પશ્ચિમના વર્તમાન જીવનનું મુખ્ય લક્ષણ છે, એમાં શંકા નથી. + + + આ કાળે પશ્ચિમાત્ય જીવનને કંટાળા ભરેલ અને નિવિશેષ એક જ મુખ્ય ધ્વનિ છે કે “ભેગું કરે, કમાઓ, ઉપાર્જન કરે” અને તેને સંબધ સૂચક વનિ “વ્યય કરે, ઉડાએ, વેરી નાખે ” એ પણ તેટલાજ ભીષણ સુરથી નિકળે છે. જીવનસૂત્રને હદ રહિતપણે ગુંચવણ ભરેલું કરી મુકે, તેની પ્રત્યેક ક્ષણને અવિરત કેલાહલથી પુરી નાખે, નિરંતર ગતિમાન્ રહે, પછી ભલે તે ગતિ નક ભણીના અધઃપતનરૂપે હોય અથવા એક કેન્દ્રની આસપાસ કુંડાળામાં ફરવા રૂપે હય, શ્રમિત તંતુઓને ક્ષણને પણ આરામ, વૈતરૂ કરી કંટાળી ગયેલા અને ઢીલા લેથ થઈ ગયેલા મગજને વિશ્રાંતિ અને બેજાર હૃદયને શાંતિ આપો નહીં. આત્માના અંતરાગારમાં દૃષ્ટિ નાંખે નહીં, અંદર જોવાને બદલે આ સેનેથી છાયેલી મજેદાર પૃથ્વીને જુઓ, અવસ્ય અને વિજળીના વેગ જેવી તમારી જલદ પ્રવૃત્તિને મૃત્યુના અંત સુધી નિભાગ્યે જાઓ–ત્યાં તમારા સતત્ શ્રમને, ઉપાર્જનને અને વ્યયને છેડે આવશે. જે નો પેગામ પશ્ચિમ તરફની સભ્યતા તેના ભુંગળા, ભઠ્ઠીઓ અને સંચામ દ્વારા, વિમુગ્ધ અને મૂછવશ વિશ્વના કણમાં ભીષણનાદથી જગાવી રહ્યા છે, તે આજ છે કે બીજે? અને ઓગણીશમી સદીના મહાજનેએ પોતાના સુમધુર અને સુભાષિત સ્વરથી વર્તમાન જીવનના આ નવિન વ્યાધિ તેના સાન્નિપાતિક આવેગ, લક્ષ્ય વિભિન્નતા અતિ શ્રમિત મન, અને ખંભિત હૃદય સામે શું પોતાને નમ્ર વાંધો નથી ઉઠાવ્યા? હવે આ વસ્તુસ્થિતિના સામે આર્યોની પ્રાચીન સભ્યતાના દેહનરૂપ ગંભીર, શાંતિ અને એકરાગતાને મુકે. પશ્ચિમ કહે છે કે “તમારી ઈ
છાને વધારતા ચાલે.” હિંદ તેના હજારે શાંતિસ્થા દ્વારા તેના કણમાં એજ બોલી રહ્યું છે કે “ઈચ્છાઓને અટકાવે તેમને ઓછી કરે, ઓછામાં ઓછી હદે તેમને લાવી મુકે. જીવનને સાદુ અને વિશ્રાંતિમય કરે, ગુંચવણું ભર્યું અને બેનાવટી નહીં કરે. તમારા સ્વાથને તમારે પ્રભુ ન કરે, તેથી ઉલટું તેને નિયમમાં રાખો અને તેને ઈશ્વરી સંકેતને આધીન કરી તેની સેવામાં જેજે. અને તે સહુ ઉપરાંત નિશ્ચળ ધ્યાનવડે તમારી વ્યક્તિગત એકલપણું નહીં પણ વિશ્વાત્માની સામે ઐકય સિદ્ધ કરો.”
આ અનાત્મ નીતિથી મનુષ્યની બાહ્યત્વની વૃત્તિ એટલી હદે વધી ગઈ છે કે જ્યાં જ્યાં માત્ર બહારને જ ટેિ ડાળ, ઉપરનુંજ સંદય રહેવા પામ્યું છે. સહૃદયતાને સ્થાને માત્ર તકની ગુંચવણી, આંતરિક વિશુદ્ધિ સ્થાને માત્ર બહારની ટાપટીપ અને સદગુણ સુનીતિ, સદાચારને સ્થાને દુષણે અનીતિ અને અનાચાર પ્રતિષ્ઠિત થયા છે. મન, વાણી અને કમની એકવાક્યતા સાચવી પવિત્ર જીવન
For Private And Personal Use Only