________________
૧૬૪
આશ્રવ અને અનુબંધ Temporal(દુન્યવી, ઐહિક કે સાંસારિક) Mentor(વિશ્વાસુ સલાહકાર કે માર્ગદર્શક) કેટલા ? દરેક બાબતમાં તમારે expert adviser(કુશળ સલાહકાર) જોઇએ ને? પણ Spiritual mentor(અધ્યાત્મિક સલાહકાર) એક પણ રાખ્યો છે ખરો? તમને ધર્મગુરુની જરૂર જણાતી નથી. તેની સામે તમને વાંધો પડે છે. ભૌતિક ગુરુઓ તમને હજાર ફાવે, પણ Spiritual એક પણ ફાવતા નથી. સંસારમાં તમારો લઘુતા ગુણ જોઉં ત્યારે તો હું આભો જ બની જાઉં છું. ત્યાં બધે તમે નમીને ચાલો. પોતાના વિષયમાં પણ Superior (ચઢિયાતો) આવે તો નમીને ચાલો. જરાય આઘાપાછા ન થાઓ ને ? આ તમારો Approach (અભિગમ) અહીં આવી જાય તો વચનશ્રદ્ધા-ઓઘશ્રદ્ધા આવે. ઓધશ્રદ્ધા એ તત્ત્વશ્રદ્ધાનું કારણ બની શકે. શ્રી સિદ્ધર્ષિગણિ ફરમાવે છે કે, ક્ષયોપશમથી તત્ત્વશ્રદ્ધા પામવા માટેનો પણ સહેલો ઉપાય એ જ છે કે, “પહેલાં તો તું જીવનમાં મોહની સામે જિનવચનને આગળ કર.” જાતને ગૌણ કરો અને જિનવચનને પ્રધાનતા આપો. તેનાથી નિયમા મોહનીયનો ક્ષયોપશમ થશે જ, અંદરથી ઉઘાડ થશે. તમારું દર્શન જિનના દર્શન સાથે Match થાય(મેળ બેસે), ભગવાન જે કહે છે તે તેવું જ તમારા જ્ઞાનમાં પ્રતિભાસિત થાય, વિષય-કષાય ઇત્યાદિનું સ્વરૂપ, આત્મામાં તેનાથી ઊભી થતી અસ્વસ્થતા, ઇત્યાદિનું દર્શન થાય તો તમે સમકિતી; અને જો વિપરીત દર્શન થાય યાને કે mismatch થાય તો તમે મિથ્યાત્વી. સંસાર આખાનો સરવાળો વિષય અને કષાય એમાં આવી જાય છે.
સભા- સ્વાથ્ય એટલે શું?
સાહેબ - સ્વમાં જે રહે તે સ્વસ્થ. આત્મરમણતામાં રહે તે મુનિ અને શરીરની રમણતામાં રહે તે સંસારી. તમે સ્વથી શરીર લીધું અને અમે સ્વથી આત્મા લીધો. નિશ્ચયનયની દષ્ટિએ રાગ-દ્વેષનો અભાવ તે સ્વાથ્ય. રાગ-દ્વેષ રોગ છે, આત્માને બાળનાર છે, માટે તેના અભાવમાં આરોગ્ય, આધ્યાત્મિક સ્વાથ્ય; જ્યારે તમારી દષ્ટિએ no alien particles in the body(શરીરમાં વિજાતીય દ્રવ્યનો અભાવ), ભૌતિક વિજાતીય દ્રવ્ય શરીરમાં ન જાય તે ભૌતિક સ્વાથ્ય અને આત્માને છોડીને કોઈ વિજાતીય-કૃત્યકર્માદિનહીં તે આધ્યાત્મિક સ્વાથ્ય. વ્યવહારનયથી શરીરને ધર્મનું સાધન બનાવે તેવું આરોગ્ય મોક્ષનું સાધન બને. દ્રવ્ય આરોગ્ય મોક્ષનું સાધન બને તો વ્યવહારનયથી ઉપાદેય. ભૌતિક સ્વાથ્ય માટે “શરીરમાä રજુ થર્મસાધન"(ધર્મનું પહેલું સાધન શરીર છે) કહ્યું. તેથી શાસ્ત્રમાં મુનિ માટે કહ્યું કે ધર્મ કરવા તેણે તેના શરીરનું રક્ષણ કરવાનું જ. અમારે મારી જવાનો નિષેધ છે. અમારે પહેલાં (૧) જવાબદારી, (૨) કર્તવ્ય, (૩) સંલેખના(શરીર અને કપાયનો તપદ્વારા સંકોચ કરવો તે) અને પછી (૪) અનશન છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
