Agam Suttani Satikam Part 27 Dasvaikaalika

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan

Page 244

अध्ययनं - १०, उद्देशक:- [नि. ३४६ ]
नि. [३४६ ]
तिने ताई दविए वई अ खंते अ दंत विरए अ । मुणितावसपत्रवगुजुभिक्खू बुद्धे जइ विऊ अ॥
वृ. तीर्णवत्तीर्णः विशुद्धसम्यग्दर्शनादिलाभाद्भवार्णमिति गम्यते, तायो ऽस्यास्तीति तायी, ताय: सुदृष्टमार्गोक्तिः, सुपरिज्ञातदेशनया विनेयपालयितेत्यर्थः, द्रव्यं रागद्वेषरहितः, , व्रती च हिंसादिविरतश्च, क्षान्तश्च क्षाम्यति क्षमा करोतीति क्षान्तः, बहुलवचनात् कर्तरिनिष्ठा, एवं दाम्यतीन्द्रियादिदमं करोतीति दान्तः, विरतश्च विषयसुखनिवृत्तश्च, मुनिर्मन्यते जगतस्त्रिकालावस्थामिति मुनिः, तप:प्रधानस्तापसः, प्रज्ञापकोऽपवर्गमार्गस्य प्ररूपकः, ऋजुः - मायारहितः संयमवान्भिक्षुः पूर्ववत्, बुद्धोऽवगतत्त्वः, यतिरुत्तमाश्रमी प्रयत्नवान् वा, विद्वांश्च- पण्डितश्चेति गाथार्थः ॥ तथानि. [३४७] पव्वइए अनगारे पासंडी चरग बंभणे चेव । परिवायगे अ समणे निग्गंथे संजए मुत्ते ॥
वृ.प्रव्रजितः-पापन्निष्क्रान्तः, अनगारो- द्रव्यभावागारशून्यः, पाषण्डी- पाशाड्डीन:, चरकः पूर्ववत्, 'ब्राह्मणश्चैव' विशुद्धब्रह्मचारी चैव, परिव्राजश्च - पापवर्जकश्च, श्रमणः पूर्ववत्, निर्ग्रथः संत मुक्त इत्येतदपि पूर्ववदेवेति गाथार्थः । तथा
नि. [३४८ ]
साहू लूहे अ तहा तिरठ्ठी होइ चेव नायव्वो । नामाणि एवमाईण होंति तवसंजमरयाणं ॥
२४१
वृ. साधू रूक्षश्च तथे 'ति निर्वाणसाधकयोगसाधनात्साधुः स्वजनादिषु स्नेहविरहाद्र्श्चः 'तीरार्थी चैव भवति ज्ञातव्यं' इति तीरार्थी भवार्णवस्य, 'नामानि ' एकार्थिकानि पर्यायाभिधानान्येवमादीनि यथोक्तलक्षणानि भवन्ति । केषामित्याह तपः संयमरतानां भावसाधूनामिति गाथार्थः ॥ प्रति-पादितमेकार्थिकद्वारम्, इदानीं लिङ्गद्वारं व्याचिख्यासुराह
नि. [३४९]
संवेगो निव्वेओ विसयविवेगो सुसीलसंसग्गो ।
27/16
आराधना तवो नाणदंसणचरित्तविनओ अ ।
वृ. 'संवेगो' मोक्षसुखाभिलाष:, 'निर्वेद: ' संसारविषयः, 'विषयविवेको' विषयपरित्यागः, 'सुशीलसंसर्गः ' शीलवद्भिः संसर्गः, तथा 'आराधना' चरमकाले निर्यापणरूपा, 'तपो' यथाशक्त्यनशनाद्यासेवनं, 'ज्ञानं' यथावस्थितपदार्थविषयमित्यादि 'दर्शनं' नैसर्गिकादि ' चारित्रं' सामायिकादि 'विनयश्च' ज्ञानादिविनय इति गाथार्थः । तथा
नि. [३५०] खंती अ मद्दवऽज्जव विमुत्तया तह अदीणय तितिक्खा । आवस्सगपरिसुद्धी अ होंति भिक्खुस्स लिंगाई ॥
वृ.' क्षान्तिश्च' आक्रोशादिश्रवणेऽपि क्रोधात्यागश्च 'मार्दवार्जवविमुक्तते 'ति जात्यादिभावेऽपि मानत्यागान्मार्दवं, परस्मिन्निकृतिपरेऽपि मायापरित्याग आर्जवं, धर्मोपकरणेष्वप्यमूर्च्छा विमुक्तता, तथाऽशनाद्यलाभेऽप्यदीनता, क्षुदादिपरीषहोपनिपातेऽपि तितिक्षा, तथा 'आवश्यकपरिशुद्धिश्च' अवश्यकरणीययोगनिरतिचारता च, भवन्ति 'भिक्षो:' भावसाधोः 'लिङ्गानि ' अनन्तरोदितानि संवेगादीनीति गाथार्थः ॥ व्याख्यातं लिङ्गद्वारम्, अवयवद्वारमाहअज्झयणगुणी भिक्खू न सेस इह नो पइन्न - को हेऊ ? ।
नि. [३५१]