Agam Sutra Satik 41A Oghniryukti MoolSutra 2a

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan

Page 201

१९८
आधनियुक्तिः मूलसूत्रं यद्यदतिरिक्तं संजातं भक्तं पानकं वा तभोक्तव्यं-परिष्ठापनकं कल्पते, अत आह प्रकारान्तरेण-अत्र च विधिगृहीते विधिभुक्ते चास्मिन् परद्वये चत्वारोभङ्गका भवन्ति, तद्यथा-विहिगहअिंविहिभुत्तएगो भंगो, विहिगहिअंअविहिभुत्तं बिइओ, अविहिगहअिं विहिभुत्तं तइओ, अविहिगहिअंअविहिभुत्तंचरत्यो ।। इदानीं भाष्यकारा विधिगृहीताविधिगृहीतयोः स्वरूपं प्रतिपादयन्नाह-उपदोधादिभिर्जद-त्यक्तं यत्तद्विधिगृहीत. अथवा यदस्तु मण्डकादि यथैव यस्मिन स्थाने पतितं भवति तत्तवास्ते नतु समारयति इत्येष ग्रहणविधिः । असुद्धपच्छायणे अविही' अशुद्धस्य-उद्रमादिदोषान्वितस्य यद्रहणं इदमविधिग्रहणं, अथवा गुडादर्द्रव्यस्य मण्डकादिनाप्रच्छाद्य यदेकत्र पात्रकदेशे स्थापनंतदविधिग्रहणमुच्यते। इदानीमविधिविधिभोजनयोः स्वरूप प्रतिपादयन्नाए-काकभुक्तं श्रृगालभुक्तं द्रावितरसमित्यर्थः 'सर्वतः परामृष्टम्' उत्थल्लपत्थल्लमेणभुक्तं एसोउभवे अविही इदंपूर्वोक्त मविधिना भुक्तमच्यते. यथैव गृहीतंपात्रके तथव भुतो विधिभुक्तमुच्यते। अधुनाभाष्यकृद व्याख्यानयति.तवाद्यावयवप्रतिपादनायाह-यथा काक उच्चित्योच्चित्य विष्ठादमध्याद्वल्लादि भक्षयति एवममापि, अथवा विकिरति काकवदेव सर्व. तथा काकवदेव कवलं प्रक्षिप्य मुखे दिशो विप्रेक्षते, तथा श्रृगाल इवान्यनान्यत्र प्रदेशे भक्षयति । सुरभि यद् 'दोच्चंगतीमनं ओदनादिना सह यन्मिश्रीभूतं तत्र द्रवं प्रक्षिप्य यो निर्यासः संजातस्तत्पिबन यत्तद् द्रवितरसमुच्यते । तथाऽधस्तादुपरि च यद् 'आमटे' विपर्यासीकृतं भुङ्क्ते तदेतत्परामटठं, अयमेष भोजनेऽविधिः।कः पुनर्ग्रहणभोजनयोविधिः? इत्यत आह-यथैवगृहीतं-गृहस्थेनदत्तं सत्तत्तथैवानीतं यदयं गयहणविधिः, भोजनेपुनरयं विधिः-यदुतोत्कृष्टद्रव्यमनुत्कृष्टद्रव्यं चसमीकृतरसंभुञ्जीतेत्ययं प्रथमो भङ्गकः शुद्ध इति। तृतीयेऽपि भङ्गकेऽविधिना असामाचार्या गृहीतं विधिना भुक्तं -समीकृतरसंसद भुक्तं तच्च गुरुणाऽनुज्ञातं, शेषौ तु द्वौ भङ्गको नानुज्ञातौ, यस्तु विधिगृहीतमरिधिभुक्तं काकशृगालादिरूपं भक्तं ददाति योऽपि गृह्णाति तयोर्द्वयोरपि 'निज्जुहणा' निर्धारण क्रियते, तथाऽविधिगृहीतमविधिभुक्तं च यो ददाति गृह्णाति वा यतोद्वयोरपि निरिण क्रियत इति । अथवा एतद्दोषाकरणतया-अनासेवनया उपस्थित दातारं ग्रहीतारं च ज्ञात्वा संगोपायनं क्रियते, कल्याणकंचगुरवो ददति. तच्च ददति घट्टयित्वा' तिरस्कृत्य, यद्त त्वया पुनरेवं न कर्त्तव्यं, स चैवं गुरुः किंनिमित्तंकरोतीत्यत आह-'पसंगविनिवारणट्टाए' प्रसङ्गस्यपुनरासेवनस्य निवारणार्थमेवं करोतीति। म्. (९२२) धासेसणा य एसा कहिया भे! धीरपरिसपन्नत्ता। संजमतवडगाणं निम्गंथाणं महरिसीण।
[भा. ३०१] मू. (९२३) एयं घासेसणविहिं जुजंता चरणकरणमाउत्ता।
साहू खवंति कम्मच अनेगभवसंचियमनंतं ।। [भा. ३०२] मू. (९२४)
एत्तो परिवणविहिं वोच्छामिधीरपुरिसपन्नत।
जं नाऊण सुविहिया करेंति दुक्रवक्वयं धीरा ॥ [भा. ३०३] वृ. सुगमाः । इदानी उव्वरिएत्ति द्वारं मण्यते, अथवा स्वयमेव भाष्यकार: संबन्ध प्रतिपादयन्नाहमू. (९२५) भत्तट्टिा उचरिअं अहव अभत्तट्ठियाण जंमसं।
संबंधेणाणेण उपरिठावणिआ मुणेयब्वा ॥ [भा. ३०४] वृ. भक्तार्थिकानां च भुक्तानामुरितं यद् अथवा अभक्तार्थिकानांभुक्न नां पारिठापनिकभोक्तृणां यद्वरित-यच्छेषं तत्परिष्ठापनीयमितिकृत्वा अनन सम्बन्धेन परिष्ठापनिका विज्ञेया भवतीत्यर्थः ।