Anekarth Sangraha Satik Part 01

Author(s): Hemchandracharya, Mahendrasuri, Jinendravijay
Publisher: Harshpushpamrut Jain Granthmala

Page 357

(३३२)
अनेकार्थसंग्रहः सटोकः
स्रोतः प्रवाहेन्द्रिययोहंसोऽर्के मत्सरे च्युते । खगाश्वयोगिमन्त्रादिभेदेषु परमात्मनि ॥५८१॥
सहते सह तेन तरस्विना। युक्तस्यैकेनेत्यादि । ज्योतिषि दीप्तौ यथा-कः सहेत रवेः सहः । सहा हेमन्तमासयोः। हेमन्ते ऋतौ मासे मार्गशीर्षे च यथा-न सहसा सहसाकृतवेपथुः ॥५८०।। स्रोत: प्रवाहेन्द्रिययोः। स्रवति स्रोतः । "चुरीभ्यां तस्" (उ० ९७८) इति तस् । क्लीबे । प्रवाहे यथा-संसर्यन्त्या सपदि भवतः स्रोतसिच्छायया सा स्यादस्थोपगतयमुनासङ्गमे नाभिरामा। इन्द्रिये इन्द्रियद्वारे यथा-स्रोतसो मलिनीभावाद् व्याधिदेहे प्रवर्तते । करिकरेऽपि मंखः । यथा-स्रोतोरन्ध्रध्वनितसुभगं दन्तिभिः पीयमानः। नदीमात्रेऽपि यथा-स्रोतोमा भुवि परिणतां रन्तिदेवस्य कीर्तिम् । हंसोऽर्के मत्सरे च्युते । खगाश्वयोगिमन्त्रादिभेदेषु परमात्मनि । निर्लोभनृपतौ प्राणवाते श्रेष्ठेऽग्रतः स्थितः । हन्ति हंसः। “मा वा वदि" (उ० ५६४) इति सः । एकादशस्वर्थेषु । अर्के यथा-हंसोदये हसति पङ्कजराजिरेषा । मत्सरो द्वेषः । तत्र यथा-मुनौ विहंसे सरसीव शुष्के। अच्युते विष्णौ यथा - लक्ष्मीसूनतटोत्तंसं हंसं कंसनिसूदनम्। खगाश्वयोगिमन्त्रादिभेदेष्विति भेदशब्दः प्रत्येकमभिसम्बध्यते । तत्र खगभेदे यथा-स्वनति सलीलं हंसः पुच्छायासेन वायसोऽप्युच्चैः । अश्वभेदे यथा-तं हंसमारुह्य स राजहंसः । योगिभेदे यथा-श्रेष्ठः परमहंसानां सप्तर्षीणामिवाङ्-ि गराः । मन्त्रभेदे यथा-विन्यस्येद्विधिना शिष्ये हंसं वंशसमुद्भवे । आदिशब्दाद् ध्यानादिग्रहः। परमात्मनि यथा-अहं स इति हंसो यं