Atmanand Prakash Pustak 011 Ank 02

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 5

ત્રાકશ ફિયાસ્થાન આ૫ આર્ભિત શ્રી વીરસ્તવઃ
૩૭
સ્વજન, પિતા, માતા, બ્રાતા, ભગિની, ભાર્યા, મિત્ર, પુત્ર, નકર, ચાકર, શેઠ, ગુમાસ્તા આદિ જિનેનાં નિમિત્તે, તથા પોતાના આત્મા માટે, ધનાદિક ઉપાર્જન કરવા માટે, ગૃહાદિક, તથા બાગ બગીચા, ગાડી ઘેડા બનાવવા માટે, બીજા પણ અનેક આર્ય–કરવા યોગ્ય, અનાર્ય–નહિં કરવા એગ્ય કાર્યોનું મનમાં ચિંતવન કરી જે ત્રસ, અને સ્થાવર, સૂમ, અને બાદર આદિ અપર જીવને જે તાપ કરે, તેમનાં પ્રાણેને નાશ કરે તે બહુ છે પાપ જેમાં, એવું સાર્થકદનામા પ્રથમ ક્વિાસ્થાન જાણવું.
यन्मांसाद्यनपेक्ष्य स्वार्थ द्रविणगृहादिमृते ऽर्थमनर्थम् ।। सृजति चराचरजन्तुषु दण्डं हन्त ! तमाहुरनर्थकदण्डम् ॥ ६ ॥
જે પાપી પ્રાણ માંસાદિ ભક્ષણના સ્વાર્થ વગરજ-માંસાદિ ખાવાં નહિ હોય તે પણ, અનાથ એવા પશુ પક્ષિઓના પરમ-પ્રિય પ્રાણેનું હરણ કરે, તથા કુતુહળ અથવા દઈ મનના રંજન માટે પામર પ્રાણીઓને પીડા કરે, દુઃખ દે, હાથ પગ બાંધે, એક બીજાને આપસમાં લડાવે. તેમનાં બચાઓને દૂર છીપાવી જીરાવે, ઇત્યાદિ અનેક પ્રકારે વગર કારણે ત્રસ જીને કષ્ટ પહોંચાડે, તથા ગૃહાદિ બનાવવા નહિ હોય, ધનાદિ ઉપાર્જન કરવાં નહિ હોય તે પણ પૃથ્વી, પાણી, અગ્નિ, હવા, અને વનસ્પતીનું મર્દન કરે, અર્થાત્ નિરર્થક, બિન મતલબે, માટી ખણવવી, માટીના રે પડ્યા હોય તેમને ખુંદવાં, પાણી ઢંળવાં, નળ ખુલ્લાં મૂકી નકામું પાણીનું નાશ કરવું, ઘાસ વિગેરે પડ્યાં હોય તેમાં આગ મૂકવી, વનમાં દવ લગાવવું, હવામાં વગર પ્રજને કપડાં ઉડાડવાં, ઝાપટા મારવા, કાંઈ પણ કારણ વિના નાના મોટા ઝાડે ઉખાડવા, તેમની ડાળીઓ તોડવી, રસ્તે જતા વનસ્પતી ખુંદવી, વેલા તેડવા ઈત્યાદિ નિરર્થક વિના કારણે જે ચરાચર, ત્રસ–સ્થાવર જીવોમાં અનર્થ દંડનું સર્જન કરવું. ને કિલામના પહોંચાડવી તે અનર્થકદંડનામા બીજુ કિયાસ્થાન પ્રભુએ કહ્યું છે.
हिंसितवानयमेष हिनस्ति हिसिष्यति मां रिपुरयमस्ति । इति बुद्ध्या यः परजनघातो हिंसादण्डो ऽसौ नवपातः ॥ ७॥
જે મનુષ્ય આ હારો શત્રુ છે, ને, યા હારા સ્વજનને તથા યા અન્ય કોઈ ઇતર આત્માને એણે માર્યા છે, મારે છે, અથવા મારશે” એમ વિચારી પરજનના–બીજા પ્રાણીના પ્રાણ હરણ કરે—મારે, અર્થાત્ જેમ કંસરાજા દેવકીના પુત્રના હાથે હારે મૃત્યુ થશે એવું નૈમિત્તિયાનું વચન સાંભળી દેવકીના ભાવી પુત્રને નાશ વિચારતે થકે દેવકીની પ્રસૂતીઓ પહેરા વચ્ચે કરાવી અને તેને કૃત્રિમ પુત્રને પિતાનાં હાથે નાશ કર્યો, તેમ બીજા પણ મનુષ્ય આ મહારે શત્રુ છે, એણે મહારા બાપને ખરાબ